Week 45 (2 nov. – 8 nov.) 2015

Waarschijnlijk omdat ik gisteravond iets later ging slapen word ik pas om 9.00 uur wakker door geklop op de deur. Het is Santosh die me een bak koffie komt brengen. Heeft zich waarschijnlijk erg schuldig gevoeld nadat ik hem gisteren even aansprak over mijn ongenoegen. Zeg hem lachend dat ik voor het ontbijt wel naar beneden kom en vind dit al een verrassende start van deze nieuwe dag. We gaan er een mooie dag van maken als er tenminste niets onverwachts gebeurd. Eerst maar eens goed ontbijten. Beneden in het woonverblijf van z’n ouders staat de tafel gedekt. Het is meteen ook de eerste dat ik hen ontmoet. Beiden begin zestig en leven nu van een redelijk pensioen, zo krijg ik van Santosh te horen. Hele lieve rustige mensen die ik in deze korte tijd iets beter leer kennen. Kort omdat Santosh niet te laat wil vertrekken om me vandaag dan werkelijk iets van Hyderabad te laten zien.

Enkele oude forts en buiten dat wil hij ook zijn nieuwste speeltje uittesten, een op afstand bedienbare drone. Nadat hij eerst een iets goedkoper type had uitgeprobeerd is Santosh nu de trotse bezitter van een hoogwaardige drone waarmee hij al het een en ander heeft gefilmd. Niet helemaal schadeloos trouwens. Tijdens verkeerde landingen zijn er een aantal rotorbladen gebroken. Gelukkig voor hem zaten er wel een paar reserves bij de aankoop inbegrepen en krijgt hij vandaag een nieuwe kans. Vol passie vertelt hij over zijn aankopen zoals ook over zijn hypermoderne Apple watch waarin een vrijwel volwaardige computer zit ingesloten. Allemaal nodig om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen, zo rechtvaardigd hij zijn drang naar nieuwe technologiën. Lachend stappen we in de auto. Rijden door de nog rustige straten, steeds verder weg uit de drukte en komen na enige tijd uit bij het fort.

Een groot complex gebouwd op een heuvel net buiten de stad. Het is er druk van de mensen. Voornamelijk Indiase toeristen en de enkele buitenlander die er komt en waarvan ik er een ben, moeten het bij de entrée al direct ontgelden. De Indiase bezoeker betaalt vijf rupees, buitenlanders honderd. Zoals het er staat voelt het bijna alsof iedere buitenlander een schatkist met goudstukken bezit. Deze verhoudingen vind je trouwens overal, bij iedere historische trekpleister. Bedoelt om iedere Indiër de kans te geven dit stuk cultuur te aanschouwen. Iets wat natuurlijk een hele goede en logische zaak is. We lopen voor uren door de ruïnes, verbeelden ons het verleden en laat Santosh me vertellen over hetgeen hij zelf weet over de historie ervan. Betrap mezelf er op dat ik toch meer geinteresseerd ben in de mensen, de ruimte en het adembenemende uitzicht over de stad vanaf het hoogste punt. De open binnenplaats waar in de avonden openluchtheater wordt gehouden en delen waar op dit moment filmopnames bezig zijn. Het is zo groot dat alles niet binnen enkele uren te bewandelen is. Gaan we dus niet doen ook. Ik heb na een paar uur genoeg afgebrokkelde muren gezien en Santosh is met zijn gedachte al lang bij zijn drone en het uittesten daarvan. Ver buiten de stadsgrenzen wanneer we de open velden bereiken vinden we de perfekte lokatie.

Nu de zon langzaam ondergaat heb je prachtig licht om mooie opnames te maken. Het is werkelijk bijzonder om dit eens van dichtbij te bekijken. Het feit dat hij behoorlijk heeft geinvesteerd is duidelijk te zien aan de kwaliteit van het filmmateriaal dat we tussentijds bekijken. Werkelijk heel professioneel. Als verrassing pakt hij ook nog even zijn goedkopere versie te voorschijn. “Zo, dan kun jij het ook even proberen!”, zegt hij terwijl hij het bedieningspaneel in m’n handen stopt. Deze reageert misschien niet op iedere handeling maar dat komt door de mindere gevoeligheid van de apparatuur, zo krijg ik te horen. Ik doe van alles goed maar de drone heeft naar het zien weinig zin. Ben blij als het apparaat weer aan de grond staat vanwege een zwakke batterij. Wanneer Santosh het paneel overneemt gaat het overigens niet veel beter. Erger nog, de drone negeert nu echt ieder commando. Vliegt steeds hoger en hoger. Steeds verder weg tot hij langzaam uit het zicht verdwijnt. Alleen een groen knipperend lichtje verraad zijn positie in de duisternis. Santosh rent er nog achteraan om enig contact te houden maar het heeft geen zin meer. Jammer, zegt Santosh. Zat er al een tijdje aan te komen. Tussen de nieuwsgierige toeschouwers staat iemand met een brommer die aanbied te helpen zoeken. Ik wacht bij de auto terwijl Santosh achterop springt en ze in het donkere landschap verdwijnen.

Helaas, de zoektocht mag geen succes hebben. Ik blijk er meer moeite mee te hebben dan Santosh zelf. Hij vind het prima zo. Het was gewoon een keer te verwachten, zegt hij en gaat over tot de orde van de dag. Eten iets in de stad en bewerken later de gemaakte filmopnamen in het verblijf van Santosh. Geen onderbrekingen door zakelijke werkzaamheden vandaag maar een ontspannen dag. Het maakte alles weer goed.

Vandaag mijn laatste dag in Hyderabad. Santosh vertrekt vroeg naar zijn werk om rond de middag weer terug te zijn. Ik zal me tot die tijd hier bezighouden. Wil nog enige bagage overladen om niet te veel kilo’s in te checken vanavond. Op de heenreis had ik vier kilo meer dan de toegestane hoeveelheid en moest ter plekke zestienhonderd rupees betalen. Om dit nu niet weer voor mijn kiezen te krijgen stop ik iets meer bagage in mijn kleine rugzak. Net wanneer ik mijn koffer wil oppakken om deze opnieuw te gaan wegen gaat het fout. Krijg een enorme steek in mijn onderrug en voel meteen dat het fout zit. Alles zit vast en voel de onmacht over me heen komen. Niet nu, niet hier in India, schiet door mijn hoofd. Probeer me te op alle manieren te rekken en strekken maar het mag niet baten. Zie een heel naar scenario voor ogen, terugkijkend op een pijnlijk verleden wat betreft mijn rug. Het ging zo goed en voelde me prima maar word hardhandig teruggefloten. Vragen gieren door m’n hoofd. Waar is het fout gegaan? Toch te druk, te veel reizen en activiteiten of te korte nachten? Het antwoord blijft me duister. Laat me op het bed vallen om zoveel mogelijk te ontspannen. Vanavond staat er een vlucht richting Delhi op het programma en bij aankomst dezelfde avond een acht uur durende treinreis naar Jodhpur. Nee, dit ziet er niet rooskleurig uit. Voel de stramheid in mijn spieren. Het beste is om maar zoveel mogelijk rust te nemen. Ook wanneer Santosh later thuiskomt besluiten we de dag thuis vol te maken. Praten over de website en waar er verbeteringen gemaakt kunnen worden. Ook hiervoor was ik naar Hyderabad gekomen. Het is dus absoluut een goed besluit geweest om deze reis te maken en de onderlinge band met Santosh te versterken wetende dat ik hem nog veel nodig zal hebben in de komende jaren. Omdat het nu wel heel lastig wordt om met mijn bagage de Pushpak bus te nemen, brengt Santosh me in het begin van de avond zelf naar het vliegveld op een uur rijden van zijn woonadres.

Moet mijn rug zoveel mogelijk ontlasten nu. Neem bij de vertrekhal afscheid van Santosh en loop met enige stijfheid naar binnen. Check mijn koffer zonder problemen in en stop mijn zwaardere handbagage zodra het kan in een kleine trolley. Het gaat gelukkig wel iets beter maar dat komt mede door de medicijnen die ik uit voorzorg altijd bij me heb. De vlucht naar Delhi verloopt verrassend goed. Het is 01.00 uur wanneer ik bij het vertrouwde Hare Rama guesthouse word afgezet en probeer na een warme douche ontspanning te vinden op het bed. Gelukkig, ik heb het gehaald. Met die gedachte val ik niet veel later in slaap. Morgen geen planning. Uitslapen en ontspannen staan op het programma. Het is waar mijn lichaam nu duidelijk om vraagt.

Ik heb heerlijk geslapen en voel me een stuk beter. Kijk nu ook met meer vertrouwen de reis naar Jodhpur tegemoet. Zit voor een groot deel van de dag in de vertrouwde Café Cofee day in de B-Block in Connaught place. Een prima plek omdat ik hier volledig ontspannen aan mijn blog kan werken. Uren tikken voorbij en het enige wat ik hoeft te doen is terug te wandelen. Alles staat in het teken van herstel. In Main Bazar maak iedere dag een praatje met Professor Kapoor die voor zijn boekenwinkel zit en van waaruit hij ook handlezingen verricht zoals op een groot bord bij de ingang staat aangegeven. Voor tweehonderd rupees, gelijk aan iets meer dan twee euro, kan hij je infomatie geven. Een interessante man die ik al enkele keren eerder mijn hand heb laten lezen en waarmee ik al jaren een goede band heb. Zoals hij het ziet zal de energie over niet al te lange tijd volledig gaan stromen en mag ik vruchten gaan plukken van jarenlange arbeid.
De vertraging werd voornamelijk veroorzaakt door de stand van de planeten. Ik weet niet of het werkelijk zo zal gaan maar het gevoel wordt er in ieder geval niet minder om. Drink een bak chai en maak de laatste uurtjes vol voordat ik een riksja pak naar het Old Delhi station. Normaal neem ik de metro maar vanwege de vele trappen en mijn huidige conditie is dit niet verstandig. Het enige verschil is dat het veel meer tijd in beslag zal nemen. Niet vanwege de afstand maar vanwege de enorme drukte in het oude centrum waar het Old Delhi station is gelegen. Smalle straatjes die niet zijn gemaakt voor de vele voertuigen die zich er voortbewegen. Brommers, scooters, fietsen, karren volgeladen met pakketten of groenten die handmatig worden voortgeduwt, fietsriksja’s, autorisksja’s en auto’s.

De één verdringt de ander om ook maar een stukje verder te komen. Ik kijk er naar en geniet ondertussen van de vele winkeltjes die hier in de wijk Chandi Chowk te vinden zijn. Het oude centrum dat zich voordoet als een gezellige drukke markt. Alleen de voertuigen verraden dat we in de 21ste eeuw zitten. Bij het station is de Mandor express net aangekomen. Haal opgelucht adem als ik in wagon S3 mijn slaapplaats heb gevonden, mijn bagage heb geborgt en op het bed lig. Morgenochtend om 8.00 uur zal de trein na tien uur reistijd in Jodhpur aankomen.

De nacht verloopt goed. Kan zelfs met regelmaat de slaap vinden die ik ongetwijfelt nodig heb. Helaas blijken we enige vertraging te hebben opgelopen onderweg en is het tweeëneenhalf uur later als ik Soham een belletjes geef om te zeggen dat ik aangekomen ben. Er zijn wat misverstanden tussen de verschillende partijen en wil daarom zo snel mogelijk om tafel zitten om zaken op te helderen. Met alle betrokkenen zit ik in de middag in het kantoor bij de fabrikant en hoor de verschillende verhalen aan. Wil weten waardoor er problemen zijn ontstaan. Voor mij is het belangrijkste dat de proefmodellen zo snel mogelijk gemaakt worden. Gelukkig blijkt het mee te vallen en kan ik de komende dagen verder met waar ik gebleven was. Het uittekenen van de modellen op ware grootte op de platen board die bij Soham liggen opgeslagen. Met een kleine truck brengen we ze de volgende morgen richting de werkplaats ver buiten de stadsgrenzen. Geen gebied waar industriële panden te vinden zijn maar in een klein dorp verscholen tussen de huizen. Geen vervuilde lucht maar intense rust en stilte. Hier wonen de mensen van de kaste timmerlieden. Van generatie op generatie geven ze hun vakmanschap door. Onder de overkapping staan koeien die door de vrouwen gemolken worden.

Alleen stapels ingepakte stoelen kenmerken dat we hier bij een timmerwerkplaats zijn aangekomen. Het is bijna een stilleven waarin ik terecht gekomen ben. Midden in de werkplaats staat een tafel waarop we de platen neerleggen. Een voor een zal ik mijn eerder gemaakte schetsen op het board tekenen. Dit werkt voor hun het prettigst hadden ze aangegeven en dus doen we het op deze manier. Ben helemaal in mijn element. Tussen het werkvolk ben ik volledig verzonken in mijn bezigheden. Ruik de geuren van het hout dat er ligt opgeslagen. Sheesham, Acasia, Mango. Wat is dit toch heerlijk werken. Slechts af en toe komt Sharvan, de oom van Tez en Lax kijken om de details over de uitvoering te bespreken. Hij heeft zoveel ervaring dat met een half woord alles wordt begrepen. Het voelt goed.

De volgende morgen word ik door Sharvan vanaf het centrum opgehaald. Hij vraagt me vriendelijk om eerst de veiligheidsgordel om te doen. Uiteraard geen probleem en eigenlijk een automatisme. “We gaan eerst even langs bij een goede vriend”, zo zegt hij. Deze woont aan de rand van de stad op de route naar de werkplaats. Als we even buiten het centrum zijn drukt hij mijn gordel los. “Nu niet meer nodig!”, zegt hij, hier controleren ze toch niet. Ik begin te lachen. Zie hier niet de logica van in zoals hij dat wel doet. Probeer hem uit te leggen dat dit voor ieders eigen veiligheid is maar meer dan een ja-knikkend hoofd krijg ik niet als antwoord. Ondertussen rijden we door enkele smalle straatjes om vervolgens voor een mooi uit steen opgetrokken huis te stoppen. Ik maak er enkele foto’s van het straatleven terwijl Sharvan naar binnen gaat maar word zelf ook al snel naar binnen geroepen. Op de grond zit een oudere man op een kleed. Hij kijkt naar me en wijst naar het bed wat er naast hem staat. Ga erop zitten en zie dat Sharvan tegenover zijn vriend gaat zitten. Op de grond in de kleermakerszit zoals dat hier gebruikelijk is. De man werkt bij het kadaster en doet landmetingen voor de lokale overheid. Een welgestelde positie als ik Sharvan moet geloven.

Tussen de beide mannen in staat een metalen kan met daarop een stukje gaas, een papieren filter en ligt een blok opium, zo krijg ik uitgelegd. Door water op het blok opium te gooien lost dit op en gaat het zich vermengen met het opgegoten water. Het bruin-gele vocht wat uiteindelijk overblijft in de metalen kan is opium gedrenkt water. Zonder enige woordenwisselingen aanschouw ik dit ritueel. Ik kom al zoveel jaar in India maar dit is de eerste keer dat ik dit mee maak. Is ook slechts een traditie in dit deel van Rajasthan, zegt Sharvan als ik er later naar vraag. Eerst giet Sharvan het vocht in zijn handpalm waarvan hij een kommetje heeft gemaakt en laat zijn vriend deze leegslurpen. Iets wat een aantal keren wordt herhaalt. Daarna doet de man hetzelfde en drinkt Sharvan uit de handkom van zijn vriend. Het is gebruikelijk als vorm van respect voor de ander. Ik kijk werkelijk stomverbaast. “Hier, proef maar”, zegt Sharvan terwijl hij een stukje opium van het blokje afbreekt. Ik twijfel eerst maar stop het toch in m’n mond. Je moet alles meemaken in dit leven, zo denk ik. Wanneer we iets later in de auto zitten lijkt het alsof de auto al snel los van de grond begint te komen en dat terwijl we volgens de teller niet harder rijden dan dertig kilometer per uur. Voel een ongelofelijke energie naar boven komen waarbij ik de hele wereld kan veroveren. Heb vreselijk veel plezier in deze dag en zie de kleuren van de omgeving steeds mooier worden. Geen stof maar prachtige oases met kleurrijke bloemen zoals die in mijn hoofd worden gecreëerd. Vraag me alleen af waar die engelen vandaan komen die om mijn hoofd zweven en met een wijzend vingertje naar me kijken. Weet even niet wat dit betekent. Ik merk ook dat de aarde steeds sneller begint te draaien, de auto nu werkelijk bijna tot tussen de wolken is gevlogen als bij een inslag alles zwart voor mijn ogen begint te worden. Zo had het kunnen verlopen maar is het niet gegaan. Het stukje opium was namelijk zo klein dat ik het amper tussen mijn vingertoppen kon vasthouden. De chai die ik even later kreeg aangeboden spoelde het stukje weg zonder het te weten en de verdere reis naar de werkplaats was toch niet die oase waarop ik gehoopt had.

Geen engelen maar koeien die de onverharde zandweg versperden en die met veel getoeter naar de kant moesten worden gejaagd. Het was gewoon het India zoals ik het ken, al was het ritueel iets wat wel degelijk heeft plaatsgevonden. In een land als India mag je fantaseren en wegdromen, ook al is het maar voor even. Terug in de werkelijkheid blijkt dat het een heel mooi begin van de dag was en dat ik in de werkplaats van Sharvan heel veel werk heb kunnen verrichten. Op het eind van de dag zijn alle modellen op ware schaal getekend en verdere bijzonderheden doorgesproken met Sharvan. Aan hem de taak om deze uit te voeren. Ben zeer content met mijn werkzaamheden hier en laat me in het begin van de avond afzetten bij de café coffee day. Als prettige afsluiting. Er zijn van die dagen dat je werkelijk zo’n goed gevoel hebt. Dit was er zo eentje.

Nu ik niet veel meer kan doen dan afwachten kies ik voor rust. Ook vanwege mijn rug die wel een stuk beter gaat maar waar ik nog steeds aardig last van heb. Kan alles doen maar moet zeker geen stap te ver zetten. De komende dagen is het wachten op verdere ontwikkelingen in de productie. Had gehoopt alle modellen gereed te zien voor mijn vertrek maar dat zal absoluut niet gaan lukken.
Het is daarom beter om vooruit te plannen over mijn laatste week in India. Loop daarom in de ochtend eerst naar het treinstation om er tickets te kopen voor mijn reizen terug naar Delhi. De plek waar vandaan ik op veertien november terug zal vliegen naar Nederland. Morgenavond, op negen november de Mandor express naar Jaipur en de twaalfde vanaf Jaipur naar Delhi. Het was ongekend rustig bij het loket en voel dat het gewoon zo moet zijn. Loop terug en geniet de verdere dag van de drukte die het komende Diwali festival met zich mee zal brengen. Op elf November is het zover. Wel bijzonder om te weten dat het Diwali oftwel Indiase nieuwjaar ook het lichtjesfestival wordt genoemd terwijl in Nederland op deze zelfde dag de lichtje van de lampionnen de straten zal verlichten. Alles komt samen, als dit geen tekenen zijn. Ik heb mijn werk er grotendeels opzitten. Behalve een paar afspraken mag ik in alle rust gaan genieten van de komende week. Loop over het marktplein, drink mijn cappuccino en ga dagelijks voor een glas lassi bij de lassi corner naast de grote toegangspoort van het marktplein. Een soort voedingsrijke gele vla waar je maag heel rustig van wordt. Er komen dagelijks bijna duizend mensen. Men komt binnen, krijgt een beker lassi aangereikt en vervolgens is het de bedoeling dat je, zodra je de beker leeg hebt, zo snel mogelijk plaats maakt voor de volgende gast. De vele mensen van buiten de stad die hier op het marktplein hun inkopen doen, zien dit als onderdeel van het uitje. Ik kom er al jaren en heb de veranderingen meegemaakt waaronder ook minder aangename. Een daarvan heb ik aangekaart bij de eigenaar.

In plaats van glazen gebruiken ze nu plastic bekers die vervolgens worden weggegooid. Een verspilling van materiaal en enorm slecht voor het milieu. Ze kunnen het namelijk niet recyclen, ook al zeggen ze van wel. India is namelijk nog niet zover. Heb ze vorig jaar op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid gewezen. Dat ze dat hebben onthouden blijkt wanneer ze tegenwoordig al beginnen te lachen als ik binnenstap. Al zitten er honderd mensen, ergens staat er een glas met lassi op tafel tussen alle plastic bekers. En dat glas staat voor mijn neus. Laat het een begin zijn van een bewustwordingsproces dat het anders kan en moet. Ze weten het en daar heb ik mijn eerste winst al mee gehaald. Hoe het verder verloopt? Jullie lezen het…..later

Groetjes Eugen