Week 13-14 (28 mrt.-9 apr.) 2022

Na een paar jaar oponthoud toch nog redelijk onverwachts een vlucht naar India geboekt. Internationale vluchten naar India waren voor lange tijd onmogelijk vanwege corona en heb gedurende deze periode alleen online contact kunnen houden met Sunil en Habib om op de hoogte te blijven over de situatie in India. Over de fabriek die maandenlang in een lockdown situatie heeft gezeten en de vele slachtoffers die corona heeft veroorzaakt. Mede door de beperkte gezondheidszorg en een ongezond leefklimaat die het overgrote deel van de Indiase bevolking geniet. Het is nu eenmaal niet een land waar de hygiëne hoog in het vaandel staat, voornamelijk door armoede en onwetendheid. En ook al waren hier voldoende veiligheidsregels, navolging ervan is een ander verhaal. Mensen hebben ook niet veel keuze want niet aan het werk gaan betekent geen inkomsten. En geen geld betekent geen eten. Het is hier voor velen in India de keiharde waarheid. En dan met name voor de arbeidersklasse. De berichtgevingen en beelden via het nieuws spraken boekdelen. Sunil heeft in Jaipur ook diverse familieleden en kennissen verloren en probeert, nu alles weer redelijk normaal is, uit de financiële problemen te komen omdat ondernemers in India niet financieel worden ondersteunt zoals in Nederland. Het eens zo welvarende familiebedrijf heeft het meeste personeel ontslagen en de verkoop van kunstnijverheid is tot een dieptepunt gedaald. Geen toeristen die souvenirs kopen en internationale inkopers die wegblijven. Bovendien zijn de prijzen van containertransport vanuit Azië sinds corona bijna verzesvoudigt waardoor klanten wereldwijd afzien van aankopen. Ook Habib voelt hiervan de gevolgen. Sinds zijn fabriek weer in werking is heeft hij veel geproduceerd voor exporteurs in Jodhpur maar krijgt niet betaald voor zijn geleverde producten. Waarschijnlijk het gevolg van slechte betalingen van importeurs wereldwijd. Mensen die orders cancelen of vragen de producten vast te houden in India totdat de containerprijzen weer zullen dalen. Iets wat nog steeds niet gebeurd ondanks dat er weer voldoende containers beschikbaar zijn. Als overmaat van ramp worden ook materialen zoals staal en hout met de week duurder. Iets wat weer indirect te maken heeft met de oorlog van Rusland in de Oekraïne. Het geeft een beeld van een onzekere toekomst zowel bij de producenten in India als de afnemers in Europa. Niemand weet op dit moment hoe de wereld er over enige tijd uit zal ziet. Voor mij ook een belangrijke reden om richting India te reizen. Om te zien en te horen wat er in de afgelopen coronajaren is veranderd en te bespreken hoe we het zakelijke verkeer weer vlot kunnen trekken. In de komende twaalf dagen hoop ik antwoorden te vinden op de vragen die al tijden in mijn hoofd zitten. Maar eerst een vlucht die me via Abu Dhabi naar Delhi zal brengen. Hopelijk een beter vervolg dan het hele voortraject dat ik moest afleggen met betrekking tot gezondheidsverklaringen en visumeisen. De corona app is alleen binnen Europa geldig waardoor ik een veelvoud aan documenten moet meenemen en downloaden om sowieso bij de vlucht richting India aan boord te mogen. Daarnaast las ik op een site dat alle Indiase visums tijdens corona zijn ingetrokken en mijn nog geldige zakenvisum opnieuw moest worden geactiveerd. Iets wat bij navraag bij het Indiase consulaat in Den Haag niet nodig was, zo dachten ze, want zelfs daar waren ze niet zeker. Echt gerust ben ik pas wanneer ik na alle formaliteiten aan boord stap bij de EY 18 van Etihad airways. Een van mijn favoriete luchtvaartmaatschappijen. Tijdens de vlucht van Abu Dhabi naar Delhi zit er een Indiase vrouw naast me die met haar negentien jarige zoon onderweg is om haar familie te weerzien na drie jaar. Ze woont al zeventien jaar in het Belgische Merksem, een dorp dicht bij Antwerpen en kan dus gewoon Nederlands met haar praten. Voor de liefde naar België verhuist met haar destijds tweejarige zoon maar die relatie heeft helaas geen stand gehouden. Sinds twee jaar is ze samen met een andere man die nu voor het eerst naar India reist om haar familie te ontmoeten. Hij komt een uur eerder aan in Delhi met een directe vlucht vanuit Amsterdam. Als ik vraag om wat voor reden hij niet met hun samen reist haalt ze haar schouders op. Geen idee, zegt ze.

Hij wilde perse rechtstreeks vanuit Amsterdam en zelfs zij vindt het een beetje vreemd. We kunnen er allebei om lachen maar wat zijn er toch een bijzondere mensen op deze wereld. Ik verwacht op de luchthaven allerlei controles vanwege corona of inzage in documenten waar ik zoveel moeite voor heb moeten doen maar niets van dat alles. Welkom terug in India. Pak lachend mijn koffer van de bagageband en loop om 04.00 naar buiten waar een muur van warmte me tegemoet komt. Het is warmer dan ik verwacht had. Zo´n zevenentwintig graden en een hoge luchtvochtigheid waardoor het klam aanvoelt. Koop een pre-paid taxi ticket bij het loket buiten en laat me door een oud taxibusje bij het Cottage Yes Please hotel afzetten in het centrum van de stad dat nog in alle rust van de nacht geniet. Iets wat ik ook ga doen. Zal met een voldaan gevoel nog een paar uur proberen te slapen.   

Een eerste dag in Delhi. Ik heb een paar uur kunnen slapen en beneden bij de receptie aangekomen vraag ik eerst naar de heersende maatregelen vanwege corona. Nog verplicht een masker dragen overal, krijg ik te horen. Met masker op ga ik de straat op maar zie dat er niet veel mensen zich houden aan die regels. Eerlijk gezegd, eigenlijk niemand. Wanneer ik als eerste mijn internet en telefonische bereikbaarheid wil regelen in het kleine winkeltje even verderop wordt mij vertelt dat ze in deze wijken toch niet zoveel controleren op naleving. Toch is er opvallend veel veranderd. Diverse winkels en restaurants zijn gesloten of hebben een andere bestemming gekregen. Het Hara Rama hotel en Ajay guesthouse waar ik vele jaren verbleef worden nu voornamelijk bezocht door Indiase toeristen en is de sfeer die de vele internationale backpackers hier creëerden volledig verdwenen. Het enige vertrouwde is de Grand Shindi chai shop waar ik al snel word herkent door Monu en professor Kapoor die even verderop voor de boekenwinkel van zijn broer op een houten kruk zit. En dan natuurlijk de drukte in de main bazaar met riksja’s en de constante beweging van een rumoerige menigte waarin je kunt verdwalen. Het voelt vertrouwd maar toch ook wel anders. Alsof ik in een bekende film ben beland waarin enkele hoofdrolspelers ontbreken. Al gaat het leven hier natuurlijk ook gewoon door zonder al die buitenlanders. India is klaar voor een nieuw hoofdstuk, dat is duidelijk. Alles staat vandaag in teken van de voorbereidingen van de beurs die ik morgen ga bezoeken. Gelegen in Noida, zo´n anderhalf uur rijden vanuit het centrum. Wil ook de treinticket kopen voor de nachttrein naar Jodhpur over twee dagen zodat ik zeker ben van een zit-ligplaats. Het kantoor op de eerste verdieping van het stationsgebouw om toeristen beter van dienst te kunnen zijn is sinds corona gesloten, zo krijg ik ter plaatse te horen van een uiterst vriendelijke man die zegt dat het kantoor verplaatst is naar een andere locatie. De welbekende truc is dus nog steeds in actief, zo wordt mij duidelijk. Ze dirigeren op deze manier toeristen naar kleine kantoortjes waar deze aan alle kanten worden opgelicht. Ze dan veelal te horen krijgen dat de treinen vol zitten of uitgevallen zijn vanwege werkzaamheden aan het spoor en je beter een taxi kunt nemen. Vaak in combinatie met veel te dure hotels onderweg. Nog steeds aantrekkelijk volgens westerse begrippen maar onnodig voor iemand die voor langere tijd naar India komt en low budget wil reizen. Vele backpackers hebben op deze manier honderden euro´s uitgegeven omdat ze net aangekomen waren en vertrouwden op de vriendelijkheid van de mensen. Een heel netwerk van oplichters houd zich hier mee bezig in Delhi. Nog steeds dus. In sommige gevallen grijpt de politie in maar veelal moeten toeristen het verlies accepteren. Ik laat mijn ticket bij het hotel regelen en zoek op tijd mijn bed op. Een lange nacht en dan fris naar de beurs morgen.

Het is 7.00 uur wanneer mijn alarm gaat. Douchen, aankleden en nog iets eten bij een restaurant aan de Main bazar alvorens een riksja te nemen naar hotel Lalit in Connaught Place. Een van de hotels vanwaar shuttle bussen buitenlandse inkopers naar de beurs brengen. Er rijden er veel minder zo zie ik aan het tijdschema op de website van de beursorganisatie EPCH. De bus is redelijk gevuld maar voornamelijk met Indiase beursdeelnemers. Zijn dit de voortekenen voor vandaag? Schrijf me in aan de balie van het grote beursgebouw en loop als eerste naar Hal 12 waar ik Mahendra wil opzoeken. Een ontzettend aardige en vriendelijke man die gespecialiseerd is in het maken van dieren van rijstgras en leer. Geen product waar ik tegenwoordig nog iets mee doe maar heb altijd een goede vriendschap met hem onderhouden. Aangekomen bij zijn stand krijg ik te horen dat hij acht maanden geleden is overleden na een ziekbed van anderhalve maand. De dag had met een beter bericht kunnen beginnen. Zijn zoon en een oude vriend zullen het bedrijf nu voortzetten. Het is de eerste directe bekende hier die aan corona is bezweken. Hopelijk blijft het hierbij. De beurs zelf brengt weinig vernieuwends. Spreek hier en daar producenten en exporteurs om een goed beeld te krijgen van de gang van zaken. De reden dat ik hier naartoe ben gekomen. Er lopen weinig buitenlanders rond en de problematiek omtrent hoge transport en materiaalprijzen is duidelijk te merken. Bovendien vinden velen het waarschijnlijk nog te risicovol om naar India af te reizen vanwege de coronaomstandigheden, ondanks dat je hier zonder beperkingen kunt bewegen. Hoe anders is het bij mijn goede vriend Rukshad uit Nagpur die ik bezoek in zijn permanente showroom in het hoofdgebouw. Hij die altijd bezig is met R&D wat terug te vinden is in de showroom die gevuld is met nieuwe collecties woonaccessoires. Zo kan het dus ook. Dit geeft inkopers en positief signaal, wat blijkt aan de verkopen op het einde van de eerste dag, zo vertelt hij me later. Heb Rukshad en zijn vrouw Monica meerdere keren bezocht in Nagpur, waar prachtige herinneringen zijn geboren en onze vriendschap belangrijker is dan alle zakelijke beslommeringen. Door de vele kilometers die ik heb afgelegd in het beurscomplex is het wel een vermoeiende dag. Ben blij wanneer de bus na veel oponthoud om 20.00 uur vertrekt en heb het helemaal gehad wanneer ik rond 22.00 uur de deur van mijn hotelkamer achter me sluit. Zinvol, dat was het zeker.

De trein naar Jodhpur vertrekt pas om 21.20 vanavond vanaf het Old Delhi treinstation dus alle tijd voor mezelf. Ik zou weer allerlei dingen kunnen gaan bezichtigen maar ga het liefst aan de wandel richting Connaught place om daar in een koffieshop met airco aan mijn blog te schrijven. M´n belevenissen vast te leggen zoals ik altijd heb gedaan sinds ik ruim twintig jaar geleden aan mijn eerste reis naar India ben begonnen. Soms als ik dingen terug lees van de afgelopen jaren besef ik me pas echt wat voor een bijzondere momenten ik hier heb mogen beleven. Zoveel mooie mensen heb mogen ontmoeten met de bijpassende unieke verhalen. Onderweg naar Connaught place lijkt het alsof niets is veranderd. Alles is nog net zo hectisch en druk op straat als altijd en niets doet herinneren aan de zware coronajaren die achter ons liggen. Tenminste, aan de zichtbare buitenkant. Natuurlijk zijn er hier ook velen die het financieel zwaar hebben. Door opgemaakte reserves, gebrek aan inkomsten en het leven dat ook hier steeds duurder wordt. Zoals er overal ter wereld veranderingen plaatsvinden. Het geeft aan hoe relatief alles is en de kwetsbaarheid van de mens weer eens wordt uitvergroot. Eerst door een minuscule bacterie en vervolgens door een oorlog die nu eens niet een ver van mijn bed show is. Het heeft ook voor mij impact gehad met betrekking tot mijn zakenpartner Sunil hier in India. In de jaren voor corona heeft hij iets te makkelijk met financiële middelen omgesprongen waardoor hij nu een aanzienlijke schuld heeft opgebouwd. Ook bedrijfsmatig met The Soul of India. Kan hem al maanden niet bereiken en reden voor mij om een andere koers te varen. Ik weet dat hij niet onder zijn schulden uit kan komen, zeker niet in de huidige situatie en daar moet ik mee leven. Heb daarom besloten om alleen verder te gaan. Een andere koers te varen waarbij ik niet direct afhankelijk ben van mensen hier in India. Het zijn dure levenslessen maar zullen uiteindelijk ergens goed voor zijn. Tenminste, daar vertrouw ik op. Voorbereidingen heb ik al getroffen en de komende week in Jodhpur hoop ik meer inzicht te hebben. Aan het eind van de middag keer ik terug naar de Main Bazar om er nog iets te eten en laat me vroegtijdig naar het Old Delhi station brengen door een autoriksja. Wilde eerst de metro nemen maar vanwege het spitsuur en de overvolle metrostations heb ik daar van afgezien. Voor 150 rupees, een kleine twee euro, kan ik de zes kilometer overbruggen. Het is helaas niet minder hectisch dan in de metro. Erger nog, de wegen zijn overvol en bijna stapvoets gaan we vooruit. Bij een stoplicht aangekomen lijkt het vrijwel gelijk een autocross. De vijf rijen dik gasgevende voertuigen die wachten op de groene vlag en eenmaal op groen wordt ieder achtergebleven omgevingsgeluid verstilt door een toeterende massa voertuigen. Vol gas sprint iedereen naar voren om vervolgens na tien meter weer achter aan te sluiten. Ben blij dat ik mijn mondkapje bij me heb. Niet omwille van corona maar om me veilig te stellen vanwege de vele uitlaatgassen want echt gezond is het hier niet. Op het station van Old Delhi is het gelukkig rustiger. De trein naar Jodhpur staat al ruim voor vertrek bij perron 3 te wachten. Zoek mijn plaats in de nog lege wagon S4 en maak het ligbed gereed waarop ik de komende elf uur mijn tijd zal doorbrengen. Het is 21.20 wanneer we vertrekken. Alhoewel de zon al lang achter de horizon is verdwenen en  de ventilatoren op volle toeren draaien blijft er een klamme warmte in de trein hangen waardoor het niet de meest comfortabele reis is. Het enige voordeel is dat op dit tijdstip de lichten al snel doven en er een serene rust hangt in de trein. Alleen het geluid van de denderende trein over de rails is hoorbaar door de openstaande ramen. Iets wat me nog enigszins in slaap kan wiegen. Ik had ook AC kunnen reizen maar kies bewust altijd voor tweede klas omdat hier de ramen open kunnen en ik meer verbonden ben met de geluiden, de geur, de warmte van het land en een prachtig zicht heb wanneer ik overdag zou reizen. Al is dat uitzicht nu ver te zoeken. Reizen moet ook een beleving zijn en dat past beter bij me. Ondanks dat ik niet veel heb kunnen slapen kom ik redelijk fris om 07.50 aan in Jodhpur waar de temperatuur al behoorlijk is opgelopen.

Ben nieuwsgierig hoe het iedereen hier is vergaan de afgelopen jaren. Kan bijna niet geloven dat er alweer twee jaar zijn verstreken. Wandel het laatste stuk over het grote marktplein met de centraal gelegen klokkentoren. Het is er nog uitgestorven. Aangekomen bij het hotel krijg ik een positieve verrassing. Dezelfde mensen werken er nog. Veelal is het personeel ontslagen vanwege de maandenlange lockdown hier in India en zie ik overal nieuwe gezichten. Alsof heel India is gereset. Ben werkelijk blij te horen dat Vicky en Deepak altijd een deel van hun salaris hebben behouden als teken dat de eigenaar Manish goed voor zijn personeel heeft gezorgd. Het is er trouwens erg stil. Januari en februari waren redelijk goed maar op dit moment zijn er slechts enkele kamers bezet, zo vertelt Vicky me. Door de warmte die er heerst blijven ook Indiase toeristen weg. Buitenlanders zijn vrijwel niet te vinden en dit zal er de komende maanden niet beter op worden. Ik wilde vandaag direct aan de slag maar krijg een tekstbericht op mijn telefoon van Habib. Het is vandaag vrijdag en dat betekent gebedsdag voor de moslims. Er gaat vandaag dus niet gewerkt worden en dat had ik kunnen weten. Nu ben ik hier een aantal dagen dus tijd genoeg. Eigenlijk is het misschien wel beter zo. Door de warmte en de onrustige nacht voel ik de vermoeidheid in mijn ogen en kan ik het beter even rustig aan doen. Loop nog wel een rondje door de stad maar bij ruim veertig graden is dat geen pretje. Beter vertoeven is het in Sam´s cafe op steenworp afstand van het hotel. De ideale plek om mijn laatste voorbereidingen te treffen voor de komende dagen. Er moet veel besproken en geregeld worden nu de zakelijke verhoudingen een andere invulling zullen krijgen. Of dit me gaat lukken zullen we over enkele dagen weten.

Om 10.30 heb ik afgesproken bij de auto van Habib welke geparkeerd staat langs de hoofdweg die naar het marktplein leid. Ook Joheb is van de partij. Vandaag zal ik voor het eerst zijn afgebouwde fabriek te zien krijgen. Hij is een goede vriend van Habib en samen willen ze als partners de export een impuls geven. Zaken waar ze mij graag bij willen betrekken. Als derde partner waarbij ik me zal bezighouden met productontwikkeling, kwaliteitsverbetering en het vinden van afzetmarkten. Zonder me te hoeven bezighouden met financiële afwikkelingen, ambtenarij en corruptie hier in India. Iets wat me in het verleden veel tijd, energie en geld heeft gekost. De fabriek ziet er goed uit. Een grote ruimte waarin arbeiders tafels aan het verpakken zijn, een spuiterij en op de eerste verdieping een grote ruimte die als showroom zou moeten fungeren maar waar nog geen meubelen staan opgesteld. Voornaamste doel is om mijn functieomschrijving en arbeidsvoorwaarden te bespreken met beide mannen. Hoe ik mijn modellen kan beschermen en mijn financiële aandeel kan veiligstellen. Heel veel praten dus vandaag om duidelijkheid te creëren. Het is de start van een heel nieuwe manier van werken en weet dat er nog veel verbeterpunten zijn naar aanleiding van eerdere leveringen. Toch heb ik vertrouwen in de mannen die tegenover me zitten in het kantoor. Heb een zere keel van het vele praten en ben doodvermoeid na een hele dag in het Engels te converseren. Dit gaat me prima af maar ben redelijk kapot wanneer ik  rond 20.00 uur het Jhankar hotel bereik. Douchen, iets eten en heerlijk vroeg mijn bed in terwijl de airco de warmte uit de kamer verjaagd.

Klaar voor een nieuwe dag. Eet mijn ontbijt in Sam’s cafe, bestaande uit een kom met muesli, gemengd fruit en yoghurt. Een fris en gezond begin zullen we maar zeggen. Genoeg om het eerste deel van de dag mee door te komen, al heb je bij deze temperaturen meer behoefte aan vocht. Veel water drinken dus. Na de eerste gesprekken te hebben afgerond vandaag tijd om de collectie te bespreken. Heb een schetsboek vol nieuwe ontwerpen meegenomen en hoop dat Habib en Joheb deze modellen willen gaan maken. Zonder enige concessies krijg ik de volledige medewerking. Stuk voor stuk bespreken we alle details zodat ze hier de komende tijd mee aan de slag kunnen. Bij mogelijke problemen ben ik altijd te bereiken vanuit Nederland. Met de huidige technologie kunnen we prima ook op afstand communiceren. Met deze bredere collectie hoop ik importeurs in Nederland over de streep te trekken. Ben eigenlijk zeer tevreden over hoe het hier tot nu toe gaat. De onbeperkte medewerking van Habib en Joheb waarbij laatstgenoemde de eindverantwoordelijkheid heeft voor alles wat deze fabriek verlaat. Ook vandaag zijn we laat terug in het centrum en veel tijd en zin om hier nog rond te lopen heb ik niet. Ben moe van weer een dag besprekingen. Noodzakelijk maar het vreet energie. Zeker met deze hitte. Temperaturen van ruim veertig graden horen normaal gesproken pas in mei of juni te worden bereikt. Buiten dat is er ook weinig te doen in de avond omdat de straten vrijwel uitgestorven zijn. Breng alleen nog een bezoek aan Sam’s cafe waar ik ondertussen goede banden heb met Sandeep en Raoel. De twee jongens die er werken. Om er iets te eten en een laatste cappuccino te drinken. Lange dagen zijn het voor ze. De beste plek om de dag af te sluiten is mijn kamer in het Jhankar Haveli. Zo ook vandaag.

Na een lange nacht vroeg uit de veren. Wil op tijd richting het treinstation wandelen om alvast een ticket terug naar Delhi te kopen. Het is nog rustig en alleen de vrouwen die de straten aanvegen zijn actief. Een heerlijke wandeling wetende dat het hier straks weer een drukte van belang zal zijn zodra de winkels open gaan. Een beeld alsof corona nooit heeft bestaan. Zonder enige problemen krijg ik de ticket in handen. Terug bij het hotel ontmoet ik voor het eerste keer sinds mijn verblijf de eigenaar Manish die net op zijn motor aan komt rijden. Ik ken hem al jaren en eist dat ik eerst een bak chai met hem drink. Vol trots vertelt hij over zijn nieuwe functie als politicus. De coronaperiode heeft hem deze kant op gedirigeerd. Inmiddels bijna full time en pasgeleden geïnstalleerd als een van de vele wethouders van Jodhpur. Op zijn telefoon een veelvoud van foto´s van zijn officiële aanstelling. Groots maar in mijn ogen ietwat overdreven. Vertel hem ook de situatie waarin ik zit en vraagstukken waar ik nog mee worstel. Hij adviseert me te gaan praten met een goede vriend die advocaat is en me kan helpen om een goed contract op te stellen om zo zaken veilig te stellen. Zaken betreffende modelbescherming, financiële zekerheden en afzetbescherming waardoor ik problemen in de toekomst kan voorkomen. Wanneer ik later de desbetreffende meneer Dhariwal bel krijg ik te horen dat hij al contact heeft gehad met Manish en ik vanavond om 18.30 op zijn kantoor wordt verwacht om het een en ander te bespreken.

Het grotendeel van de dag ben ik weer actief op de fabriek met Joheb en Habib om zoveel mogelijk informatie uit te wisselen. Ook omtrent de noodzaak van een dergelijk contract dat ik met Joheb en Habib wil afsluiten. Ze begrijpen het omdat ze weten wat er fout kan gegaan, gezien de problemen die achter me liggen. Al met al zijn het tot op heden hele nuttige dagen hier in de fabriek waar we ongestoord over alles kunnen praten. Zoals afgesproken zit ik om 18.30 in het kantoor van mr. Dhariwal. Op de eerste verdieping van zijn woning in een buitenwijk van Jodhpur. Een zeer eenvoudig kantoor waarin enkele oude bureautafels staan gevuld met stapels dossiers, als teken dat er nog wel wat werk te doen is. Zelf neem ik plaats in het kleine kantoor achterin. Met grauwe vervuilde gordijnen en waar de ramen vrijwel geheel zijn volgescheten door de duiven. Alsof ook hier een invasie heeft plaatsgevonden. Krijg koffie aangeboden door een van de werknemers en zie even later mr. Dhariwal binnenstappen. Een man van rond de zeventig met grote grijze lokken. Hij geeft me een hand en introduceert meteen zijn zoon en schoondochter die er ook bij komen zitten. Krijg bijna een kruisverhoor over alles waar ik me mee bezighoud. Allemaal nodig om een goed beeld te scheppen van de situatie waarin ik zit en hoe deze te beschermen, zo krijg ik te horen. Twee uur lang ben ik mijn verhaal aan het houden, al denk ik dat er heel veel nieuwsgierigheid bij komt kijken. Alles voor het goede zullen we maar zeggen. Al moet ik wel even slikken wanneer ik hoor wat de kosten zijn voor een dergelijk contract. Het moet gebeuren en dus laat alles in werking zetten. Neem afscheid van het drietal en laat me door een riksja terugrijden naar het marktplein. Inmiddels 21.00 uur en veel fut heb ik niet meer. Morgen een nieuwe dag.

Had gisteren een afspraak gemaakt met een producent die gespecialiseerd is houten tafelbladen. Dharmendra is zijn naam. Ontmoet op de beurs in Delhi waar ik toen aangegeven heb dat ik zijn fabriek graag wilde bekijken. Om precies 10.00 uur staat hij met een dure Kia SUV voor mijn neus op de afgesproken plek. Een rustige, bijna verlegen jongen die sinds vier jaar werkzaam is in het bedrijf van zijn vader en zijn oom. Wanneer we het terrein oprijden zie ik overal grote stapels hout liggen onder een afdak van metalen golfplaten. Netjes geordend op dikte. Voel direct dat dit een goed adres is als het gaat om kwaliteit. Bespreek met zijn vader het een en ander in het kantoor en krijg vervolgens een uitgebreide rondleiding met uitleg over het gehele proces dat het hout doormaakt alvorens het in een product wordt verwerkt.

Niet alleen interessant maar ook nuttig om te begrijpen wat er voor nodig is om een goede kwaliteit te waarborgen. Er wordt namelijk behoorlijk gesjoemeld met processen waardoor veel producenten mindere kwaliteit hout geleverd krijgen van groothandels. Veelal goedkoper en dat is later in de verwerking terug te zien. Ben zoveel wijzer geworden in de uren dat ik hier ben omdat ik nu dergelijke problemen kan onderbouwen en prijzen kan verantwoorden. Ik wil namelijk niet de goedkoopste maar wel de beste zijn. Iets waar ik ook in de fabriek met Habib en Joheb op hamer. Daarnaast zijn Dharmendra en zijn vader ontzettend aardige mensen. Na een uitgebreide lunch in een nabijgelegen restaurant word ik rond 16.00 uur weer afgezet in het centrum van Jodhpur. Het was absoluut een waardevolle invulling van deze dag. Ben de rest van de dag in Sam’s cafe te vinden. Om er te schrijven en me even niet bezig te houden met werk. In de smalle straten achter het grote marktplein bevinden zich ook diverse winkels. Hoofdzakelijk gevuld met traditionele kleden, bedspreien en tassen die veelal aan toeristen worden verkocht. Omdat deze er nu niet zijn is er weinig brood te verdienen. De vrolijke Harish en zijn broer, Prakash en Bharat zijn mannen waarmee ik vrijwel dagelijks even een kort praatje mee maak. Ze hebben het allemaal zwaar, zo hoor ik. Eerst corona en nu de al hoge temperaturen houden toeristen en klanten weg. Er zit niets anders op dan te wachten op het einde van de zomer. Hopende dat corona niet opnieuw roet in het eten zal gooien en de rust in de wereld terug zal keren. Iets waar iedereen naar verlangt.

Een laatste dag in Jodhpur. Wil vandaag verslag doen van mijn bezoek aan Darmendra gister en mogelijke laatste onduidelijkheden weg te nemen omtrent de werkzaamheden die hier nu moeten plaatsvinden. De komende weken zullen ze het druk hebben met het maken van nieuwe samples en waarna ik me actief ga bezighouden met de verkoop van de collectie. Heb er een goed gevoel over dat dit moet gaan lukken gezien alle gesprekken die de afgelopen dagen zijn gevoerd. Ook die met meneer Dhariwal waarvan ik vandaag een opzet doorgestuurd zal krijgen van het contract dat beide partijen veilig moet stellen. Hij vraagt me halverwege de middag om naar zijn kantoor te komen maar wil hier geen onnodige haast mee maken.

Wil het contract in alle rust kunnen doorlezen zodat we niets over het hoofd zien. Liever besteed ik nog even tijd met Habib en Joheb om onze banden te versterken, ook buiten de werksfeer. Had nooit verwacht dat alles wat ik in mijn hoofd had, ook is gelukt. Ook het opzetten van een contract was nog geen prioriteit maar gezien het zevenbladerig document dat ik net via mail heb ontvangen krijg ik een sterk vertrouwen dat mijn urenlange gesprek in het kantoor van meneer Dhariwal geen verspilde tijd is geweest. Laat het een voorbode zijn voor een positief vervolg. Na enkele laatste afwikkelingen verlaten we om 15.30 de fabriek en rijden de twaalf kilometer terug naar het centrum van de stad. Nog een laatste keer drinken we onderweg lassie. De geelachtige koude yoghurt die hier men hier overdag nuttigt om de maag rustig en gevuld te houden en neem afscheid van mijn steunpilaren Habib en Joheb wanneer ik word afgezet. Ben ze dankbaar voor alle tijd en inzet en het geloof dat ze in mij hebben om er samen iets moois van te maken. Laat er iets positiefs uit voortkomen.

Ik eet nog een laatste keer in Sam´s cafe waar ik Raoel en Sandeep de volgende keer weer hoop te zien en praat nog even met Vicky bij het Jhankar Haveli waar mijn koffer klaar staat voor vertrek. Vanavond een laatste reis naar Delhi. De Mandor Express zal om 20.10 vanaf perron 1 vertrekken, zo lees ik bij aankomst op het grote bord in de centrale hal van het station. De trein komt niet veel later het station binnenrijden. Alle ramen en deuren nog gesloten omdat dit het startpunt is van deze treinreis. Ook al duurt het nog even voordat hij vertrekt, meestal klim ik direct op het bovenste bed om de ergste drukte in de trein te ontvluchten en te relaxen. Vandaag gaat me dat niet lukken. De buitentemperatuur van boven de veertig graden heeft er voor gezorgd dat de stalen beplating van de wagons als kookplaat hebben gefungeerd. De hitte in de trein is bijna ondragelijk. Ook al zet ik zoveel mogelijk ramen open, binnen enkele minuten loopt het zweet van alle kanten uit mijn lijf. Het zal niet de meest comfortabele reis worden ben ik bang voor. Zittend bij het raam voel ik nog enige verkoelende warmte wanneer de trein op snelheid komt maar eigenlijk maakt het me niet uit. Kijk met een glimlach naar buiten wanneer we de buitenwijken van Jodhpur langzaam achter ons laten.

Denkend aan het moment dat ik besloot om een ticket naar India te kopen, niet wetende waar dit toe zou leiden. Nu ruim drie weken later weet ik dat dit een van de beste beslissingen is die ik ooit heb kunnen maken. Mijn gevoel te blijven volgen, ook al brengt het niet altijd het resultaat waar ik op hoop. Iets wat ik nu ook niet weet maar voel dat dit deel uitmaakt van de weg die ik moet gaan. Hoe moeizaam en zwaar dat soms ook kan zijn. De komende tijd zal uitwijzen waar dit alles goed voor is geweest. Kruip na enkele uren toch maar naar boven om iets proberen te slapen en de tijd te doden. Ik dommel soms wel even weg maar de oncomfortabele warmte houd me in zijn greep. Ben opgelucht wanneer we om 06.30 het station van Old Delhi bereiken. Het oude centrum van de stad met smalle straten waar de eerste marktlui bezig zijn hun koopwaar te ontdoen van het zeil dat nog enige bescherming bied tegen de dikke stoflaag vanwege de enorme luchtverontreiniging. Hoe ongezond moet het zijn om hier te leven. Nee, ik verlang ook wel weer naar een wandeling buiten in de frisse lucht. Het mag in Nederland dan koud en nat zijn geweest, dit is een ander uiterste. Bij het Cottage Yes Please krijg ik hartelijk onthaal van de manager. Mijn koffer wordt direct naar een kamer op de derde verdieping gebracht en niet veel later lig ik na een verfrissende douche op het grote bed. Vandaag nog een laatste dag in Delhi. Geen plannen behalve dat ik mijn blog wil afronden in een van de comfortabele coffee shops. Morgen zal ik via Abu Dhabi weer terug naar Nederland vliegen om van daaruit het werk voort te zetten. Hoe dat zal verlopen. Jullie zullen het ongetwijfeld weer te lezen krijgen.