Week 7 (12-18 febr.) 2024

Overal in de stad hangen slingers met oranje vlaggetjes over weg. Het heeft alles te maken met de opening enkele weken geleden van de nieuwe Ram tempel, de God die aanbeden wordt door de Hindoestanen, zo vertelt Habib me terwijl we naar de fabriek rijden. Oranje is ook de kleur van de BJ Partij van de huidige minister president Modi. Het aanzicht lijkt bijna op provocatie. Vraag Habib daarom naar zijn mening. Wat hij vindt van de huidige politieke situatie. Over de BJ Partij van Modi die druk bezig om heel India voor zich te winnen. Partijen in de oppositie worden veelal de kop ingedrukt door politiek leiders uit te kopen of andere corrupte middelen. Hier In Jodhpur ondervinden Habib en Joheb er zelf nog geen hinder van. Leven en werken Moslims en Hindoes nog altijd gebroederlijk samen. Toch ondervinden ze wel degelijk veranderingen. Fabrieken die geleid worden door Moslims krijgen namelijk minder of geen werk aangeboden van Hindu exporteurs. Nu de markt onder druk staat wordt er dus wel degelijk onderscheid gemaakt op basis van religie. Habib heeft een uniek product waardoor exporteurs hem nodig hebben. Hij zelf is niet bang voor dergelijke invloeden op korte termijn. Echter wel voor de toekomst van zijn kinderen.

Als de komende generaties opgroeien met een steeds negatiever beeld over de Moslim gemeenschap zullen zij hier uiteindelijk onder gaan lijden, zo is zijn mening. Modi´s BJP wordt al vergeleken met de nazi partij van Hitler. Er is zelfs sprake dat er na de komende verkiezingen nooit geen verkiezingen meer zullen worden gehouden. Het de kant op gaat van een dictatuur zoals de Russische Poetin en de Chinese Xi Jinping al voor zichzelf hebben verworven. Het zijn nu allemaal nog woorden maar houd mijn hart vast voor de jaren die komen gaan. Merk daarbij het verschil in opvattingen tussen mijn twee zakenpartners. Habib met zijn fel uitgesproken politieke mening en Joheb die het gelaten over zich heen laat komen en denkt dat het uiteindelijk allemaal wel mee zal vallen. Ik help hem het hopen. In Sam´s Art café ontmoet ik een viertal jonge vrouwen uit Nederland. Allen begin twintig schat ik. Ze zijn voor een paar maanden naar India gekomen om stage te lopen in een ziekenhuis in de buurt van de Bikaner. Een stad zo´n 250 km ten noordwesten gelegen van Jodhpur. Geheel op eigen kosten verbleven ze op een campus in de buurt van het ziekenhuis en zijn nu gezamenlijk een laatste week door het noorden van India aan het reizen. Het is tot nu toe al een onvergetelijke ervaring zijn geweest. Zoals ik wel vaker hoor van buitenlandse reizigers. India is namelijk niet te vergelijken met enig ander Aziatisch land. Ook niet wat betreft het reizen op zich.

Vandaag ben ik alleen met Joheb onderweg omdat Habib naar een exporteur gaat waar er problemen zijn met een aantal geleverde producten. Joheb is een ontzettend aardige en sociale vent die wat onzeker is met zijn Engelse taal. Pakt regelmatig zijn google vertaler erbij om zaken duidelijk te maken terwijl ik meestal wel begrijp wat hij bedoeld. Het is eigenlijk wel prettig zo. Om even een op een te zijn met beide mannen. Het gebeurd nog te vaak dat ze onderling in het Hindi beginnen te ratelen en ik geen idee heb waar ze het over hebben. Iets wat ik op zich niet erg vind omdat hun onderlinge band daarmee alleen maar wordt versterkt. Ze werken gezamenlijk voor mij maar moeten daarnaast ook ieder hun eigen onderneming draaiende houden. Hun onderlinge band is voor mij dus niet geheel onbelangrijk. De hele dag zijn we actief in de fabriek om de laatste handelingen te verrichten en zaken af te ronden wat betreft productie. De metalen frames die nu vrijwel klaar zijn, de houten panelen die in productie zijn, het bepalen van kleuren voor poeder coaten en de afwerking van de houten panelen.

Allemaal zaken die spelen worden besproken en processen stap voor stap gevolgd. Het blijft prachtig om vanaf papier producten tot stand te zien komen. Wetende dat er geen zelfde product op de wereld te vinden is. Nu hopen dat de wereld net zo enthousiast is als ik, Joheb en Habib. Want uiteindelijk is dan pas het doel bereikt. Met het plaatsen van orders komen er financiële middelen vrij om investeringen te plegen. Betere gehoorbescherming, afzuigsystemen, verlichting, veilige machines etc. Alles om hier een gezonder arbeidsklimaat te creëren. Iets waar ik me hard voor wil maken. Maar eerst moet er geld binnenkomen, ook bij de producenten. Het is een onbeschreven wet, zeker hier in India. Pas dan kun je veranderingen makkelijker doorvoeren.   

Bij Sam´s Art café krijg ik deze morgen gezelschap van een Engelsman. Het is de 58-jarige Hugo uit Londen. Hij zou twee jaar reizen maar is ondertussen al vijf jaar onderweg. Nu voor zes maanden in India. Gescheiden en had een goed betaalde baan bij een verzekeringsbedrijf maar werd van al het verdiende geld niet gelukkig. Heeft zijn Porsche en appartement verkocht en leeft daarnaast van enkele goede investeringen in Engeland. Een heel bijzondere ontmoeting omdat hij na alle luxe voor een eenvoudig leven heeft gekozen. Wil ook niet meer terug. Ja, voor een paar weken om zijn vrienden op te zoeken maar verder is hij de westerse maatschappij helemaal zat. Omdat constant reizen uiteindelijk ook niet de oplossing is wil hij zich ergens in een warm land gaan vestigen. Dubai, Bali, zuid Spanje, het zijn allemaal opties waar hij zich de komende tijd op gaat richten. Ook schrijft hij een reisblog en wil dit een keer gaan publiceren. Iets wat ik zelf ook ooit nog eens wil doen. Het moeten prachtige verhalen zijn die hij heeft opgeschreven. We zijn zo in gesprek dat ik de tijd bijna vergeet. Moet nog haasten om op afgesproken plek te staan om te worden opgehaald. 

Terwijl ik sta te wachten komen er altijd wel een paar nieuwsgierige Indiase mannen op me af om te vragen waar ik vandaan kom en waarom ik hier langs de weg sta. In gebrekkig Engels wel te verstaan. Zo ook enkele jongens van rond de twintig jaar. Afkomstig uit een dorp ver buiten Jodhpur studeren beiden voor piloot bij de Indiase luchtmacht die hier in Jodhpur een militaire basis heeft. Eerst om te dienen als grondpersoneel maar verwachten over vijf jaar volledig inzetbaar te zijn als gevechtspiloot. Al is er nog wel een lange weg af te leggen wat betreft hun Engels, de taal die absoluut een must is om sowieso te mogen vliegen. Wens ze succes wanneer de auto van Joheb aan komt rijden. Het is mijn laatste dag hier. Morgenochtend vlieg ik via Mumbai richting Goa voor een paar weken vakantie. Al ligt mijn focus nu nog volledig op de werkzaamheden hier. Ben tot laat bezig in de grote fabriekshal van Joheb. Ondanks dat het grove werk allemaal klaar is zijn we vrijwel de hele dag bezig met het ontwikkelen van kleuren die ik wil aanbrengen op de houten panelen. Test na test wordt gedaan door diverse procedures uit te voeren. Een ontzettend tijdrovende klus. Ben aan het eind van de dag behoorlijk vermoeid en zal niet veel meer doen dan iets eten en mijn koffer pakken. Over enkele weken zal ik hier weer terugkomen om mijn werk voort te zetten. Kreeg net een berichtje vanuit Goa. Esprito, de eigenaar van het Florinda guesthouse schrijft dat kamer 2 voor mij is gereed is. Ze kijken naar uit mijn komst. Als dat niet goed komt weet ik het niet meer.

Met Sandeep van Sam´s Art café heb ik regelmatig goede gesprekken. Ondanks zijn goed draaiende restaurant heeft hij ook zijn zorgen. En dan met name over zijn kinderen. Zijn dochter van veertien en zijn zoon van zeventien jaar oud. Ook al is zijn familie in het bezit van een aantal oude panden in het oude centrum en heeft hij een goed draaiend restaurant moet hij veel sparen voor de bruiloft van zijn kinderen en dan met name die van zijn dochter. De ouders van de bruid moeten nog steeds bruidsschatten overhandigen aan de familie van de bruidegom. En dan praten we niet over een pak suiker. Het gebeurd daarom nog steeds dat pasgeboren meisjes worden gedood omdat de ouders deze last niet kunnen dragen, zo hoor ik Sandeep. Met name onder de armere bevolking van Rajasthan uiteraard, maar toch. Het is iets waar India mee worstelt. Het geregelde huwelijk mag dan steeds meer aan het versoepelen zijn en krijgen jongeren steeds meer inspraak bij het kiezen van een partner, zolang het maar iemand is uit de zelfde kaste is en de sterren positief gekoppeld zijn, de buitensporige kosten van bruiloften maakt nog steeds deel uit van deze cultuur. Nu het leven in India steeds duurder wordt zijn de kosten ook groeiende. Als je weet dat bruiloften van duizenden mensen geen uitzondering zijn en deze ceremonies vaak vijf dagen in beslag nemen kun je begrijpen dat de financiële druk steeds groter wordt. Ook Sandeep voelt dat, terwijl zijn kinderen nog in hun puberjaren zitten. Sprak laatst een Indiase vrouw van 29 jaar die hier was voor een bruiloft. Toen ik haar vroeg naar haar eigen situatie moest ze lachen. Haar ouders zijn heel ruimdenkend en ze mag zelf bepalen wat ze wil. Na enkele gestrande relaties heeft ze nu de taak alsnog bij haar ouders neergelegd om een partner te zoeken die volgens hen bij haar past. Moet lachend even denken aan mijn eigen situatie. Als ik nu op 58-jarige leeftijd naar moeder Bep zou gaan met deze opdracht zou ze spontaan een hartverknettering krijgen. Volgens Sandeep zijn er wel mensen die dit willen veranderen en zal dit op den duur wel gebeuren, voorlopig moet hij het doen met de huidige situatie.

Ik sta tijdig op na een onrustige nacht. Ben met mijn hoofd nog bezig in de fabriek waar ik nog enkele oplossingen zoek wat betreft afwerkingen. Iets wat zo ontzettend belangrijk is om een product juist wel of niet de juiste uitstraling te geven. Daarnaast kijk ik regelmatig op de klok. Wanneer ik om 7.15 beneden kom is Subash, een van de werknemers in het hotel, net wakker. Hij slaapt op een matras in het restaurant. Het is nog donker beneden en de stevige oude houten deuren van het binnenplein naar de straat zitten nog op slot. Praten voor even maar vervolg al snel mijn weg naar buiten. Vanmorgen zal ik door Sandeep naar het vliegveld worden gebracht dat een vijf kilometer verder aan de rand van de stad gelegen is. Voor Sam’s Art Café, op steenworp afstand van het Jhankar hotel waar ik verblijf, staat hij zijn kleine en aardig beschadigde auto buiten schoon te spuiten van lagen stof en vogelpoep. Een prachtig begin van deze nieuwe dag op dit rustige tijdstip. Nu de starten verlaten zijn wordt pas zichtbaar hoeveel afval er op straat ligt. In het oude centrum is het altijd redelijk schoon en zijn vrouwen in alle vroegte de straten al aan het vegen. Buiten de groten stenen toegangspoorten zie ik dit slechts in beperkte mate gebeuren. Over enkele uren zal het afval weer verscholen zijn door de massa auto´s en mensen die de straten vullen. Het kleine vliegveld van Jodhpur is gekoppeld aan de militaire luchtmachtbasis en heeft maar een beperkt aantal vluchten. Vanaf de terminal worden passagiers met een bus naar het klaarstaande vliegtuig gebracht. Moet even denken aan de twee jongens die ik eerder sprak wanneer ik de gevechtsvliegtuigen, verscholen in betonnen bunkers naast de startbaan zie staan opgesteld. De vlucht naar Goa via Ahmedabad verloopt vlotjes en om 13.30 land ik op Dabolim airport. Voor de zoveelste keer. Vorig jaar waren er zoveel veranderingen dat ik twijfelde om deze bestemming wederom te kiezen. Toch trekt me dit nog steeds aan en voel ik me hier thuis. Merk dat mijn drang om de wereld te ontdekken steeds meer aan het afnemen is. Met een taxi laat ik me naar het noordelijk gelegen Anjuna vervoeren. Met een dertig graden hoef ik me over warmte geen zorgen te maken. Wanneer ik na een uur de binnentuin van het guesthouse betreed krijg ik een warm welkom. Wist dat Sasha uit Tsjechië er zou zijn maar ook Julie uit Londen is aanwezig. En dan natuurlijk Esprito de eigenaar en een Engelse vrouw Joy die hier ook voor langere tijd verblijft. Corona heeft de boel aardig in de war geschopt maar het voelt weer als vanouds. Het zal mijn verblijf in Goa absoluut veraangenamen. Lig nog even op het strand in de namiddag om de zon onder te zien gaan en eet iets bij het Oasis restaurant waar het altijd druk is met westerse toeristen maar waar het vandaag angstvallig stil is. De wandeling van een paar kilometer was overigens minder aangenaam dan verwacht. De temperaturen liggen in vanavond nog steeds rond de dertig graden met een hoge luchtvochtigheid waardoor de warmte al snel klam aanvoelt. Het is februari en het einde van het seizoen nadert. Vanaf maart zal het hier steeds rustiger worden. Merk ook dat vermoeidheid me parten begint te spelen. Kamer 2 is de beste plek om hier aan toe te geven.

Heb om 10.00 uur bij de weg achter het guesthouse afgesproken met Sahil om mijn gehuurde scooter in ontvangst te nemen. Het wordt uiteindelijk 10.30 omdat hij zich had verslapen. Vertrek direct richting de German Bakery, nog geen kilometer landinwaarts, waar ik al jaren steevast mijn dag begin met een goed ontbijt. Cappuccino, gekookte eieren, een bord met gemixt fruit, yoghurt en honing en een groot glas verse sinaasappelsap. Voldoende om de dag mee door te komen. Krijg bij binnenkomst een hartelijk van Sonu, een jongen die er al jaren werkt. Ondanks dat er vele bezoekers komen weet hij nog precies wat ik als ontbijt wil. We moeten er allebei vreselijk om lachen maar het zegt ook iets over de band die er is opgebouwd in al die jaren. De sfeer is zo aangenaam dat ik hier ook heerlijk kan schrijven. Zachte meditatieve klanken die de ruimte vullen brengen een oase aan rust. Ben hier meestal enkele uren te vinden. Daarna terug naar het guesthouse om mijn laptop in te ruilen voor een badlaken en vervolgens naar Morjim te rijden. Een twaalf kilometer noordelijk gelegen kustplaats waar het rustiger is en de stranden breed zijn. Om daar te komen moet je bij Siolim de honderden meters lange brug over die brede rivier overkruist. Aan het begin hiervan staan altijd een aantal politiemensen te controleren. Het dragen van een helm, rijbewijs etc. Ik voldoe aan alle eisen maar probeer me toch te verschuilen achter een auto en rijd zoveel mogelijk tegen het midden van de weghelft. Mochten ze wel een stopteken geven kun je ze op deze manier gemakkelijk ontwijken. Het is een beetje een kat en muis spel. Ik heb niets te vrezen maar vaak gaat het nergens over zodra ze je aanhouden. Proberen ze je van alles wijs te maken om maar rupees uit je zak te kloppen. Zie op de borden dat ze nu een maximum snelheid hebben ingevoerd van dertig kilometer op de brug. Ik kan er wel om lachen omdat ze nu de pakkans vergroten, al zal het de veiligheid ten goede komen. Er wordt namelijk vrij hard gereden, zover dat mogelijk is, terwijl de wegen zeer slecht zijn onderhouden in dit deel van Goa. Overal zitten scheuren en gaten in het wegdek. Er worden wel reparaties uitgevoerd maar in veel gevallen spoelen deze weer weg zodra de moessonregens beginnen. Het heeft veelal te maken met onbekwame werkzaamheden en slechte kwaliteit asfalt.  Lig vrijwel de hele middag bij Morjim op het strand en zwem er in het enigszins lauwe water van de Arabische zee. Ben zelf niet zo van koud water dus dit past me wel. Waren er vorige jaren grote getalen Russen te vinden, nu begint de Indiase toerist ook hier de overhand te krijgen. Iets wat in Anjuna al enige jaren aan de gang is en de westerse toeristen in steeds kleinere aantallen aanwezig zijn. De zon is sterker dan ik dacht en ondanks al het smeersel ben ik aardig op een rode kreeft gaan lijken. Terug bij het guesthouse doe ik niet veel meer. Ga rond een uur of 19.00 met de scooter richting Oasis om iets te eten en eenmaal terug zie ik Sasha voor haar kamer op de veranda zitten. Tot middernacht houd ik haar gezelschap. Uren met zinvolle gesprekken over alles wat er speelt in de wereld, India en op persoonlijk vlak. Een waardevolle afsluiting van deze prachtige dag.

Het is weekend en dat is duidelijk te merken op de weg richting het noorden. Veel mensen uit Mumbai en omliggende staten komen hier weekend vieren. Gelukkig valt de invasie in Morjim mee en kan ik wederom genieten van een ontspannen dag. De rit er naartoe, de rust van een paar uren bij een perfect strand, een aangename temperatuur zeewater, voor mij dan en een zonsondergang op het strand in Anjuna. Heb leuke gesprekken met Sacha, Julie en Joy bij het guesthouse en bezoek vanavond de Guru bar waar een band trance muziek speelt. Ontmoet er Gino, die naast me komt zitten op een kruk aan de bar. Een Italiaan die in Helsinki woont met zijn Finse vrouw. Nu voor enkele weken in India om als professor van een Finse universiteit lezingen te komen geven hier in India. Nu voor een laatste avond hier voordat hij weer terugvliegt naar huis. Een ontzettend aardige en grappige man. Omdat het niet druk is en de boel hier om 23.00 uur sluit wandel ik via het strand terug. Passeer de vele lege bars waar de muziek ver boven de decibel limiet uit de boxen schalt en beland een stuk verderop bij het restaurant waar Ram werkt. Een 24-jarige Nepalese jongen die ik de afgelopen jaren heb leren kennen. Ooit van een pad af geraakt door overmatig drugsgebruik wil hij nog iets moois van zijn leven maken. Omdat het rustig is kunnen we tijdje praten. Over zijn dromen, de weg die hij wil volgen en zijn leven hier in India gedurende het seizoen welke niet lang meer zal duren. Een bijzondere jongen die in Nepal nieuwe antwoorden hoopt te vinden. Het is hem zo gegund. Dit soort momenten maken mijn dag. Laten er nog velen volgen. Jullie lezen het…..