Week 47/48 (17-27 nov.) 2018

Na een paar weken Nederland opnieuw richting India. De ontwikkelingen die gaande zijn omtrent deelname aan een internationale meubelbeurs in Keulen maakt het noodzakelijk om terug te gaan. Het geeft veel werk maar ook veel energie. Zit helemaal in mijn element nu ik al de werkzaamheden die gepaard gaan met deze beursdeelname in goede banen moet leiden. Mag nu eindelijk al de kwaliteiten die ik in me heb laten zien aan de wereld. Het klinkt misschien gek, maar zo voelt het echt. Een eerste gedachte die zich ontpopt in een schets, de schets tot een tekening, de tekening tot een product, het product tot een behoefte en uiteindelijk het positieve gevoel wat iedere schakel in dit proces er aan overhoud. Al de mensen die er aan deelnemen en met name de vele arbeiders in India die er bij betrokken zijn. Mijn droom, om mensen met onder gewaardeerde mogelijkheden een kans te geven op een beter bestaan, steeds meer werkelijkheid wordt.

Alsof de puzzelstukjes langzaam maar zeker steeds meer op zijn plaats vallen. Iets waar ik altijd op vertrouwd heb. In het vliegtuig richting Mumbai krijg ik gezelschap van een 12-tal IT docenten van een universiteit in Eindhoven. Nu samen onderweg naar Mumbai waar ze de komende acht dagen bedrijven en universiteiten zullen bezoeken om meer te weten te komen over het IT onderwijs hier in India. Veel Nederlandse en internationale bedrijven besteden op het gebied van internet en software programmering veel uit aan Indiase instanties. En niet alleen omdat ze hier veel goedkoper zijn. Indiase studenten streven, op het gebied van IT, Europese studiegenoten langzaam voorbij. Vrijwel iedere IT-er heeft hier voor het beëindigen van de studie in veel gevallen al een baan aangeboden gekregen. Microsoft, Google en andere toonaangevende IT bedrijven staan hier op de stoep. Studenten zijn hier over het algemeen veel serieuzer bezig met hun opleiding. Geen studentenverenigingen waar veel gefeest word en kennis vergaren enigszins wordt verdrongen naar de zijlijn. Iets wat in Nederland en ongetwijfeld elders in Europa geen onbekend fenomeen is. Het hebben van een onvergetelijke studententijd is immers niet geheel onbelangrijk. Ik kan me daar voor een deel ook wel in vinden. De Indiase cultuur zit echter anders in elkaar. Het opbouwen van een goede basis voor de toekomst is hier van levensbelang. Worden ambities vol overgave nagestreefd zoals dat door eerdere generaties is doorgegeven. Het begint zich duidelijk uit te betalen. Ben eigenlijk wel nieuwsgierig wat deze groep docenten als conclusie zal trekken aan het eind van deze studiereis. Meer huiswerk misschien? Ik zal het niet te weten komen want ik laat de docenten bewust uit beeld verdwijnen en zoek mijn weg op de luchthaven van Mumbai. Een luchthaven die ik zelden bezoek maar die mij positief doet verbazen. Enkele jaren geleden verbouwd en volledig gerestyled. De reusachtige wanden zijn behangen met oude Indiase kunstnijverheid vermengd met moderne kunst. Het is alsof ik door een museum wandel. Te meer omdat het opvallend rustig is en ik daardoor alles beter in me kan opnemen. Al moet ik bekennen dat de vermoeidheid me wel parten begint te spelen. Zoek daarom een afgelegen plek op om daar verder te wachten op de vervolgvlucht naar Jaipur. Het is 07.30 wanneer we na een kleine twee uur landen op de luchthaven van Jaipur. Een zondagochtend die veel mensen op de been heeft gebracht. Het is namelijk druk op het vliegveld. In India is het trouwseizoen gestart en dat brengt veel mensen in beweging. Reizen mensen over en weer voor de grote bruiloften zoals die hier gehouden worden. Feesten waar meer dan duizend gasten komen zijn geen uitzondering en duurt deze meestal rond de vijf dagen vanwege alle ceremoniën die het nieuwe stel moet ondergaan. Mijn taxi chauffeur heeft het er druk mee. Deze maanden maakt hij extra lange dagen om hier een graantje van mee te pikken. Begint om 04.00 s’ochtends en eindigt meestal rond 20.00 uur s’avonds. Hij heeft er vandaag al 300 km opzitten. Bij elkaar gereden door ritjes van de 5 tot 10 km tussen de verschillende feestlocaties binnen de stad. Ook het hotel is volgeboekt met bruiloftsgasten. Ik zoek voor een paar uur mijn bed op om vervolgens contact te zoeken met Sunil. Ontmoet hem in café Oth waar ik me in alle rust voorbereid op de dag van morgen wanneer we een afspraak hebben met een producent.  Een korte ontmoeting want het echte werk begint morgen pas. Vandaag puur een dag om te acclimatiseren en alle te verrichten werkzaamheden nogmaals op een rijtje te zetten.

Zoals afgesproken word ik rond 10.30 opgehaald bij het Sunder Palace hotel. We zullen een producent gaan bezoeken op 20 km afstand buiten de stad. Wil enkele nieuwe modellen gaan ophalen die ze voor me hebben gemaakt en wil praktische zaken bespreken omrent de beursdeelname in Keulen. Zij hebben hier wat meer ervaring mee omdat ze zelf ook exporteren en al eerder hebben deelgenomen. Ook hebben we afgesproken dat we de goederen, bestemd voor de beurs, gezamenlijk per container zullen vervoeren om kosten te besparen. Het gesprek verloopt zeer aangenaam en begint alles steeds meer vorm te krijgen. Komt de dag des oordeels steeds dichterbij, zoals ik de beursdeelname gekscherend noem. Spannend maar ook heel bevrijdend. Met een auto vol producten rijden we terug naar het centrum van de stad en begeven ons naar de showroom van het familiebedrijf waar Sunil de scepter zwaait. Gevuld met kunstnijverheid. Houtsnijwerk van religieuze Goden, olifanten, schaakstukken etc. Prachtig om te zien maar er is op dit moment weinig vraag naar deze producten. De handel loopt gestaag en daarvan wordt Sunil verantwoordelijk gehouden. Met name door zijn vader, die voor in de showroom zit te praten met enkele onbekende mannen. Aan het gezicht van Sunil zie ik dat het niet erg positief is. Het gesprek gaat namelijk over hem. Over zijn onvermogen het bedrijf te leiden, zo vertelt hij me. Vanuit het kleine kantoor achterin kunnen we namelijk alles horen. Het contact met zijn vader is verre van goed en praten doen ze nauwelijks. En als ze praten dan vooral in negatieve zin. Sunil is de oudste zoon binnen het gezin en wordt gezien als hoofd verantwoordelijke voor de inkomsten van het familiebedrijf nu zijn vader sinds enkele jaren gepensioneerd is. Een man van 61 jaar die er vermoeid en veel ouder uit ziet dan zijn leeftijd doet aangeven. Ik besluit op de mannen toe te stappen en ze te begroeten. Hierdoor het gesprek te onderbreken en het een andere wending te geven. Dit verdient Sunil namelijk niet. We regelen onze zaken in de showroom, bespreken bij de nabijgelegen bank de problemen met enkele internationale betalingen en besluiten rond 19.00 uur terug te rijden naar het hotel. Net wanneer Sunil de deur van de showroom achter zich heeft dichtgedaan en ik hem naar buiten wil volgen, zie ik de vader van Sunil achter de balie staan. Wil hem een prettige avond wensen maar neem dit moment om de kwestie Sunil te gaan bespreken. Het zit me namelijk niet lekker dat hij als boosdoener wordt neergezet terwijl ik weet dat hij altijd zijn uiterste best doet. De reden ook dat ik al ruim zestien jaar met hem verbonden ben. Met respect kaart ik het onderwerp aan. Ben wel heel eerlijk ik mijn bevindingen. Zeg hem dat hij trots zou moeten zijn op zijn zoon, ook al bewandelt hij niet dezelfde weg en denkt hij anders. De showroom is, net als de collectie, in al de jaren dat ik hier kom nooit veranderd. Iets wat zo broodnodig is om ook maar enig contact met de markt te behouden. Het verstoorde contact tussen de twee werkt ook niet echt in hun voordeel. Als vader is hij nog altijd degene die de beslissingen neemt en die zijn over het algemeen niet erg vooruitstrevend. Ze leven langs elkaar heen waardoor orders worden misgelopen en waardoor Sunil zijn motivatie steeds meer ziet wegzakken. Ik begrijp het volkomen. Probeer duidelijk te maken dat hij weer verbondenheid moet zoeken met Sunil. Zich zou moeten verlossen van alle negativiteit die hij bij zich draagt, alleen maar omdat het niet gaat zoals hij wil. Het eerdere gesprek met de mannen als voorbeeld nemend. Zijn oude en verwaarloosde uiterlijk spreekt boekdelen. Ik luister naar zijn argumenten maar bij navraag later blijken deze niet echt te kloppen. Het zorgt voor verdriet en onbegrip, iets wat Sunil helemaal niet wil. Het is een voorbeeld zoals het in veel gezinnen hier plaatsvind. De “joint family” zoals ze dat hier noemen en waarbij iedereen onder een dak leeft zijn voordelen heeft maar ook zeker zijn nadelen. Zeker nu de wereld steeds sneller draait. Wanneer ik een half uur later met respect afscheid neem en de showroom verlaat hoop ik dat ik zijn gedachte heb kunnen raken. Het een begin kan zijn van verzoening tussen vader en zoon. Iets wat een gezond evenwicht zal terugbrengen en zoveel positiefs teweeg kan brengen. Sunil heeft al die tijd buiten op me zitten wachten. Wil natuurlijk alles weten wat ik heb gezegd maar ik laat het in het midden omdat modder gooien geen zin heeft. Alles heeft zijn tijd nodig en het goede zal altijd overwinnen. Dat is waar ik altijd van overtuigd ben geweest. Laat het nu maar gebeuren.

Het is 7.10 wanneer mijn telefoon rinkelt. De wake up call van Sunil, zoals afgesproken. Hij zou me bellen zodra we aan de reis richting Jodhpur beginnen. Later dan verwacht maar dat is gebruikelijk. Het zal nog een uur duren voordat de auto voor het hotel staat geparkeerd. Bij zich zijn broer Aakash. Sunil wil niet alleen de lange reis heen en terug rijden en ook al hadden vrienden toegezegd, ze hadden het allemaal opeens druk met bruiloften. Aakash had dus eigenlijk geen andere keuze dan zijn broer te vergezellen. Ik vind het prima en hebben eigenlijk een hele gezellige reis. Binnen vijf uur rijden we de toegangswegen van Jodhpur binnen. Ik ben heel benieuwd wat ik zal aantreffen. Zijn alle modellen al volledig afgerond en kan ik al beginnen met fotograferen? Het zou een heel ontspannen verblijf kunnen worden hier de komende dagen. Aakash zet ons af bij de fabriek en vertrekt direct om zelf elders in de stad werk te gaan verrichten. Zo opgelaten als ik de werkplaats in loop, zo teleurgesteld ben ik wanneer ik alle producten zie staan waaraan ik de afgelopen periode zo hard heb gewerkt. Her en der verspreid, bedekt onder een laag stof en lijkt het alsof er in de afgelopen drie weken niet veel werk verricht is. Had te horen gekregen dat het om een paar kleine dingen ging maar het tegenovergestelde is waar. Ze moeten duidelijk gevoeld hebben dat ik dik ontevreden ben over dit gebeuren. Het wordt stiller en zeggen dat het echt binnen enkele dagen afgerond is, maar ik weet wel beter. Het zullen nog een paar lange dagen worden en er zullen nog meerdere gesprekken volgen om ieders verantwoordelijkheid te benadrukken. Buiten dat zit het niet mee wat personele bezetting betreft. De meeste arbeiders zijn nog niet komen opdagen vanwege Diwali, het Indiase nieuwjaar, dat al enkele weken achter ons ligt maar waaraan de meesten direct een lange vakantie aan vast plakken. Niemand heeft enig idee wanneer ze weer zullen beginnen. Heel de industrie in India heeft te maken met dit onvermogen, alleen komt het nu wel heel erg ongelegen. Daarnaast liggen er nog enkele feestdagen in het verschiet en zit er niets anders op dan zelf de kar te gaan trekken. Te delegeren wat er moet gebeuren door wie en voor welk tijdstip om er zeker van te zijn dat over zes dagen alles netjes is ingepakt en klaar voor transport naar Europa. Ben doodvermoeid wanneer ik na een lange dag het Jhankar hotel bereik, gelegen op een steenworp afstand van het Stepwell House waar ik eerder verbleef. Manish, de eigenaar van het gelijknamige restaurant waar ik meestal ging eten en waar ik nog altijd goed contact had met Dalpak, een van de bedienden die er werkt, heeft in het drie etages hoge oude pand prachtige hotelkamers gebouwd. Hij stond erop dat ik in zijn hotel zou overnachten en dus sta ik nu voor deze uitdaging. En ik moet zeggen, het is geen verkeerde keuze. Manish heeft een luxe en grote kamer voor me gereserveerd. Een werkelijk prachtig kamer waarbij het interieur bijna kunstzinnig te noemen is. Betalen andere gasten hier 100 euro per nacht voor, ik mag er voor 27,50 euro verblijven. Na zo’n dag als vandaag is dit werkelijk een geschenk uit de hemel. Er gebeuren dus ook positieve dingen. Laat het een voorbode zijn voor de komende dagen. Neem een uitgebreide douche om alle negatieve gedachten van me af te spoelen en duik vroeg in het enorme bed. Alles komt goed. Ik weet het, maar het gaat niet vanzelf. Maar goed, dat is voor morgen. Zoals afgesproken sta ik op tijd bij de parkeerplek van Habib. Rijden samen naar de fabriek en praten over de gang van zaken. Duidelijke lessen in het nakomen van afspraken. Maak hem bewust van de hoeveelheid werkzaamheden die nog moeten worden verricht. Hij voelt zich daar ongemakkelijk onder maar zegt alles te zullen doen om het binnen enkele dagen af te krijgen. Ruim op tijd voor de 26^ste wanneer ik Jodhpur weer zal verlaten. Bij de werkplaats aangekomen zie ik echter nog weinig actie. Krijg alleen te horen dat er een nationale feestdag is voor Moslims waardoor ook de nog wel aanwezige arbeiders vandaag niet zullen opdraven. Ik heb het al lang losgelaten. Voel me er ongewoon rustig onder omdat ik weet dat ik dit niet in de hand heb. Focus me alleen op de zaken waar ik wel invloed op kan uitoefenen zoals het structureren van de werkzaamheden zodat er we met meer efficiëntie verder kunnen. Met een paar mensen ben ik de hele dag bezig om ieder model tot in detail te bespreken en indien mogelijk vorderingen te maken. Ook al kun je met weinig mankracht niet veel doen op een dag. Het is zoals het is en veel meer kan ik er niet van maken.

Het zijn dagen waarbij ik alle zeilen bij moet zetten omdat de eindstreep nadert. Dagen waarbij ik pas rond 21.00 uur het Jhankar hotel binnen wandel waar ik hartelijk wordt begroet door Dalpak en de overige werknemers. Het voelt er als thuiskomen. De lasten van de dag van mijn schouders kan werpen zodra ik de immense hotelkamer betreed en genieten mag van de luxe die ik hier aangeboden krijg. Eet laat nog iets op het dakterras van het hotel. Heb van daar uitzicht op het grote fort op de grote rotswand die ver boven de stad uitsteekt en aanschouw de vele verlichtingen die nog overal in de stad aan de gevels hangen vanwege het eerder besproken Diwali. Het is een prachtige afsluiting van de dag.  Alles komt goed….altijd.

De dagen vliegen voorbij. Wil het liefst op tijd beginnen maar kan daar weinig verandering in brengen. Kan geen cultuur veranderen omwille van mijn wensen. Voor 10.30 krijg ik geen gehoor en ben gedwongen tot acceptatie. Zoveel werk wat er nog verricht moet worden in de korte tijd die we nog hebben. Het is soms zenuwslopend omdat ze het gruwelijk onderschat hebben en niet zien wat ik wel voor ogen heb. Daarnaast ben ik nu eenmaal niet snel tevreden. Zeker niet nu het gaat om producten die we aan het grote publiek willen tonen. Dit is onze kans om te laten zien dat we kwalitatieve en mooie producten kunnen leveren. Kwaliteit zit hem in de details. Zaken waar men hier vaak aan voorbij gaat en de reden is dat veel importeurs India mijden. Praten en voordoen. Laten zien waar we het verschil kunnen maken. Daar ben ik de hele dag mee bezig. Heb gelukkig wel het geluk dat ze mijn adviezen opvolgen. Steeds dichterbij komen we bij het eind en naar gelang het eindresultaat in zicht komt beamen ze alles wat ik eerder heb gezegd. Word hier inmiddels al aangesproken als superman vanwege mijn snelheid, veelzijdigheid en kennis. Ik hoor het lachend aan maar heb alleen mijn doel voor ogen. Alles gereed en ingepakt hebben voordat ik naar huis vertrek. Tussen de bedrijven door heb ik nog afspraken met Bharat, een ontwerper van textiel die ik tijdens mijn vorige bezoek in India op de beurs heb leren kennen. Hij is betrokken bij een project waar lokale mensen zich bezig houden met het bedrukken van textiel door middel van block prints. Houten blokken waarin figuren worden gekerfd en waarmee ze textiel bestempelen. Alleen met organische kleuren en zonder gebruik van chemische middelen zoals dat veelal gebeurd. Een mooie en gezonde manier om een uniek stukje cultuur te waarborgen en waar ik graag mijn medewerking aan wil verlenen. We hebben de afgelopen dagen veel contact gehad omtrent ontwerpen, kleuren en stoffen en vandaag zal ik de kussens onder ogen krijgen. Bharat is een ontzettende enthousiaste jongen, afkomstig uit Delhi, die de afgelopen dagen heeft doorgebracht in dorpen ver buiten Jodhpur. Inwoners van meerdere dorpen zijn betrokken bij het proces en dat ondersteun ik graag. In het kantoor van de fabriek krijg ik alles onder ogen en zie een zucht van verlichting op zijn gezicht verschijnen wanneer ik mijn tevredenheid uit. Alles kan ingepakt worden en zal meegaan naar de beurs in Keulen. Laat het een succes worden. Met die woorden nemen we afscheid. Morgen op mijn laatste dag in Jodhpur zal ik alle producten fotograferen en staat er een treinreis richting Jaipur op het programma. Nog een laatste nacht in het Jhankar hotel waar ik deze hectische week mijn rust vind en nog een keer mijn batterij kan opladen. Het heeft zo moeten zijn. Een natuurlijk evenwicht tussen inspanning en ontspanning.

Een laatste ochtend wakker worden in het overgrote bed. Ben Manish dankbaar voor zijn aanbieding om zo goedkoop in zijn hotel te hebben mogen verblijven. Ik zal hier zeker terugkomen. Manish eist dat ook, zo zegt hij met een glimlach. Mooi dat dit soort mensen op mijn pad komen. Hopelijk kan ik er dan nog meer van genieten. In een meer ontspannen situatie. Neem nog een laatste ontbijt en zie even later dat Habib met de auto voor het hotel staat. Alle bagage gaat mee om het eind van de dag direct door te gaan naar het station. Begin met fotograferen terwijl een groep medewerkers zich bezig houden met het afwerken van de laatste zaken. Een waslijst aan kleine dingen die ik nog afgerond wil zien. Wanneer ik rond 15.30 het laatste product op foto zet is het nog haasten. Tijd voor een fatsoenlijk afscheid is er nauwelijks. Geef de mensen die me de afgelopen dagen hebben geholpen nog vluchtig een dankbare handdruk maar zit al snel in de auto van Habib om me naar het treinstation te laten vervoeren. Nog een paar kleine zaken die afgerond moeten worden maar verder kan alles ingepakt worden. Het is me gelukt en…..ik ben echt zeer tevreden over het behaalde eindresultaat. Een prachtige collectie gaat morgen op transport richting Europa. Unieke producten waaraan hard gewerkt is door een grote groep mensen. Het voelt werkelijk goed. Al is het nu nog even spannend of ik de trein zal halen. Vanwege het bezoek van een hoogstaand politicus zijn wegen afgesloten en staat het verkeer volledig vast. Met nog vijf minuten te gaan neem ik aangekomen kort afscheid van Habib en wring me een weg naar binnen. Word bij de bagage controle gelukkig doorgelaten wanneer ik mijn tijdsdruk kenbaar maak en ren naar het desbetreffende perron. De trein staat er nog. In de desbetreffende wagon gooi ik mijn bagage in het rek en neem plaats in de stoel bij het raam. De trein komt vrijwel gelijk in beweging. Het zweet van mijn gezicht vegend laat ik mijn hoofd in de leuning vallen. Mijn werk in India zit er op. Heb er alles aan gedaan om de klus geklaard te krijgen en besef dat we samen iets moois hebben volbracht. Kijk met vertrouwen uit naar de beurs die over zes weken zal plaatsvinden. Leunend tegen het raam en luisterend naar mediterende muziek ontgaat me alle drukte in de trein. Volledig in mijn eigen gedachten gekeerd laat ik de kilometers passeren. Draai de film waarin ik de afgelopen dagen verzeilt ben geraakt nog eens af. Een laatste nacht in het Sunder Palace hotel geeft aan dat de terugreis is begonnen. Morgenavond zit ik weer in het vliegtuig richting Nederland. Het waren slechts tien dagen maar het voelt zoveel langer. Een reis die ik me zo anders had voorgesteld maar die uiteindelijk toch het resultaat heeft opgeleverd waarop ik had gehoopt. Als het bedoelt is zal het resultaat volgen. Vertrouwen is het enige wat telt. Hoe het verder zal verlopen zullen jullie ongetwijfeld weer lezen….later.