Week 48 (Ma.28 nov. – Zo.4 dec.) 2011

Een laatste dag in Delhi. Ik heb afgesproken met een producent maar deze blijkt verhinderd te zijn. Vervelend natuurlijk, maar niet getreurd. Omdat ik morgen naar Moradabad wil reizen ga ik voor een ticket naar het New Delhi treinstation. Daar waar zoveel toeristen worden aangesproken door oplichters. De net aangekomen en onwetende toerist in de val lokken en ze in hun “Tourist Office” veel te dure tickets te verkopen. Ik ben al zoveel mensen tegengekomen die dit is overkomen. Helaas, het is onderdeel van het leerproces wat iedere reiziger in India moet doorstaan.

Het is me hier gelukkig nog niet overkomen en ook vandaag weet ik zonder problemen een ticket te bemachtigen. Morgen om 7.50 vertrekt de Avadh Assam Express vanaf het Old Delhi station. Omdat ik mijn zaakjes voor morgen geregeld heb wil ik weer eens langs bij mijn vriend Ajay. Degene van wie ik mijn gitaar gekocht heb en wie meestal te vinden is in zijn winkel in Connaught Place. Wanneer ik de grote deur open, verschijnt er al direct een brede glimlach op zijn gezicht. Ook al heb ik niet veel te bespreken op zakelijk gebied, het is er altijd aangenaam vertoeven. In de smalle winkel met ambachtelijk interieur is links en rechts een groot assortiment aan snaarinstrumenten te zien. Netjes opgeborgen achter glazen deuren. Ajay zelf staat achter de toonbank waarop vrijwel altijd een sitar ligt waaraan hij sleutelt. Nieuwe snaren bevestigd of bezig is om deze te stemmen. Onder genot van de thee die rijkelijk wordt geschonken worden alle belevenissen weer besproken. Zoals zijn 3-weekse trip naar Zuid Afrika waar hij de sitar heeft gepromoot op een internationaal conservatorium in Kaapstad. Iets waar hij veel aandacht aan besteed omdat steeds minder jongeren, ook hier in India, de traditionele instrumenten bespelen. Steeds meer de westerse muziekinstrumenten zoals de gitaar ter hand nemen. Gelukkig, er komen net twee jonge jongens de winkel binnen en vragen naar de prijs van enkele traditionele snaarinstrumenten. Blijven promoten dus….het helpt. Ik heb ook Kunal maar weer eens gebeld. Hij is dolblij van me te horen en wil me vanavond al komen opzoeken. Kunal is mijn grootste hulp hier in Delhi en dus spreken we af om weer eens bij te praten over de laatste ontwikkelingen binnen The Soul of India projecten, zoals ik deze noem. Eten samen in Connaught Place en leren elkaar steeds beter kennen. Kunal is een ongelofelijke goedzak waar ik 100% op kan rekenen. We gaan het beleven. Netjes wordt ik op het eind van de avond afgezet bij het begin van de Main Bazar. Om 6.00 uur gaat het alarm. Een reis naar Moradabad staat op het programma.

In de vroege ochtend begeef ik me met een riksja richting het Old Delhi treinstation. De straten nog bijkomend van een koele nacht en een grijze mistige sluier hangt boven de stad. Alsof de vervuilde lucht niet kan ontsnappen. Mensen die zich bij vuurtjes warmen en de dag langzaam ontwaakt bij enkele tentenkampen langs de straat. Bestaand uit niet meer dan een paar aan elkaar vastgeknoopte plastic zeilen.  Een vreemd gezicht als ik in enkele van deze TV’s aan zie staan. Het is duidelijk genoeg een belangrijke levensbehoefte geworden. Het is een drukte van belang op het oudste station van Delhi. Niet verwonderlijk gezien de 16 perrons die het rijk is. Het laatste perron is ook de plaats vanwaar de Avadh Assam Express naar Moradabad zal vertrekken. Een plaats ten oosten van Delhi en op 100 km afstand van de Himalaya gebergte. Hoe oostelijker we komen, des te koeler de lucht. Iets wat ook duidelijk te zien is aan de gewassen. Alles staat er fris bij en is men druk bezig met het oogsten van het suikerriet wat hier in grote hoeveelheden wordt verbouwt. Groepen mannen en vrouwen die het riet kappen en de grote bossen op hun hoofd naar de wagen brengen. Gezamenlijk de oogst binnenhalen. Ik moet weer denken aan de hooitijd bij ons op de boerderij. Met jong en oud het land in om het achtergebleven hooi aan te harken, hooiroken te zetten of de wagens te laden. Hoe bijzonder het was beseffen we nu pas. Hoe lang zullen deze mensen dit nog gezamenlijk doen, beseffende dat ook in India de vooruitgang veranderingen met zich mee zal brengen. Iets wat niet altijd verbetering hoeft te betekenen.

Langs het spoor liggen duizenden gedroogde mestschijven. De afmetingen gelijk een dikke pannenkoek welke dagelijks worden gebruikt als brandbaar materiaal om het vuur mee te stoken waarop gekookt wordt. Gemaakt van een mengsel van koeienstront en stro. Hier en daar zie ik vrouwen bezig om de mest te kneden en er brandbare schijven van maken. Het lijkt een smerig klusje en dat is het ook. Al is dat niet van hun gezichten af te lezen. Het zijn taken zoals die hier al eeuwen worden uitgevoerd. En…… het werkt. Oplossingen zijn soms zo simpel. De trein komt zoals gepland om 11.15 aan in Moradabad.

Ik herken het station van mijn eerdere bezoeken en de eerste ervaringen die ik hier heb meegekregen. Het is een redelijk grote stad die door geen enkele toerist wordt bezocht. Er zijn dus ook geen guesthouses en voel me even de enige westerling hier. Iets wat zijn charmes heeft, ook al kan ik dat weinig ervaren omdat de eerste producent me komt ophalen vanaf het station. Het is een zeer vruchtbare dag. Na ieder bezoek krijg ik transport aangeboden naar de volgende fabrikant en dat gaat de hele dag door. Veel praten en uitleggen, maar met positieve resultaten. Het is 19.30 wanneer ik na een laatste bezoek bij de Budh Bazar in het centrum wordt afgezet en er wordt geholpen om een slaapplaats te vinden. Dit lukt vrij snel ondanks dat er velen volgeboekt zijn vanwege het trouwseizoen welke 15 dagen na Diwali start en eindigt in maart. Bij het Grand hotel vind ik onderdak voor de komende nacht. Ik maak nog een wandeling door de straat waar men inmiddels is begonnen met het opruimen van de marktkramen en eet in een van de weinige restaurants. Verder is de hotelkamer de beste plek om te zijn. Het is er namelijk niet veel anders dan in andere steden. Veel verkeer, lawaai, vuil en luchtverontreiniging. Zeker hier in het centrum rondom de Budh Bazar. Morgen nog een paar afspraken en dan weer terug naar Delhi.  Het toeval is dat Kunal voor een dag naar Moradabad komt om leveringen te controleren voor buitenlandse importeurs en ik met hem in de auto mee terug kan rijden naar Delhi. Ideaal dus!

Ik ben redelijk snel klaar vandaag. Een van de fabrikanten laat het afweten en daarom nu tijd over. Wandel rustig richting het treinstation om onderweg wat foto’s te kunnen schieten. Waar beter kun je zitten dan bij een van de thee kraampjes… of eigenlijk gezegd, chai. Een mengsel van warme melk, thee en allerlei kruiden. Overal vind je kraampjes waar ze dit verkopen en het is er altijd druk met passanten. Een soort sociaal punt waar mensen elkaar ontmoeten. Een mooie tijdbesteding, zeker ik hier een van de weinige buitenlanders ben. Aan aandacht dus  geen gebrek. Ik krijg de thee aangeboden en kan met een paar mensen in het Engels communiceren. Ondanks dat het al eind van de ochtend is komt de stad nu pas echt tot leven. De kapper die zijn benodigdheden uit een boom haalt en zijn stoel prepareert terwijl de eerste klant al staat te wachten, de man die zeilen van zijn persmolen haalt. Daar waar even later de suikerriet stengels worden uitgeperst tot gezonde sappen welke in glazen wordt verkocht in het kraampje langs de weg. Het is een gezellige drukte waarbij ik even deel uitmaak van het alledaagse leven in Moradabad. Voor een half uur kan ik genieten van alles wat er om me heen gebeurd. Daarna wordt ik opgehaald door een fabrikant die me aanbevolen is door Kunal. Zo wordt de dag nog enigszins nuttig besteed. Het is 17.00 uur wanneer we op de terugweg zijn naar Delhi. Een autorit die 4,5 uur zal duren. Niet vanwege de afstand, maar voornamelijk vanwege de drukte zodra we dichter bij Delhi komen. Ook hier zijn files dus geen onbekend fenomeen. De trein is inderdaad zo gek nog niet.

Ben opgelucht wanneer we de Main Bazar bereiken en ik in mijn kamer neerplof op een van de bedden. Had de kamer aangehouden voor de afgelopen nacht zodat ik niet met mijn hele bagage hoefde te reizen. Het was een goed besluit. Morgen een nieuwe dag.

Vandaag heb ik een afspraak op het hoofdkantoor van TNT welke gevestigd is in Ohkla III, een van de industrieterreinen ver buiten het centrum. Ik heb meerdere koeriersdiensten aangeschreven en bestookt met mails waardoor ik nu met een topmanager van TNT aan tafel zit. Het is een goed en verhelderend gesprek. Heb mijn plannen uitgebreid besproken en moet nu wachten op de offerte die ik volgende week zal ontvangen. Afwachten dus! De verdere middag bezoek ik het treinstation om een ticket naar Jaipur te kopen en ben veel aan het tafeltje te vinden bij het Grand Sindhi restaurant waar ik een dik ingepakte donkere jongen ontmoet waarvan ik alleen de artiestennaam ken. “Partyshaker”, zo staat hij in de boeken. Wonende in London en reizende over de hele wereld om in grote clubs op te treden. Een rapper die bestaande hits nieuw leven in blaast met techno en house invloeden. En ik begrijp ook waarom. Hij praat bijna net zo snel als hij rapt en het “Hey man, you know what I mean” statement veelvuldig gebruikt met de handgebaren die daarbij toepasselijk zijn. Nu dus op weg om Delhi te veroveren. Tenminste…de clubs die hier schaars te vinden zijn. Ik moet vreselijk om hem lachen vanwege zijn onophoudelijke spraakwater. Over zijn werk in clubs, zijn belevenissen in de zovele landen die hij bezocht heeft etc. Onze “Partyshaker” had gisteren de hele dag veel energie gestoken in een leuke meid. Had alles voor haar betaald en het vooruitzicht zag er goed uit. Loopt ze op het eind van de avond alleen naar huis. Je had zijn gezicht moeten zien toen hij dit verhaal vertelde. We liggen bijna op de grond van het lachen. Ik snap het wel. Ik werd al moe na een uur, laat staan een hele dag.

Toch zijn er ook de minder leuke dingen. De westerling die vorige week stomdronken bij me aan tafel kwam zitten, is nog steeds niet ontnuchterd. Slentert al dagen over de Main Bazar straat met zijn kleine rugzak waarvan hij nu de rits niet heeft afgesloten waardoor al zijn spullen op straat belanden. Voor even denk ik dat hij verdwenen is, maar wanneer de riksja wegrijd, zit hij daar nog steeds. Volledig ontredderd aan de kant van de weg. Bezig alles in zijn tas te stoppen, maar omdat hij de tas in een vreemde houding houd en wederom niet afsluit, herhaalt dit tafereel zich meerdere malen. Het is een triest gezicht. Na veel pogingen vind hij dan toch zijn weg, gesteund door de fles sterke drank die hij aan zijn mond zet. Mensen komen naar India ook om innerlijke rust te vinden, te mediteren en om oplossingen te krijgen voor de zovele onbeantwoorde vragen. Velen vinden hun weg, maar het kan ook mis gaan. Het voorbeeld zit aan de overkant. Ik weet dat hij uiteindelijk zijn oplossing zal vinden en hulp zal krijgen, al ben ik niet de persoon die het hem kan bieden. Laten we het beste hopen.

In Delhi verloopt alles verder voorspoedig. Ik heb vrijwel alle dagen afspraken met fabrikanten en ook het gesprek met Mr. Mallik van Fair Trade Forum India (FTFI) is redelijk verlopen. Redelijk omdat ik niet tevreden ben over de vooruitgang van hun werk. Er is aandacht besteed aan de trainingen, maar niet voldoende.  Er waren wat vragen blijven steken die opgehelderd moesten worden, maar om daar het hele plan voor te stagneren gaat mij te ver. Het geeft aan dat ik meer olie op het vuur moet gooien in de komende weken om de machine draaiende te houden. En dat ga ik ook doen. Het bezoeken van fabrikanten is grotendeels afgerond en alle aandacht kan worden gericht op de website en het stimuleren van mensen die deel uitmaken van alle activiteiten. Een zware klus die me te wachten staat. Volgende week hoop ik via Mr Yadav, de “programm director” van FTFI een afspraak te maken met iemand op topniveau. Dit zou een goede opstap zijn naar besprekingen met EPCH (nationale beursorganisatie) en het ministerie van Textiel en Handicrafts in India. Er is weer beweging en dat betekend vooruitgang.

Vandaag neem ik de trein terug naar Jaipur. Ook deze vertrekt vanaf het Old Delhi station. Het is zaterdag en bij de meeste riksja rijders krijg ik geen gehoor. Veel te druk!, krijg ik als antwoord. Later zou ik begrijpen waarom. De route door het oude centrum is verstikt door auto’s, riksja’s, karren volgeladen met goederen die handmatig worden voortgeduwd. Alsof de stad vandaag opnieuw bevoorraad moet worden. We staan grotendeels stil in een onophoudelijk toeterende stoet. Gelukkig zijn we op tijd vertrokken maar dit was niet de beste zet. Op het grote station van Old Deli staat de Ashram Express al te wachten op perron 3. Wagon S3, bed nr 51, zo staat op mijn ticket vermeld. In dezelfde coupe ook twee Engelse meiden en een Argentijnse vrouw met wie ik de eerste uren in gesprek ben. Toch bevind ik me uiteindelijk liever op het bovenste bed die ten aller tijden in gereedheid is. Daar waar je tijdens de reis heerlijk tot rust kunt komen. Tenminste….. dat hoopte ik. Volledig onverwacht komt er een storm van onrust door de trein wanneer de trein net buiten een van de tussenstations tot stilstand komt. Veel mensen uitstappen en langs het spoor naar voren rennen, alsof er iets vreselijks is gebeurd. Het valt gelukkig mee. De locomotief die de wagons voorttrekt blijkt motorproblemen te hebben. Al die ophef. Een duidelijk voorbeeld van Indiase nieuwsgierigheid. We kunnen er gelukkig om lachen. Overigens niet om het feit dat de hele operatie enkele uren in beslag neemt en de trein 2,5 uur later op het station van Jaipur aankomt. Ach, het hoort erbij zullen we maar zeggen. Via de achteruitgang van het station loop ik richting de straat. Onderweg aangesproken door diverse riksjarijders die me vertellen dat ik verkeerd ben en niet weet hoe de wegen hier lopen, ondanks dat ik zeg het wel te weten. Het appartement is immers op enkele honderden meters afstand en dat is prima te doen. Toch houden ze stug vol. Een van de jongens verteld dat ik niet zo wantrouwend moet zijn, ze me alleen maar willen helpen. Iets wat ik iets te vaak heb gehoord. Nadat ik na enkele honderden  meters aan het laatste stuk op Jacob Road ben begonnen, stopt er een riksje naast me. Het is een van de jongens die me net heeft aangesproken. Hij is me gevolgd. Zegt opnieuw dat hij me alleen maar wil helpen. Opnieuw leg ik uit dat ik deze wandeling bewust maak en niet vanwege het geld. Het lijkt alsof er iets in hem gebroken is. Ik zijn onschuld in diskrediet heb gebracht en hij zich daardoor rot voelde.

Hij staat erop dat ik het laatste stukje gratis met hem meerijd. Wanneer we bij het appartementencomplex aankomen kijken we elkaar lachend aan en bedankt hij me. Raj, zo heet hij, Het is de meest eerlijke riksjarijder die ik ooit heb ontmoet. Voel me zelfs een beetje schuldig door hem te hebben genegeerd vanwege opdringerigheid. Soms zit ook ik er volledig naast. Ik voorzichtig moet zijn met vooroordelen want soms zijn dingen niet zoals ze lijken. Met een bijzonder gevoel loop ik door de poort nadat de riksja in de duisternis is verdwenen. En Raj…… bedankt! Je hebt me vandaag een wijze les geleerd.

Van te voren heb ik vreselijk opgezien om weer naar Delhi en Moradabad te reizen, maar het is me heel erg meegevallen. Heb eigenlijk alles kunnen doen waar ik van te voren op gehoopt had. Het geeft me een goed gevoel. Ook omdat ik al lange tijd geen maagproblemen meer heb, me fysiek sterk voel en me met veel plezier op de volgende taken kan richten. Een periode waarbij ik in ieder geval minder hoeft te reizen. Ik vind het goed zo. De verhalen zullen daardoor misschien iets minder boeiend worden, de resultaten moeten het nu gaan maken. Jullie lezen het.