Week 44 (27 okt. – 2 nov.) 2014

Het is 05.30 wanneer het alarm van mijn mobiel afgaat. Tijd om op te staan. Vandaag zal ik in alle vroegte de bus nemen richting Jodhpur. Ik had de vrouw des huizes gevraagd of ik gewekt kon worden zodat ik me niet zou verslapen en ze heeft woord gehouden. Netjes wordt er even later op de deur gebonkt. Pak mijn koffer, loop naar buiten en kijk nog een keer over de reling van het dakterras. Ik ben niet de enige die vroeg uit de veren is. Bij de tempel beneden zitten groepjes vrouwen in een kring op de grond en zingen religieuze liederen. Mannen baden zich ondertussen in het heilige water van het meer. Een prachtig beeld om afscheid te nemen van Pushkar.

Terwijl de zon langzaam aan de horizon verschijnt loop ik door de straten op weg naar het busstation. Grote aantallen mensen wandelen me tegemoet. Voornamelijk oudere mannen en vrouwen in traditionele gewaden. Waarschijnlijk zijn het de kamelendrijvers op weg terug naar de open vlakte buiten Pushkar en hebben ze  gebruik gemaakt van de mogelijkheid om zich met het heilige water te wassen. Wie weet dat het ze geluk gaat brengen in de komende dagen. Indrukwekkend is het zeker wanneer de lange stoet me in alle stilte passeerd. Na een kwartier bereik ik het busstation waar het nog heel rustig is. Weinig bussen en daarom ook weinig mensen. Ik drink nog even een bak chai en neem daarna plaats in de bus die in redelijk goede conditie is. Maar goed ook want de reis gaat vijf uur duren. Dit is de beste optie om naar Jodhpur te reizen, zo is me vertelt. Ik wacht het af. Net wanneer de bus het station heeft verlaten komt er een jongen naast me zitten. Hij stelt zich voor als Dilip. Een 21-jarige jongen die als electriciën werkzaam is en nu onderweg is naar zijn werk na een vakantie van een week. Hij blijkt de enige inlander te zijn die Engels spreekt en andere buitenlandse reizigers zijn niet in de bus te vinden. Goed gezelschap dus.

De rit daartegen valt niet mee. Het is dan wel de meest korte route, maar het wegennet is gewoon slecht te noemen. Smal, onverhard of wel geasfalteerd maar dan zo vaak gerepareerd dat er geen verschil merkbaar is. Harder dan 30 km/uur kan de bus niet rijden in de eerste uren. Denk aan mijn arme koffer die als enige in de laadruimte achterin ligt en alle kanten wordt opgeslingerd. Vermoeiend maar toch ook mooi om deze manier van reizen weer eens mee te maken. We passeren vele dorpjes waar het traditionele leven nog de overhand heeft. Stopt de bus met regelmaat om mensen op te pikken of uit te laten stappen. Het leven op het platteland zoals dat ook zo herkenbaar was bij ons in Nederland. Toen in de westfriese dorpen de boeren met overall, klompen en alpinopet het dorpsbeeld bepaalde. Hier niet anders, behalve dat de oudere mannen zich hier kleden in de traditionele witte gewaden, Doti Kuta genaamd en gekleurde tulbanden op hun hoofd. Natuurlijk zie ik ook de veranderingen die plaatsvinden. Meisjes die soms in saree, soms in westerse kleding lopen en jongens die al volledig zijn verwesterd. Zoals ook de kamelen langzaam uit de dorpen verdwijnen. Gebruikt voor werkzaamheden op het land en als vervoersmiddel maar nu langzaam worden vervangen door traktoren en auto’s. Het is daarom des te bijzonder dat de kamelenfair nog bestaat. Maar voor hoe lang nog? Na een paar uur rijden komen we nog steeds kamelendrijvers tegen die, zittend op een kameel, hun kudde voortdrijven. Allemaal op weg naar de fair in Pushkar. Ze zullen nog een lange dag te gaan hebben. Het mag dan een minder comfortabele reis zijn, ik zou dit toch niet hebben willen missen. In de plaats vlak voordat we de snelweg bereiken klimmen de vele jongeren die tijdens de reis op het dak hebben gezeten naar beneden.

Herkenbaar aan hun blauwe uniformen lopen ze het laatste stuk naar de school even verderop. De laatste 70 km leggen we af over een prachtig geasfalteerde vierbaansweg. Iets waar mijn achterwerk behoorlijk blij van wordt kan ik je zeggen. Denk ook aan mijn trouwe reismaatje achterin. Mijn koffer, als die toch eens kon praten. Na ruim vijf uur komen we aan bij de laatste busstop aan de rand van Jodhpur. Stap uit en word herrenigd met m’n koffer die nog wel heel maar onherkenbaar is door een enorme laag stof. De laatste 6 km naar het centrum leg ik af per riksja.

Heb Anil eerder al gebeld en mijn vertrouwde kamer in het gelijknamige Anil sunrise guesthouse is weer beschikbaar. Begroet er de mensen en loop niet veel later mijn rondje door de straten waar ik hier en daar handen moeten schudden. Zelfs bij de “lassi corner” bij de grote toegangspoort naar het marktplein rond de klokkentoren waar het altijd topdtukte is krijg ik een warm welkom. Dagelijks kwam ik hier voor een glas vitaminen. Mooi om weer terug te zijn. Bij het guesthouse is ook Hubert weer van de partij. De Belg die hier voor een aantal weken verblijft om enkele eerder gedane zaken positief af te handelen. En natuurlijk spreek ik lange tijd met Soham die vanuit zijn werk direct naar het guesthouse is gekomen. De komende dagen zullen er afspraken gemaakt worden. Gaan we fabrikanten bezoeken die we op de beurs zijn tegengekomen en heel veel gesprekken voeren om het traject met The Soul of India verder te begeleiden. Eerst maar eens een goede nacht maken. Tenminste, als de warmte die hier heerst geen roet in het eten gaat gooien.

Ik zou een drukke dag hebben met afspraken maar er is niets van gekomen. De dochter van Soham is verwikkeld in een toelatingsprocedure voor een opleiding met een beperkt aantal beschikbare plaatsen. Er ligt nu een zaak bij de rechtbank die gaat bepalen of ze, samen met nog 5 andere meisjes, alsnog toegelaten kan worden. De hele dag heb ik hem dus niet gezien vanwege deze onverwachte wending. Al zal het antwoord nog even op zich moeten laten wachten omdat de desbetreffende rechter niet is komen opdagen en de hele zaak naar begin november is verdaagd. Niets vreemd hier in India. Soham heeft me gisteren uitgenodigd om vanavond te komen eten. Als ik hem later in de middag bel vraag ik voor de zekerheid of zijn vrouw ook op de hoogte is gebracht. Vorig jaar stond ze namelijk een beetje verrast te kijken en moest er nog snel iets met de aanwezige ingrediënten in elkaar worden geflanst. Gelukkig is het beter geregeld. Zit ik rond 21.00 uur aan tafel met Soham, zijn vrouw en dochter Lakshi op de bovenste verdieping van het grote warenhuis waarin ze wonen. Een grote sfeerloze oppervlakte waarin een tafeI staat met stoelen, een bed en met in de hoek een klein keukentje. Het eten daartegen valt zeker niet tegen, al blijft het eenvoudig. Ik heb nu meteen de kans om de hele gang van zaken eens duidelijk uit te leggen aan zijn vrouw die niet begrijpt waarom Soham zoveel energie stopt in iets waar nog veel te weinig rendement uit komt. Volledig te begrijpen. Het zijn een paar leuke en nuttige uren waarin donkere wolken worden geklaard. Want ja, uiteindelijk moet toch iedereen dezelfde kant op kijken.

Vanmorgen om 6.00 uur opgestaan. Soham heeft me gevraagd om mee te gaan naar een kennis die in Chandelao woont. Een dorp op 35 km afstand van Jodhpur. Gelegen langs de route die hij moet afleggen op weg naar de school waar hij werkzaam is. De kennis, Ganpat Lal genaamd, is een schooldirecteur die betrokken is bij een sociaal project voor een veertig handvaardige vrouwen uit Chandelao en omliggende dorpen. Ze kunnen kwalitatief goede producten maken maar kunnen geen afzet vinden. Buiten dat is de rust in het dorp een leuke afwisseling met de drukte in Jodhpur. De combinatie was voor mij de reden dat ik nu in alle vroegte achterop de scooter zit richting het busstation aan de rand van de stad.  Kunnen we nog net instappen in de bus die op het punt staat te vertrekken. Als we na een half uur rijden bij een halte worden afgezet staat Ganpat Lal ons al op te wachten. In een klein schoolbusje rijden we de laatste 3 km over de onverharde weg naar het dorp. Ontmoeten zijn vrouw bij hem thuis en bezoeken later de school waarvan hij directeur is. De groep kinderen staat nog netjes in het gelid en zingen, zoals iedere dag gebruikelijk is, gezamelijk het Indiase volkslied. Toch wel bijzonder moet ik je zeggen. Kinderen van 4 tot 12 jaar die, net als de vijf jonge onderwijzers, keurig in de houding staan. Prachtig om al die kleintjes naderhand te zien dwarrelen richting de gemetselde hokken die dienst doen als klaslokaal. Al moet je daar niet te veel van voorstellen. Bij enkele lokalen stap ik even naar binnen en krijg meteen een hartelijk welkom toegezongen door de kinderen die daarvoor speciaal gaan staan. Iets waar ik niet echt op zit te wachten want zo bijzonder ben ik nu ook weer niet.

Soham gaat verder naar de school waar hij werkt en zelf besteed ik tijd met Ganpat Lal. Bezoeken we een monumentaal fort welke is omgebouwd tot luxe hotel  en het naastgelegen “art en crafts” gebouw welke onderdak bied aan de vrouwen die zich bij de organisatie aansluiten. Ze krijgen er naai en borduurles en maken allerlei producten van textiel en kralen. Het feit dat het project financieel goed wordt ondersteunt heeft duidelijk een positieve invloed op de kwaliteit en de modellen die ze er produceren. Ik ga zeker gebruik maken van dit soort organisaties zodra de tijd daar rijp voor is en zover zijn we op dit moment nog niet. Hopelijk gaat daar snel verandering in komen. In de middaguren loop ik door het dorp dat uit ongeveer 400 huizen bestaat. Ontmoet er de dorpelingen die even komen kijken uit nieuwsgierigheid over wat ik kom doen. De oude poorten, door de tijd versleten zijn werkelijk prachtig om te zien. Het zijn de achtergebeven resten van een cultuur die aan het veranderen is. Zie oude mannen op fietsen en brommers langsrijden maar heb nog geen kameel kunnen bekennen. Wel veel plastic afval langs de weg als teken dat de vervuiling op het platteland ook grotere vormen aanneemt en oplossingen achterblijven. Een jammere conclusie. Aan de andere kant heb ik me toch ook wel weer verbaasd. De 14-jarige zoon van Ganpat Lal doet sinds twee jaar de studie astrologie waarvoor een complete andere levenstijl wordt vereist. Leeft sindsdien in Pushkar onder strikte voorwaarden. Weinig tot geen contact met de buitenwereld, geen mobiele telefoons en iedere dag bezig met het leren van Sanskrit, de oorspronkelijke taal in India en het bidden van mantra’s. Een bijzondere jongen die slechts twee keer per jaar voor enkele weken naar huis mag. Astrologie is een belangrijk onderdeel van de Indiase cultuur.

Worden huwelijken en belangrijke gebeurtenissen gepland aan de hand van de sterren. In heel India zijn er zeventien van dit soort instituten waarvan Pushkar als een van de beste staat aangeschreven. Een goede toekomst is voor hem weggelegd wanneer hij zijn studie van zes jaar heeft afgerond. Mooi op te horen dat hij zich geroepen voelde door zijn innerlijke stem en de Indiase cultuur toch enigszins greep weet te houden op jonge mensen. Aan het eind van de middag wordt ik teruggebracht naar de hoofdweg. Zit voorin de minibus die gevuld is met kinderen. Ganpat Lal zal ze terug naar huis brengen zodra de bus waarin Soham zit, me zal oppikken. Het is echter geen bus maar een met mensen volgeladen jeep die voor me stopt. Kan de weg terug naar Jodhpur voorin zitten. Een goed geasfalteerde weg waardoor de auto’s steeds harder gaan rijden maar waar koeien geen enkele boodschap aan hebben. Deze hun heilige status veelvuldig misbruiken door gewoon midden op de weg te blijven staan. Arrogantie ten top terwijl het levensgevaarlijke situaties oplevert. Ongetwijfeld zullen er meer mensen dan koeien sterven door dit soort ondoordachte acties van deze onschendbare dieren.

Gelukkig rijden we veilig de stad binnen. Passeren de kilometers uitgestrekte militaire bases die hier gevestigd zijn. Jodhpur is een van de belangrijkste militaire bases in het noorden van India. Vanuit hier worden militairen naar het noordelijker gelegen Kashmir gezonden waar nog dreiging heerst vanuit het naastgelegen Pakistan. De zon is vrijwel ondergegaan als ik het laatste stuk achter op de scooter van Soham afleg naar het marktplein bij de klokkentoren. Het was een bijzondere dag. Ontspannen en nuttig om India ook weer eens van deze kant te zien.

Heb echt heel goed geslapen ondanks de warmte. Het is hier ‘s nachts nog rond de 25 graden. Begin de ochtend met een ontbijt op het dakterras van het guesthouse. Spreek er nog even kort met Hubert die vandaag zijn laatste deel van het eerder uitgeleende geld hoopt te kunnen innen. Ter afsluiting van een langdurig conflict na een verbroken liefdesaffaire met een lokale Indiase. Ik zal het later allemaal te horen krijgen. Krijg zelf telefoon van Soham dat hij met de auto voor de grote toegangspoort staat te wachten. Loop over het marktplein waar iedereen bezig is z’n kraam op te bouwen en stap in de auto van een van de fabrikanten die we vandaag gaan bezoeken. Soham zelf zit al in de auto.

Hij heeft diverse afspraken gemaakt nadat ik hem de visitekaartjes gisteren had doorgemaild. Het wordt een drukke dag. Hoppen van de ene naar de andere fabrikant welke te vinden zijn op de industrieterreinen buiten de stad. Worden na een afspraak door de ene fabrikant afgezet op een afgesproken plek en stappen vervolgens in de auto van de volgende fabrikant die er staat te wachten. Hoe beter kun je het hebben. Krijgen ook positieve toezeggingen nadat de basis op de beurs was gelegd. Natuurlijk zijn het nog maar woorden maar ik heb er vertrouwen in. Voel dat de tijd nu rijp is om daadwerkelijk ons voordeel te gaan halen uit alle arbeid die we hier de afgelopen jaren in hebben gestoken. Maar goed, eerst zien, dan geloven. Met die wetenschap loop ik ‘s avonds naar de café coffee day waar ik onder de voor mij ideale omstandigheden kan schrijven. Wanneer ik rond 22.00 uur terugwandel door de wijk waar voornamelijk moslims wonen zie ik veel ouderen zitten bij een van de populaire chai restaurantjes op de kruising en spelen jongeren bordspellen in van plaatijzer opgebouwde hokjes. Er wordt nog volop geleefd op straat. Een prachtig schouwspel op dit uur van de dag. Naarmate ik het oude marktplein nader word het steeds rustiger. Het plein waar alle kramen met goederen al enige uren staan ingepakt onder zwart plastic zeil, ombonden met meters touw. In de duisternis praten groepjes mannen in alle rust wat na over deze dag. Alleen de grote uitgesleten straatstenen verraden dat hier veel beweging heeft plaatsgevonden. Het zijn mooie momenten om deze dag af te sluiten.

Ik heb voldoende werk om de komende dagen mee verder te komen. Krijg steeds meer informatie via de mail binnen van fabrikanten die ik op de beurs bezocht heb en met degene die hier in Jodhpur zijn bezocht heb ik vertrouwen in een positieve voortzetting. Focus me op het verwerken van informatie en de dingen die ik hier nog kan doen zoals het fotograferen van de producten die ik heb geselecteerd hier in Jodhpur. Iets wat Soham voor zijn rekening neemt maar wil, nu ik hier toch ben, zoveel mogelijk zelf bij ieder proces betrokken zijn om alles goed te kunnen besturen zodra ik hier vertrokken ben. Tot op heden voelt alles nog goed en zal de komende maand uitwijzen of mijn intuïtie de juiste aanwijzingen heeft gegeven. Ik geniet zoveel mogelijk van het hier zijn. Het gemoedelijke leven hier in Jodhpur. Drink mijn chai met de oude mannen die in de moslimwijk het straatbeeld glans geven en laat de dag van morgen op me af komen. Jullie lezen het weer.

Eugen