Week 10 (4-8 mrt.) 2024

Het zijn mijn laatste dagen hier in Jodhpur. Sinds het hier ´s nachts flink tekeer is gegaan voelt het weer een stuk aangenamer aan. De lucht is frisser en door de koelere nachten kan ik ook beter slapen. Stap rond 08.30 het Sam´s Art cafe binnen voor een goed ontbijt. Gemixt fruit met yoghurt en honing en een cappuccino. Voldoende om de dag mee te starten. In het historische pand hebben ze ook een vijftal hotelkamers en een aantal gasten zijn er ook hun dag begonnen. Op dit moment hoofdzakelijk westerse toeristen. In Jodhpur vindt op dit moment het jaarlijkse muziekfestival plaats in het Mehrangarh fort. Ooit opgezet in samenwerking met Mick Jagger, de zanger van de Rolling Stones en de Maharadja van Jodhpur die een warme vriendschap onderhouden. Om de traditionele Indiase muziekcultuur een platform te geven. Traditionele Indiase instrumenten als de citar, harmonium en tabla die ieder hun unieke geluid hebben en tegenwoordig ook in moderne muziek worden gebruikt. Het imposante fort dat hoog op de rotsachtige heuvel is gebouwd was in het verleden het verblijf van de Maharadja maar is nu opengesteld als museum en is de grote trekpleister hier in Jodhpur. Vijf dagen lang worden er concerten gegeven en trekt het muziek liefhebbers van buiten de landsgrenzen. Al moet je niet denken aan iets grootschaligs. Tickets zijn behoorlijk prijzig en alleen een select gezelschap komt hier op af. Denk dat er bij een concert niet meer dan duizend mensen aanwezig zijn. Voor mij begint de dag zoals gewoonlijk met het wachten langs de hoofdweg, gelegen vlak achter de grote uit steen opgetrokken toegangspoorten naar het oude marktplein. Habib komt steevast op het afgesproken tijdstip met zijn brommer aanrijden om vervolgens te zeggen dat hij er zo aankomt. Zijn nieuwe auto heeft hij namelijk uit veiligheidsoverwegingen net buiten het drukke centrum geparkeerd en gaat deze nu ophalen. Tijd is hier van ondergeschikt belang. Ook al kom ik hier al zoveel jaren, het went nooit. We rijden eerst naar de fabriek van Habib waar de elektriciteit nog steeds niet hersteld is sinds de storm schade heeft aangericht.

Ze zouden gisterochtend al komen hadden ze gezegd maar de zware machines die krachtstroom nodig hebben staan werkeloos in de werkplaats. Habib pleegt wederom enkele telefoontjes in de hoop dat ze het snel komen oplossen. Hopen, zegt hij lachend. Dit is `Incredible India`! Het is zoals het hier gaat en je druk maken veranderd weinig aan de situatie. Het vergt heel veel aanpassingsvermogen en geduld. Iets waar ik de afgelopen jaren behoorlijk in ben getraind. Nu ik hier ben is iedereen heel actief en krijg ik alle medewerking maar zodra ik vertrek schakelen ze terug naar het oude patroon. Mijn taak is om alles gedaan te krijgen wat de hoogste prioriteit heeft. Product details en technische oplossingen te vinden en hen daarvan bewust te maken waardoor zij niet voor problemen komen te staan zodra ik weg ben. Wat ik hier nu namelijk in een paar weken doe, neemt straks maanden in beslag. Veel mensen zouden hier gillend gek worden maar misschien is dit wel mijn grootste uitdaging. Het positieve is dat ik wel alles krijg aangereikt wat ik nodig heb zonder enige tegenspraak. Respect door volharding zullen we maar zeggen. Een dankbaar geschenk waarmee ik weer een stap verder hoop te komen. Afnemers weet te vinden voor de producten waar nu zoveel aandacht aan wordt besteed. Dit zou de mooiste waardering zijn voor al het werk in de afgelopen periode. In de fabriek van Joheb werken we verder aan het completeren van de nieuwe modellen. De metalen frames zijn voorzien van een gekleurde coating, de houten panelen zijn voorzien van laklagen en kunnen worden geassembleerd. Stuk voor stuk zie ik de eindresultaten voor ogen. Nog twee dagen heb ik hier om zoveel mogelijk zaken te bespreken en mogelijke fouten uit de weg te ruimen. Voor nu, maar zeker voor de komende tijd wanneer ik vanuit Nederland de communicatie moet onderhouden.

Vandaag zie ik alleen Joheb verschijnen op de plek waar ik zou worden opgehaald. Met zijn Royal Enfield motor wel te verstaan. Krijg te horen dat Habib vandaag niet meegaat vanwege de problemen in zijn werkplaats. De elektriciteit is nog steeds niet hersteld en hij moet nodig verdere actie ondernemen. Achterop de motor rijden we naar een werkplaats waar zijn broer de leiding heeft, verruilen de motor voor zijn auto en rijden vervolgens naar de fabriek ver buiten Jodhpur. Met Joheb heb ik altijd heel goed contact omdat hij heel oplossing gericht denkt en een van de meest betrouwbare mensen is die ik ooit in India heb ontmoet. Zijn familie zit ruim in de financiële middelen en hij wil, net als zijn vader, alleen op een eerlijke manier geld verdienen. Iets wat hier geen vanzelfsprekende zaak is. Hoor dat diverse vrienden van hem in de schulden zitten of het illegale circuit opgezocht hebben om zich rijker te kunnen voordoen dan ze zijn. India is in dat opzicht heel erg aan het veranderen. Zeker wat de mentaliteit van mensen betreft nu geld een steeds belangrijkere rol begint te spelen. Joheb zelf wil graag gezonde erkenning voor alles waar hij zich voor inzet omdat hij zich daar gelukkig bij voelt. Dat daar geld mee verdient wordt is natuurlijk niet onbelangrijk.

Onder andere over dit soort zaken praten we uitgebreid in zijn kantoor. Ik heb eerder een contract opgesteld waarin duidelijk wordt gemaakt wie, waarvoor en wanneer verantwoordelijk is. Om duidelijke afspraken beschreven te hebben zodat we elkaar nooit kunnen afvallen. Ik heb in het verleden mijn lesjes wel geleerd. Joheb begrijpt mijn situatie en stemt eigenlijk overal mee in omdat hij me vertrouwd. En ik hem. Zijn familie bezit al een fortuin en daar hoeft hij het dus niet voor te doen. Het feit dat hij me volledig ondersteunt en er geen enkele eis tegenover stelt zegt genoeg. Daarnaast helpt hij iedere werknemer in financiële nood of probeert hij mensen aan het werk te helpen. Het is zoals zijn vader hem geleerd heeft en succesvol is gebleken. Joheb zal het contract thuis rustig doornemen met zijn zwager die advocaat is en zullen het later verder bespreken. Ondertussen zijn alle nieuwe producten volledig afgerond in de fabriek. Alles is heel vlotjes verlopen en ben zeer content met het eindresultaat. Eigenlijk boven verwachting. Het ziet er fris en vernieuwend uit en dat was ook precies waar ik naar toe wilde. Het is rond 18.00 uur wanneer we terug rijden naar het centrum. Neem lachend afscheid van Joheb die zo naar een hotel moet om de verjaardag van zijn vader te vieren die vandaag 58 jaar is geworden. Als ik even verder vraag blijkt dat zijn ouders heel jong getrouwd zijn. Hij was destijds 21 jaar terwijl zijn moeder net 15 jaar was. Je kunt het je bijna niet voorstellen maar in hun generatie was dit de gewoonste zaak van de wereld. Toen werd je door je ouders gewoon aan iemand gekoppeld die je pas op de bruiloft voor het eerst ontmoette. Je accepteerde gewoon de wens van je ouders zonder enige wanklank. Houden van komt vanzelf met de jaren, zo was en is het motto nog steeds. Hoorde van Joheb dat het op de bruiloft van Habib trouwens niet helemaal vlotjes verliep. Toen het bruiloftsfeest van de destijds 23-jarige Habib was gehouden was er een klein geschil tussen zijn ouders en de schoonfamilie en ging de bruid na afloop gewoon weer mee naar huis. Hoe bijzonder is dat! Al sta ik hier eigenlijk nergens meer van op te kijken.

is naderhand opnieuw getrouwd en leeft inmiddels al jaren gelukkig met zijn vrouw en twee kinderen. Het is 19.00 uur wanneer ik afscheid neem van Joheb. Ook hij wil zijn auto niet in het drukke centrum parkeren en ik vind het prima zo. Wandel de laatste kilometer door de straten richting het oude centrum en proef de levendigheid. De prachtig gekleurde sarees die de vrouwen dragen. De mix van kleuren die zich door de drukte begeven en het eenvoudige leven hier een onuitwisbare glans geven. Het maakt me bewust van de bijzondere plek waar ik ben. Als toeschouwer van een cultuur waar je als buitenstaander geen enkele vat op hebt. Zeker niet nu er zoveel veranderingen zijn en men ook zelf moeite heeft om hier een juiste weg in te vinden. Met een glimlach loop ik Sam´s Art café binnen waar Sandeep en de jongens die er werken mij lachend gedag zeggen. Voor een uur even in alle rust eten en aan mijn blog werken. Het is mijn afsluiting van de dag voordat mijn kamer op de derde verdieping van het Jhankar hotel op zoek. Morgen een laatste dag Jodhpur.

Kan heel ontspannen aan deze dag beginnen, wetende dat alle producten klaar zijn en ik alleen nog zaken omtrent details wil bespreken. Neem afscheid van de jongens bij het Jhankar hotel, ga voor een laatste ontbijt naar Sam´s Art café en rijd vervolgens met al mijn bagage richting de fabriek met Joheb en Habib. Nu de werkdruk is afgenomen merk ik dat alles wat gedaan moet worden een aantal versnellingen lager gebeurd. Ben daarom zeer content met hetgeen er in een aantal weken bereikt is. Net als Joheb en Habib overigens. Kan met een goed gevoel vanavond in de trein kan stappen die me naar Delhi zal brengen. Natuurlijk had ik alles goed voorbereid in Nederland en klopt alles theoretisch maar eenmaal hier kun je nergens vanuit gaan. Ben ik afhankelijk van zoveel externe factoren waar ik, maar zeker ook de beide mannen, mee te maken heb. Planningen kun je hier vrijwel gelijk over je hoofd gooien omdat mensen binnen de Indiase cultuur zich niet laten besturen. Op geen enkel niveau. Het enige wat ik kan doen is vertrouwen op een goed verloop tijdens mijn verblijf hier. Dat dit positief heeft uitgepakt zie ik als een gunstig signaal. Met een brede glimlach neem ik afscheid van mijn vrienden Joheb en Habib wanneer ik met mijn bagage rond 18.00 uur bij het treinstation wordt afgezet.

Ben ruim op tijd voor de trein die om 18.45 vertrekt aan zijn tien uur lange reis. Plaats mijn koffer onder de bank in de coupe waar ik slaap en wacht buiten op het perron totdat we vertrekken. Reizen in de nacht vind ik prettig omdat het stil en donker is in de trein waardoor ik ook daadwerkelijk af en toe even in slaap val en de tijd snel verstrijkt. Wanneer de trein rond 05.30 het eindstation Delhi Rohilla bereikt is het nog donker en voel ik dat het hier een stuk kouder is. Neem een autoriksja die me voor 200 INR naar Paharganj wil brengen waar het Cottage Yes Please hotel gelegen is. Mijn hotel voor de laatste twee nachten. Ben ondertussen geen onbekende meer en kan direct een kamer toebedeeld krijgen. Veelal pas na 10.00 uur maar ik hoeft niet te wachten. Neem een douche en ga nog een paar uurtjes liggen. Wat een heerlijke aankomst in Delhi.

Veel onderneem ik niet in deze laatste dagen. Wandel naar Connaught place, het centrum van New Delhi, om er een vertrouwde Cafe Coffee day op te gaan zoeken en er aan mijn blog te schrijven. Buiten dat kun je er een uitstekende cappuccino te drinken. De rest van de tijd spendeer ik in de Main Bazar waar ik hier en daar een praatje maak. Zoals professor Kapoor die als astroloog klanten probeert te vinden. Zittend op een stoel voor de boekenwinkel van zijn broer een vast gegeven. Nu de westerse toeristen wegblijven is hij steeds meer online actief om toch inkomsten te genereren. Met hem praat ik met regelmaat onder het genot van een bekertje chai. De Indiase gekruide melkthee die ik meerdere keren per dag krijg aangereikt in een klein kartonnen bekertje. De manier om iemand welkom te heten. Met Rajesh die de brillenzaak ernaast beheerd heb ik ook goed contact. Heb vandaag mijn op sterkte gemaakte zonnebril opgehaald die ik nodig heb tijdens het autorijden en ben zeer tevreden met het resultaat. Een ontzettend vriendelijke jongen waarmee ik tijden kan praten. Dan heb je Indiase Sonja die haar kledingwinkeltje heeft in het voormalige restaurant van het Ajay guesthouse. Verscholen op de begane grond tussen de smalle steegjes vanaf de Main Bazar. Het was de ontmoetingsplek in de Main Bazar voor backpackers. De energie van zoveel verschillende culturen samen was uniek. Daar waar ik voorheen zoveel mooie mensen heb mogen ontmoeten is nu een verlaten stoffige ruimte. Alleen de tafels en stoelen staan er nog. En dan achterin de hoek het winkeltje van Sonja. Zij werkte voorheen voor een Israëlisch stel die het beheerde. Verkochten ze kleding aan de vele bezoekers van het restaurant en stuurde ze pakketten met kleding op naar elders in de wereld. Sinds zij zich in Spanje gevestigd hebben heeft Sonja alles overgenomen. Klanten komen er vrijwel niet en moet zij het hoofdzakelijk verdienen met het verzenden van kleding. Iets wat heel veel energie kost maar waar zij nog steeds blij van wordt. Praat met haar over de bijzondere jaren die achter ons liggen en de veranderingen hier in Delhi. Sinds corona is alles anders geworden. Al zijn er ook mensen wiens leven onveranderd is gebleven. Tenminste, zo voelt het voor mij. Ik praat hier over Titiaan. Een lichamelijk gehandicapte jongen die zijn ene overgebleven been ook niet kan gebruiken en zich op zijn handen door de Main Bazar voortbeweegt.

Hij geeft altijd een zwaai en een heeft vaak een glimlach op zijn gezicht wanneer ik hem zie. Bedelaars worden door de politie geweerd maar Titiaan wordt geaccepteerd omdat hij mensen niet lastigvalt. Iedereen in de Main Bazar kent hem. Maak altijd even een praatje met hem en stop hem wat geld toe. Ik zit straks weer op de racefiets om een rondje over de dijk te fietsen of een lange wandeling in de duinen van Schoorl te maken. Al weet ik dat ik hem daar niet gelukkig mee zal maken. Zijn leven is hier, op de manier zoals hij het beleeft. Maakte me wel eens zorgen om zijn welzijn maar ieder jaar zit hij daar weer. Dezelfde Titiaan met al zijn beperkingen die zijn glimlach toont zodra we elkaar weer gedag zeggen. Hoe rijk kun je zijn. Voor mijn vertrek naar Nederland doe ik zoals altijd nog wat laatste inkopen in de Main Bazar waar veel handel wordt gedreven. Prijzen zijn er gunstig en het is een prima tijdverdrijf op deze laatste dag in Delhi. Ook prima om me langzaam weer te focussen op het leven in Nederland. Het ritme weer op te pakken zoals een ieder ander doet. Het hoort er allemaal bij. In de avond drink ik nog een laatste glas melk koffie bij het Medan restaurant. Zittend op een stoel langs de straat krijg ik gezelschap van de oude man die er werkzaam is. Vorig jaar was hij er ook. Een kleine kromgebogen man met korte stevige vingers waartussen een bidi. Een goedkope Indiase sigaret. Zittend op de stoel naast me gebaart hij hele verhalen terwijl hij woorden probeert uit te brengen met zijn tandloze mond. Ik verstond er vorig jaar al niets van en dat is niet veranderd. De lach op zijn gerimpelde gezicht spreekt echter boekdelen. Mooie mensen zijn het. India zit er gelukkig nog vol mee. Morgenochtend vlieg ik terug naar huis. Een periode met mooie herinneringen ligt achter me en is iets wat niemand me meer kan afnemen. Laat alles wat me is gegeven een positief vervolg krijgen. Jullie lezen het vast wel weer….