Vandaag vlieg ik voor de zoveelste keer richting India. Laatst vroeg iemand mij hoe vaak ik die vlucht al gemaakt heb. Moest even nadenken maar vermoed dat dit de dertig ruim gepasseerd is. Als ik daar op terug kijk is de tijd letterlijk voorbij gevlogen. Ooit zal ik mijn verslagen die ik in al die jaren heb geschreven nog eens terug lezen. Ook al zijn werkelijk grote successen wat betreft zakelijke bezigheden hier in India nog steeds niet volbracht, op het persoonlijke vlak ben ik er een ontzettend rijk mens door geworden. Iets wat voor mij toch een duidelijke voorkeur heeft. Hoop natuurlijk wel dat mijn dromen op werkgebied in India verwezenlijkt gaan worden. De reden dat ik vandaag weer onderweg ben. Op de luchthaven van Schiphol kom ik een paar bekenden tegen uit Oosterblokker. Het zijn Gerard en Ageeth Wever die toevallig met dezelfde vlucht naar Dubai vliegen. Mijn tussenstop richting Delhi. Zij zullen hun reis vanuit Dubai verder richting Melbourne in Australië voortzetten om daar hun dochter op te gaan zoeken en een trip door Nieuw Zeeland te maken. Nog een hele lange vlucht staat ze te wachten maar het zal het allemaal waard zijn. Voor mij nog slechts 3,5 uur vliegen richting Delhi. Naast me zit Rohan, afkomstig uit India maar wonend in Otawa, de hoofdstad van Canada waar hij werkzaam is als IT specialist. De 25-jarige Rohan gaat na vijf jaar weer eens naar huis om zijn familie op te zoeken. Een jongen met een bijzonder verhaal. Opgegroeid in een stad op de grens van de staat Rajasthan en Punjab, gelegen in Noord India, had hij altijd een crush op een meisje uit zijn klas. Nu blijkt dat zelfde meisje een aantal jaren geleden ook naar Canada te zijn verhuist om daar een studie voor arts te gaan volgen. Via social media zijn ze weer in contact geraakt en zijn enkele weken geleden getrouwd in Canada, mede omdat zij dan een verblijfvergunning kon krijgen. Een heel eenvoudige ceremonie maar goedgekeurd door hun beide ouders zodat het toch nog iets op een geregeld huwelijk leek. Ze zullen dit jaar nog wel een officiële vijf dagen durende bruiloft houden hier in India. Iets wat hij nu ook met zijn ouders gaat bespreken. Hoe bijzonder kan het leven lopen. Wens Rohan heel veel geluk bij het verlaten van het vliegtuig en vervolg mijn weg. Koop een ticket voor een taxi bij het prepaid loket net buiten de aankomsthal van de luchthaven en vervolg mijn weg.
Een vrijwel nieuwe taxi staat op me te wachten. Iets dat me nog nooit is overkomen want de meeste geel-zwarte taxibusjes die hier rondrijden zouden de APK keuring niet doorkomen, om het zo maar even te zeggen. Drie maanden oud maar het plastic zit nog om de stoelhoezen. De taxichauffeur zegt al 25 jaar schadevrij te rijden. Een ongekende prestatie want hier in Delhi is dat vrijwel onmogelijk door de hectiek in het verkeer. Bij het Cottage Yes Please hotel aangekomen voelt het weer als thuiskomen. Verblijf hier al jaren aan het begin en einde van mijn reis voor enkele dagen maar het is altijd weer een vertrouwd weerzien. Het is buiten vijfentwintig graden. Een beetje bewolkt maar aangenaam vertoeven. Regel mijn internet connectie bij Suresh aan de overkant van het hotel en loop mijn rondje door de Main bazar. Maak hier en daar een praatje met de mensen die ik ken maar ben vroeg op mijn kamer te vinden. Het was een slopende nacht. Kon wel een beetje slaap vatten tijdens de vlucht maar kan een goede nachtrust goed gebruiken.
Heb een hele lange nacht gemaakt en begin fris aan mijn eerste dag in India. Niets op het programma behalve dat ik vanavond de trein moet nemen vanaf het Old Delhi treinstation richting Jodhpur. Normaal plan ik mijn reis zo in dat ik eerst de meubelbeurs in Delhi kan bezoeken maar vanwege tegenvallende bezoekersaantallen is de beurs dit jaar verzet naar april. Had vanuit Jodhpur eerder al signalen opgevangen dat het niet goed gaat in de meubelindustrie. Veel exporteurs hier sluiten hun deuren vanwege het ontbreken van orders. Een van de belangrijkste meubelbeurzen die jaarlijks in Keulen plaatsvind was dit jaar ook al gecanceld vanwege een tekort aan exposanten dus helemaal vreemd is het niet. Zelf ben ik daar niet rouwig om eerlijk te zijn. Het zal het kaf van het koren scheiden en een gezondere markt creëren. Al is het natuurlijk wel pijnlijk dat veel arbeiders hierdoor hun baan verliezen. Het moet even zo zijn. Voor mij bied het alleen maar kansen. Ben de afgelopen maanden druk bezig geweest met enkele professionals om de collectie te perfectioneren en beter te kunnen presenteren. Ben blij met het eindresultaat en zal hier in India de laatste zaken afronden voordat ik de collectie ga presenteren aan potentiële afnemers binnen en buiten Nederland. In Delhi is vanmorgen vrijwel alles gesloten vanwege lokale verkiezingen. In heel de stad wordt er vandaag niet gewerkt. In ieder geval niet vanmorgen. Voornaamste reden is om een hoge opkomst mogelijk te maken. Een vreemd aanzicht nu de straten er verlaten bij liggen. Hier en daar is wel wat open maar politie is overal aanwezig om naleving te handhaven. Wandel de anderhalve kilometer naar Connaught place om daar een bekende Café Coffee Day te gaan bezoeken. Verscholen op de eerste verdieping van de binnenste ring van het B-block. Zie vrijwel alleen maar gesloten stalen rolluiken onderweg maar loop toch de trap op. Ze blijken gewoon open te zijn. Wat een meevaller. Slechts een paar klanten maar een heerlijke start van mijn dag. Kan hier ontbijten en de eerste woorden van mijn reisblog schrijven. Wanneer ik een paar uur later de weg terug aanvang is het straatbeeld weer redelijk normaal. Veel mensen en druk met verkeer en getoeter. Het vertrouwde beeld in Delhi. Normaal zou ik vandaag om 10.00 uur bij het hotel moeten uitchecken maar heb geregeld dat ik de kamer voor half geld kan behouden tot het moment dat ik naar het station ga. Nu de drukte is wedergekeerd is het prettig om me even terug te kunnen trekken en voor vertrek nog een laatste douche te nemen.
Heb in de Main Bazar interessante gesprekken gevoerd met professor Kapoor en een Bulgaarse reiziger bij de chai shop en ben aan het begin van de avond klaar om verder te gaan. Doordat het iets minder druk is op de weg vanwege de verkiezingen ben ik redelijk op tijd op het station van Old Delhi. Coach B3, stoel-bed 49 is mijn plaats voor de komende tien uur. Tegenover mij zit een man die onderweg is naar huis nadat hij het Maha Kumbh Mela festival heeft bezocht. Het is het drukbezochtste heilige festival in India voor Hindu’s die eens in de 6, 12 of 144 jaar plaatsvindt, afhankelijk van de stand van de zon, de maan en de planeet Jupiter. In een periode van anderhalve maand komen meer dan honderd miljoen mensen vanuit heel India hier naar toe. Dit jaar gehouden bij de plaats Prayagraj in de staat Uttar Pradesh Een van de vier pelgrimsoorden en gelegen bij de het punt waar drie heilige rivieren samenkomen. Te weten, de Ganges, de Yamuna en de mytische rivier Sarasvati. Door je in de rivier te wassen wordt je van alle zonden vergeven, zo vertelt het verhaal. Het was nog op het nieuws in Nederland vanwege tientallen doden door vertrapping in de immense menigte. Hem heeft het in ieder geval goed gedaan en kan met een frisse impuls zijn leven vervolgen.
De trein bereikt Jodhpur op tijd. Wandel rond 8.00 uur het station uit waar ik direct word aangesproken door de horde riksjarijders die het op me gemunt hebben. Als prooi voor een veel te duur taxiritje. Kan er nog steeds wel om lachen al is het wel vermoeiend. Bij het Jhankar hotel, verscholen in een van de smalle straten achter het grote marktplein, vind ik zoals de laatste jaren mijn onderdak. Op dit vroege tijdstip is het er rustig. Krijg van Subash een kamer toegewezen op de tweede verdieping en begeef me al snel naar Sam´s café, een vijftig meter verderop. De perfecte plek om rustig de dag te starten. Er iets te eten, te werken en naar de ontspannende achtergrondmuziek te luisteren. Zou om 11.00 uur door Habib en Joheb opgehaald worden en zo geschiedde. Veel bijpraten onderweg en bij de werkplaats van Habib krijg ik alle aandacht om de stand van zaken te bespreken. Zoals eerder aangegeven is er veel gebeurd de afgelopen maanden en ook al waren ze wel enigszins op de hoogte, via mijn laptop wordt alles snel duidelijk.
Ben hier voor zes dagen maar ben hier voornamelijk om alle plooien glad te strijken. Wil slechts een paar nieuwe producten verder ontwikkelen en dat geeft heel veel tijd voor andere zaken. Nu de product catalogus vrijwel klaar is wil ik geen onnodige fouten maken. Prijzen worden nog eens nagerekend en informatie nagetrokken. Zodra de laatste details omtrent de catalogus zijn afgerond zal ik potentiële afnemers gaan aanschrijven. Hopelijk binnen zeer korte tijd. Spannende dagen dus. Na een productieve dag neem ik rond 19.00 uur afscheid van beide mannen en loop de laatste paar honderd meter terug richting het hotel. Eet nog iets in Sam´s café maar ben op tijd in mijn comfortabele kamer van het Jhankar hotel te vinden. Het was genoeg voor vandaag.
Omdat het vandaag vrijdag is en Joheb en Habib beiden moslim zijn komen ze me vandaag om 15.00 uur ophalen. Vrijdag is voor moslims gebedsdag en normaal gesproken een vrije dag. Toch wilden ze met mij op pad om zaken verder af te ronden. In dat opzicht heb ik werkelijk niets te klagen. Neem alle tijd om rustig aan deze dag te beginnen. Zie dat er bij de eeuwenoude waterbassin dat naast Sam´s café te vinden is, grote schermen hangen en overal camera´s staan opgesteld. Alles is versiert met witte bloemen en slingers en op het water drijven grote witte waterlelies.
Ze zijn een Bollywood film aan het maken en dit is werkelijk een prachtig decor. Aanschouw het voor even maar ga al snel binnen bij m´n vertrouwde café. Het is er drukker dan anders, mede door de gebeurtenissen in de straat. Ontmoet er een paar Engelse jongens die voor twee maanden door India reizen en een Australiër die voor een Canadese fietsorganisatie werkt. Hij heet Sam en is onderweg met een groep van dertig fietsers afkomstig uit alle delen van de wereld. Een fietstocht van Agra naar Goa in 29 dagen. Een afstand van 2900 kilometer die ze in twintig dagen afleggen. Vandaag een rustdag in Jodhpur. Een prachtig verhaal van de avonturier die dit soort lange afstand fietstochten over de hele wereld maakt. Straks voor even terug naar huis maar na enkele weken staat er een vier maanden durende fietstocht van Beijing naar Istanbul op hem te wachten. Slechts 9000 kilometer. Het is duidelijk, een jongen die zijn passie heeft gevonden in fietsen en daarmee de wereld op een andere manier leert kennen.
Kan vreselijk genieten van dit soort mensen. Wanneer ik rond 14.00 uur de poort bij het hotel binnenstap is het er ongewoon druk op het buiten terras. Dit is echt een zeldzaamheid. Zelfs Manish, de eigenaar en zijn vrouw zijn aanwezig. Prachtig gekleed zitten ze aan een tafel. Manish begroet mij als goede vriend maar is vreselijk onrustig. Het blijkt dat de hele filmcrew van de Bollywood film bij ze aan het lunchen is, zo hoor ik later. Nu snap ik ook het gedrag van Manish en de aanwezigheid van zijn vrouw. Manish is naast zijn beheer van het hotel ook actief in de lokale politiek en zijn status en aanzien duidelijk onderdeel van deze voorstelling, zo beaamt ook zijn vrouw waar ik even een praatje mee maak. Het is maar wat je leuk vindt. Op de fabriek hebben we in de namiddag een goed gesprek met de producent van de poedercoating. Wil de exacte kleuren hebben zoals weergegeven op de meegenomen kleurstalen. Dit zijn geen gangbare kleuren in de markt hier en moeten speciaal ontwikkeld worden. Over een aantal dagen zal ik de resultaten kunnen bekijken. Het is mijn belangrijkste taak tijdens mijn verblijf hier in Jodhpur. Werk wel aan enkele aanvullingen voor de product range maar dit heeft niet de hoogste prioriteit. Eigenlijk verloopt alles heel vlotjes. Ben tegen het eind van de middag terug bij het Jhankar hotel en ga alleen nog even naar buiten om iets te eten in Sam´s cafe. Ben vanavond naar een grotere kamer aan de voorzijde van het Jhankar hotel verhuisd omdat het oudere stel die de kamer geboekt had er niet kon slapen vanwege het lawaai buiten op straat. Ik ga daar maar eens goed gebruik van maken. India zonder lawaai, vrijwel onmogelijk.
Na een goed ontbijt begeef ik me 10.30 naar de plaats waar ik zal worden opgehaald. Meestal wordt het iets later dan afgesproken maar de afgelopen dagen waren ze zelfs ruimschoots op tijd. De wonderen zijn de wereld dus nog niet uit. Ook vandaag weer, al krijg ik van Joheb te horen dat Habib vandaag thuis blijft. Hij heeft de griep. Ook in India heerst deze ziekte in deze periode nu het weer langzaam omslaat. Een vriend van Joheb, Sultan genaamd, zal ons vandaag daarom gezelschap houden. Omdat we niet veel kunnen doen hebben we uitgebreide gesprekken over de ontwikkelingen van meubelproducenten in Jodhpur. Over zijn financiële verliezen eerder dit jaar doordat een importeur niet aan zijn betalingen voldeed en onbereikbaar blijft voor verder commentaar. Allemaal kwade gevolgen van een dalende afzetmarkt. Zoals er ook orders worden geannuleerd terwijl de producten vrijwel klaar zijn. Er zijn zoveel verhalen van exporteurs in India die veel geld hebben verloren door dit soort zaken. Het is maar goed dat geldbeluste importeurs in dit soort tijden ook van de markt verdwijnen. Harde lessen die het vertrouwen in zakelijke verbintenissen met buitenlandse importeurs zeker geen goed hebben gedaan. Hopelijk blijft het mij bespaart in de komende jaren. Er wordt weinig werk verricht maar dit soort dagen zijn toch uiterst belangrijk. Door goede communicatie nog altijd de volledige support krijg op de weg die we samen afleggen. Gelukkig wordt er ook veel gelachen. Sultan is een grappige man van 37 jaar oud en daarom is het absoluut geen saaie dag. Nemen lachend afscheid bij de grote toegangspoort naar het centraal gelegen marktplein. Bij Sam´s café ben ik inmiddels goed bevriend geraakt met Sandeep, de eigenaar. Moet meteen bij binnenkomst zijn net zelfgebakken koekjes proberen. Het voelt werkelijk als thuiskomen. Wanneer ik op mijn vertrouwde bank plaatsneem word ik al snel aangesproken door een Indiase man die op zoek is naar figuranten voor een Bollywood film die ze in Udaipur gaan opnemen. Acht dagen tegen betaling waarbij verblijf en voeding is geregeld. Voordat ik een antwoord kan geven staat Sandeep al tussen ons in. Hij maant de man me met rust te laten. Zegt hem dat ik niet lastig gevallen wil worden door opdringerigheid en hier wil bijkomen van een werkdag. Ik moet vreselijk lachen. Het feit dat hij me wilde beschermen tegen dit soort mensen is natuurlijk prachtig. Nu heb ik ooit in een Bollywood film gespeeld tijdens mijn eerste jaren hier in India en had ook geen behoefte in weer zo´n avontuur. Het zijn mensen als Sandeep die mijn verblijf hier in Jodhpur uiterst aangenaam maken. Stap rond 21.00 uur met een lachend gezicht de deur uit om mijn hotelkamer op te gaan zoeken. Morgen een vrije dag. Alles is in beweging en heb nog enkele dagen de tijd om zaken af te ronden voordat ik richting Goa vertrek. Het moet voldoende zijn.
Geen drukte vandaag en eindelijk weer eens tijd om een stuk door de straten rondom het centrum te wandelen. Het is een dertig graden maar door de smalle straten kan ik de zon nog enigszins mijden. Loop door de wijk waar moslims wonen. Heel herkenbaar door de vele geiten die er rondlopen. Moet onderweg even stoppen voor een dansende menigte die tussen een geluidswagen en de bruidegom op zijn witte paard, de weg blokkeren. Dat de muziek veel te hard staat en de boxen bijna exploderen deert ze niet. Het is een vrijwel dagelijks ritueel in deze periode van het jaar. Het trouwseizoen dat van december tot maart plaatsvindt volgens Indiase gebruiken. Het is zondag maar van een rustdag is hier weinig te merken. Het is een dag zoals alle andere. De straten zijn gevuld met felgekleurde sarees van de traditioneel geklede vrouwen die hier gezamelijk hun inkopen doen. Vind dit altijd een prachtig gezicht. Nergens in Rajasthan vind je nog zoveel traditie als hier in Jodhpur. Het geeft alles zo´n positief aanzicht. Terug rondom het marktplein raak ik in gesprek met een jonge vrouw bij een winkel vol specerijen. Kruiden die in de Indiase keuken onmisbaar zijn. Nu ben ik niet zo van dit soort dingen maar stap toch even naar binnen. Ze heet Prija en runt nu de zaken met haar drie zussen sinds haar vader jaren geleden is overleden. Een man die hier de koning van de specerijen werd genoemd. Zijn naam faam heeft in de wijde omgeving. Nog altijd. Omdat Prija geen broers heeft om de zaak over te nemen heeft haar moeder besloten het werk van haar man met haar dochters voort te zetten. Een zware opgave omdat alleen mannen zaken behoren te runnen volgens eeuwenoude tradities. Iets dat veel jaloezie en misgunst bij concurrerende partijen teweeg brengt. Zeker nu ze ook nog zo succesvol blijken te zijn. Het gaat soms tot bedreigingen aan toe. De 27-jarige Prija is echter een heel slimme vrouw. Ze heeft een master diploma in rechten maar moet voorlopig helpen de zaak draaiende houden. Onder het genot van chai heb ik interessante gesprekken met haar over de situatie waarin ze verkeren. Krijg bij het verlaten van de winkel een paar proefmonsters mee en beloof Prija weer langs te komen zodra ik een volgende keer in de stad ben. Ze maakt onbedoeld deel uit van de ontwikkelingen in vrouwenrechten. Als voorbeeld dat vrouwen net zo succesvol kunnen zijn. Jodhpur is er nog niet klaar voor maar de voorvechters zijn opgestaan. Laat het een positief vervolg krijgen.