Week 10 (4-8 mrt.) 2024

Het zijn mijn laatste dagen hier in Jodhpur. Sinds het hier ´s nachts flink tekeer is gegaan voelt het weer een stuk aangenamer aan. De lucht is frisser en door de koelere nachten kan ik ook beter slapen. Stap rond 08.30 het Sam´s Art cafe binnen voor een goed ontbijt. Gemixt fruit met yoghurt en honing en een cappuccino. Voldoende om de dag mee te starten. In het historische pand hebben ze ook een vijftal hotelkamers en een aantal gasten zijn er ook hun dag begonnen. Op dit moment hoofdzakelijk westerse toeristen. In Jodhpur vindt op dit moment het jaarlijkse muziekfestival plaats in het Mehrangarh fort. Ooit opgezet in samenwerking met Mick Jagger, de zanger van de Rolling Stones en de Maharadja van Jodhpur die een warme vriendschap onderhouden. Om de traditionele Indiase muziekcultuur een platform te geven. Traditionele Indiase instrumenten als de citar, harmonium en tabla die ieder hun unieke geluid hebben en tegenwoordig ook in moderne muziek worden gebruikt. Het imposante fort dat hoog op de rotsachtige heuvel is gebouwd was in het verleden het verblijf van de Maharadja maar is nu opengesteld als museum en is de grote trekpleister hier in Jodhpur. Vijf dagen lang worden er concerten gegeven en trekt het muziek liefhebbers van buiten de landsgrenzen. Al moet je niet denken aan iets grootschaligs. Tickets zijn behoorlijk prijzig en alleen een select gezelschap komt hier op af. Denk dat er bij een concert niet meer dan duizend mensen aanwezig zijn. Voor mij begint de dag zoals gewoonlijk met het wachten langs de hoofdweg, gelegen vlak achter de grote uit steen opgetrokken toegangspoorten naar het oude marktplein. Habib komt steevast op het afgesproken tijdstip met zijn brommer aanrijden om vervolgens te zeggen dat hij er zo aankomt. Zijn nieuwe auto heeft hij namelijk uit veiligheidsoverwegingen net buiten het drukke centrum geparkeerd en gaat deze nu ophalen. Tijd is hier van ondergeschikt belang. Ook al kom ik hier al zoveel jaren, het went nooit. We rijden eerst naar de fabriek van Habib waar de elektriciteit nog steeds niet hersteld is sinds de storm schade heeft aangericht.

Ze zouden gisterochtend al komen hadden ze gezegd maar de zware machines die krachtstroom nodig hebben staan werkeloos in de werkplaats. Habib pleegt wederom enkele telefoontjes in de hoop dat ze het snel komen oplossen. Hopen, zegt hij lachend. Dit is `Incredible India`! Het is zoals het hier gaat en je druk maken veranderd weinig aan de situatie. Het vergt heel veel aanpassingsvermogen en geduld. Iets waar ik de afgelopen jaren behoorlijk in ben getraind. Nu ik hier ben is iedereen heel actief en krijg ik alle medewerking maar zodra ik vertrek schakelen ze terug naar het oude patroon. Mijn taak is om alles gedaan te krijgen wat de hoogste prioriteit heeft. Product details en technische oplossingen te vinden en hen daarvan bewust te maken waardoor zij niet voor problemen komen te staan zodra ik weg ben. Wat ik hier nu namelijk in een paar weken doe, neemt straks maanden in beslag. Veel mensen zouden hier gillend gek worden maar misschien is dit wel mijn grootste uitdaging. Het positieve is dat ik wel alles krijg aangereikt wat ik nodig heb zonder enige tegenspraak. Respect door volharding zullen we maar zeggen. Een dankbaar geschenk waarmee ik weer een stap verder hoop te komen. Afnemers weet te vinden voor de producten waar nu zoveel aandacht aan wordt besteed. Dit zou de mooiste waardering zijn voor al het werk in de afgelopen periode. In de fabriek van Joheb werken we verder aan het completeren van de nieuwe modellen. De metalen frames zijn voorzien van een gekleurde coating, de houten panelen zijn voorzien van laklagen en kunnen worden geassembleerd. Stuk voor stuk zie ik de eindresultaten voor ogen. Nog twee dagen heb ik hier om zoveel mogelijk zaken te bespreken en mogelijke fouten uit de weg te ruimen. Voor nu, maar zeker voor de komende tijd wanneer ik vanuit Nederland de communicatie moet onderhouden.

Vandaag zie ik alleen Joheb verschijnen op de plek waar ik zou worden opgehaald. Met zijn Royal Enfield motor wel te verstaan. Krijg te horen dat Habib vandaag niet meegaat vanwege de problemen in zijn werkplaats. De elektriciteit is nog steeds niet hersteld en hij moet nodig verdere actie ondernemen. Achterop de motor rijden we naar een werkplaats waar zijn broer de leiding heeft, verruilen de motor voor zijn auto en rijden vervolgens naar de fabriek ver buiten Jodhpur. Met Joheb heb ik altijd heel goed contact omdat hij heel oplossing gericht denkt en een van de meest betrouwbare mensen is die ik ooit in India heb ontmoet. Zijn familie zit ruim in de financiële middelen en hij wil, net als zijn vader, alleen op een eerlijke manier geld verdienen. Iets wat hier geen vanzelfsprekende zaak is. Hoor dat diverse vrienden van hem in de schulden zitten of het illegale circuit opgezocht hebben om zich rijker te kunnen voordoen dan ze zijn. India is in dat opzicht heel erg aan het veranderen. Zeker wat de mentaliteit van mensen betreft nu geld een steeds belangrijkere rol begint te spelen. Joheb zelf wil graag gezonde erkenning voor alles waar hij zich voor inzet omdat hij zich daar gelukkig bij voelt. Dat daar geld mee verdient wordt is natuurlijk niet onbelangrijk.

Onder andere over dit soort zaken praten we uitgebreid in zijn kantoor. Ik heb eerder een contract opgesteld waarin duidelijk wordt gemaakt wie, waarvoor en wanneer verantwoordelijk is. Om duidelijke afspraken beschreven te hebben zodat we elkaar nooit kunnen afvallen. Ik heb in het verleden mijn lesjes wel geleerd. Joheb begrijpt mijn situatie en stemt eigenlijk overal mee in omdat hij me vertrouwd. En ik hem. Zijn familie bezit al een fortuin en daar hoeft hij het dus niet voor te doen. Het feit dat hij me volledig ondersteunt en er geen enkele eis tegenover stelt zegt genoeg. Daarnaast helpt hij iedere werknemer in financiële nood of probeert hij mensen aan het werk te helpen. Het is zoals zijn vader hem geleerd heeft en succesvol is gebleken. Joheb zal het contract thuis rustig doornemen met zijn zwager die advocaat is en zullen het later verder bespreken. Ondertussen zijn alle nieuwe producten volledig afgerond in de fabriek. Alles is heel vlotjes verlopen en ben zeer content met het eindresultaat. Eigenlijk boven verwachting. Het ziet er fris en vernieuwend uit en dat was ook precies waar ik naar toe wilde. Het is rond 18.00 uur wanneer we terug rijden naar het centrum. Neem lachend afscheid van Joheb die zo naar een hotel moet om de verjaardag van zijn vader te vieren die vandaag 58 jaar is geworden. Als ik even verder vraag blijkt dat zijn ouders heel jong getrouwd zijn. Hij was destijds 21 jaar terwijl zijn moeder net 15 jaar was. Je kunt het je bijna niet voorstellen maar in hun generatie was dit de gewoonste zaak van de wereld. Toen werd je door je ouders gewoon aan iemand gekoppeld die je pas op de bruiloft voor het eerst ontmoette. Je accepteerde gewoon de wens van je ouders zonder enige wanklank. Houden van komt vanzelf met de jaren, zo was en is het motto nog steeds. Hoorde van Joheb dat het op de bruiloft van Habib trouwens niet helemaal vlotjes verliep. Toen het bruiloftsfeest van de destijds 23-jarige Habib was gehouden was er een klein geschil tussen zijn ouders en de schoonfamilie en ging de bruid na afloop gewoon weer mee naar huis. Hoe bijzonder is dat! Al sta ik hier eigenlijk nergens meer van op te kijken.

is naderhand opnieuw getrouwd en leeft inmiddels al jaren gelukkig met zijn vrouw en twee kinderen. Het is 19.00 uur wanneer ik afscheid neem van Joheb. Ook hij wil zijn auto niet in het drukke centrum parkeren en ik vind het prima zo. Wandel de laatste kilometer door de straten richting het oude centrum en proef de levendigheid. De prachtig gekleurde sarees die de vrouwen dragen. De mix van kleuren die zich door de drukte begeven en het eenvoudige leven hier een onuitwisbare glans geven. Het maakt me bewust van de bijzondere plek waar ik ben. Als toeschouwer van een cultuur waar je als buitenstaander geen enkele vat op hebt. Zeker niet nu er zoveel veranderingen zijn en men ook zelf moeite heeft om hier een juiste weg in te vinden. Met een glimlach loop ik Sam´s Art café binnen waar Sandeep en de jongens die er werken mij lachend gedag zeggen. Voor een uur even in alle rust eten en aan mijn blog werken. Het is mijn afsluiting van de dag voordat mijn kamer op de derde verdieping van het Jhankar hotel op zoek. Morgen een laatste dag Jodhpur.

Kan heel ontspannen aan deze dag beginnen, wetende dat alle producten klaar zijn en ik alleen nog zaken omtrent details wil bespreken. Neem afscheid van de jongens bij het Jhankar hotel, ga voor een laatste ontbijt naar Sam´s Art café en rijd vervolgens met al mijn bagage richting de fabriek met Joheb en Habib. Nu de werkdruk is afgenomen merk ik dat alles wat gedaan moet worden een aantal versnellingen lager gebeurd. Ben daarom zeer content met hetgeen er in een aantal weken bereikt is. Net als Joheb en Habib overigens. Kan met een goed gevoel vanavond in de trein kan stappen die me naar Delhi zal brengen. Natuurlijk had ik alles goed voorbereid in Nederland en klopt alles theoretisch maar eenmaal hier kun je nergens vanuit gaan. Ben ik afhankelijk van zoveel externe factoren waar ik, maar zeker ook de beide mannen, mee te maken heb. Planningen kun je hier vrijwel gelijk over je hoofd gooien omdat mensen binnen de Indiase cultuur zich niet laten besturen. Op geen enkel niveau. Het enige wat ik kan doen is vertrouwen op een goed verloop tijdens mijn verblijf hier. Dat dit positief heeft uitgepakt zie ik als een gunstig signaal. Met een brede glimlach neem ik afscheid van mijn vrienden Joheb en Habib wanneer ik met mijn bagage rond 18.00 uur bij het treinstation wordt afgezet.

Ben ruim op tijd voor de trein die om 18.45 vertrekt aan zijn tien uur lange reis. Plaats mijn koffer onder de bank in de coupe waar ik slaap en wacht buiten op het perron totdat we vertrekken. Reizen in de nacht vind ik prettig omdat het stil en donker is in de trein waardoor ik ook daadwerkelijk af en toe even in slaap val en de tijd snel verstrijkt. Wanneer de trein rond 05.30 het eindstation Delhi Rohilla bereikt is het nog donker en voel ik dat het hier een stuk kouder is. Neem een autoriksja die me voor 200 INR naar Paharganj wil brengen waar het Cottage Yes Please hotel gelegen is. Mijn hotel voor de laatste twee nachten. Ben ondertussen geen onbekende meer en kan direct een kamer toebedeeld krijgen. Veelal pas na 10.00 uur maar ik hoeft niet te wachten. Neem een douche en ga nog een paar uurtjes liggen. Wat een heerlijke aankomst in Delhi.

Veel onderneem ik niet in deze laatste dagen. Wandel naar Connaught place, het centrum van New Delhi, om er een vertrouwde Cafe Coffee day op te gaan zoeken en er aan mijn blog te schrijven. Buiten dat kun je er een uitstekende cappuccino te drinken. De rest van de tijd spendeer ik in de Main Bazar waar ik hier en daar een praatje maak. Zoals professor Kapoor die als astroloog klanten probeert te vinden. Zittend op een stoel voor de boekenwinkel van zijn broer een vast gegeven. Nu de westerse toeristen wegblijven is hij steeds meer online actief om toch inkomsten te genereren. Met hem praat ik met regelmaat onder het genot van een bekertje chai. De Indiase gekruide melkthee die ik meerdere keren per dag krijg aangereikt in een klein kartonnen bekertje. De manier om iemand welkom te heten. Met Rajesh die de brillenzaak ernaast beheerd heb ik ook goed contact. Heb vandaag mijn op sterkte gemaakte zonnebril opgehaald die ik nodig heb tijdens het autorijden en ben zeer tevreden met het resultaat. Een ontzettend vriendelijke jongen waarmee ik tijden kan praten. Dan heb je Indiase Sonja die haar kledingwinkeltje heeft in het voormalige restaurant van het Ajay guesthouse. Verscholen op de begane grond tussen de smalle steegjes vanaf de Main Bazar. Het was de ontmoetingsplek in de Main Bazar voor backpackers. De energie van zoveel verschillende culturen samen was uniek. Daar waar ik voorheen zoveel mooie mensen heb mogen ontmoeten is nu een verlaten stoffige ruimte. Alleen de tafels en stoelen staan er nog. En dan achterin de hoek het winkeltje van Sonja. Zij werkte voorheen voor een Israëlisch stel die het beheerde. Verkochten ze kleding aan de vele bezoekers van het restaurant en stuurde ze pakketten met kleding op naar elders in de wereld. Sinds zij zich in Spanje gevestigd hebben heeft Sonja alles overgenomen. Klanten komen er vrijwel niet en moet zij het hoofdzakelijk verdienen met het verzenden van kleding. Iets wat heel veel energie kost maar waar zij nog steeds blij van wordt. Praat met haar over de bijzondere jaren die achter ons liggen en de veranderingen hier in Delhi. Sinds corona is alles anders geworden. Al zijn er ook mensen wiens leven onveranderd is gebleven. Tenminste, zo voelt het voor mij. Ik praat hier over Titiaan. Een lichamelijk gehandicapte jongen die zijn ene overgebleven been ook niet kan gebruiken en zich op zijn handen door de Main Bazar voortbeweegt.

Titiaan in Main Bazar

Hij geeft altijd een zwaai en een heeft vaak een glimlach op zijn gezicht wanneer ik hem zie. Bedelaars worden door de politie geweerd maar Titiaan wordt geaccepteerd omdat hij mensen niet lastigvalt. Iedereen in de Main Bazar kent hem. Maak altijd even een praatje met hem en stop hem wat geld toe. Ik zit straks weer op de racefiets om een rondje over de dijk te fietsen of een lange wandeling in de duinen van Schoorl te maken. Al weet ik dat ik hem daar niet gelukkig mee zal maken. Zijn leven is hier, op de manier zoals hij het beleeft. Maakte me wel eens zorgen om zijn welzijn maar ieder jaar zit hij daar weer. Dezelfde Titiaan met al zijn beperkingen die zijn glimlach toont zodra we elkaar weer gedag zeggen. Hoe rijk kun je zijn. Voor mijn vertrek naar Nederland doe ik zoals altijd nog wat laatste inkopen in de Main Bazar waar veel handel wordt gedreven. Prijzen zijn er gunstig en het is een prima tijdverdrijf op deze laatste dag in Delhi. Ook prima om me langzaam weer te focussen op het leven in Nederland. Het ritme weer op te pakken zoals een ieder ander doet. Het hoort er allemaal bij. In de avond drink ik nog een laatste glas melk koffie bij het Medan restaurant. Zittend op een stoel langs de straat krijg ik gezelschap van de oude man die er werkzaam is. Vorig jaar was hij er ook. Een kleine kromgebogen man met korte stevige vingers waartussen een bidi. Een goedkope Indiase sigaret. Zittend op de stoel naast me gebaart hij hele verhalen terwijl hij woorden probeert uit te brengen met zijn tandloze mond. Ik verstond er vorig jaar al niets van en dat is niet veranderd. De lach op zijn gerimpelde gezicht spreekt echter boekdelen. Mooie mensen zijn het. India zit er gelukkig nog vol mee. Morgenochtend vlieg ik terug naar huis. Een periode met mooie herinneringen ligt achter me en is iets wat niemand me meer kan afnemen. Laat alles wat me is gegeven een positief vervolg krijgen. Jullie lezen het vast wel weer….     

          

Week 9 (26 febr.-3 mrt.) 2024

Mijn metgezel in de afgelopen dagen ligt ziek op bed. Sasha was al enige tijd aan het hoesten en is met Esprito naar een ziekenhuis gereden om er serieus naar te laten kijken. Ze blijkt bronchitis te hebben en zal de komende dagen antibiotica moeten gebruiken. Tien dagen rust houden en niet in de zon, zo is het advies. Echt even balen voor haar al hoop ik dat ze binnen enkele dagen opknapt. Zelf wil ik vandaag richting Arambol rijden. De meest noordelijke kustplaats op twintig kilometer van Anjuna die zeer in trek is bij jonge Russen. Voornamelijk omdat het de minst aantrekkelijke plaats was voor toerisme vanwege de verre afstand vanaf het vliegveld Dabolim in Goa. Ik zeg was want sinds een jaar is er een nieuw vliegveld geopend op tien kilometer afstand van Arambol en zullen de eens verlaten stranden van noord Goa ten onder gaan aan commercie zoals dat in Anjuna en de zuidelijkere stranden al het geval is. Ben erg benieuwd wat de veranderingen daar op dit moment  zijn. Neem dezelfde route als richting Morjim. Steek bij Siolim de rivier over, ga bij de rotonde rechtsaf en neem vervolgens de hoofdweg richting Arambol. Een redelijk goed onderhouden brede weg meer landinwaarts die een snelle verbinding vormt. Was het er afgelopen jaar nog ontzettend rustig, vandaag een overvloed aan weggebruikers. Buiten dat is het weekend en komen mensen vanuit andere staten hier weekend vieren. Binnen veertig minuten rijden bereik ik de afslag bij Arambol. Het is er druk op de smalle weg die slingerend zijn einde vindt aan het strand. Een kilometer lang met winkeltjes aan beide zijden van de straat. Het wordt me al snel duidelijk dat de rust ook hier ver te zoeken is.

Veel strandgangers die wandelend hun weg zoeken of aan het shoppen zijn. Baan me met de scooter een weg door de drukte en herken waarachtig een bekende aan de dreadlocks in het lange sluike haar en zijn ietwat magere postuur. Het is Kevin die enkele dagen geleden vanuit Anjuna naar Arambol was vertrokken. Miste hem al bij het guesthouse en had dus geen afscheid van hem kunnen nemen. Wat bijzonder om hem hier in deze menigte tegen te komen. Ook hij is overstelpt door de commerciële drukte. Ooit is hij hier met zijn gezin geweest maar niets is meer wat het was. Ben blij dat ik hem toch nog de hand heb kunnen schudden. Wens hem een waardevolle tijd in Arambol en alle goeds op de mooie weg die hij nog heeft af te leggen. Het heeft zo moeten zijn. Parkeer mijn scooter verderop in de straat en wandel richting het strand. Er zijn nog steeds wel Russen en andere westerlingen te vinden maar wanneer ik een stuk zuidwaarts over het strand loop zie ik steeds meer Indiase toeristen. De eens afgelegen Russische enclave wordt langzaam ingenomen door de lokale bevolking. Iets dat ook duidelijk zichtbaar wordt wanneer ik me via een smal pad tussen enkele strandpaviljoens door, naar de hoofdstraat begeef. Het veldje achter de strandpaviljoens ligt namelijk vol met afval. Papier, plastic en andere rotzooi ligt over de hele oppervlakte verspreid terwijl enkele koeien er voedsel proberen te vinden. Het viel me onderweg ook al op. Overal langs de weg ligt afval. Iets waarvoor ze in India nog steeds geen oplossing hebben. Tenminste, niet op de schaal die hier broodnodig is. Bij de taxi standplaats vlakbij het guesthouse in Anjuna is ook zo’n dumpplek.

Overdag kun je er nog wel  doorheen maar ’s avonds laat moet ik me een weg banen om de koeien te ontwijken die er de hele weg vullen, op zoek naar iets eetbaars. De Indiase bevolking zelf lijkt zich er niet echt druk om te maken. Zij, die zelf de grote vervuilers zijn. De welvarende Indiase middenklasse die hier de kustplaatsen met auto’s komen bezoeken gooien zonder enig besef hun fust en afval in de berm. Echt onbegrijpelijk. Drink iets bij een van de restaurants langs de straat en rijd tegen het eind van de middag terug. Nu de zon langzaam zakt zorgt de oranje gloed voor warme tinten op de nog natuurrijke omgeving. Terug in Anjuna maak ik vrijwel direct de wandeling over het strand naar de Five Five bar waar Ram mijn gewenste mix komt brengen. Old Monk rum met cola en ijsblokjes. Een prettige manier om de zon onder te zien gaan. Ontmoet ’s avonds bij het Sunset restaurant aan het strand nog een Russisch stel uit Moskou. Hij handelt ook in meubelen waarvoor onderdelen nog steeds uit Duitsland komen. Iets wat hij zelf ook wel bijzonder vindt na alle sancties. Verkoopt de meubelen tegenwoordig aan rijke Chinezen waardoor zij zelf totaal geen hinder ondervinden van de oorlog met Ukraine. Ook deze ontzettend leuke mensen hebben hun eigen bevindingen en hebben niet gekozen voor deze oorlog, zoals zovelen in Rusland. Zit nog enige tijd te kijken naar de neerslaande golven die over het strand rollen maar zoek niet al te laat mijn bed op.
      

Wandel vanmorgen eerst even naar de zee. Hoeft daarvoor alleen het Lobo´s restaurant te doorkruisen die tussen het guesthouse en het strand gelegen is. Een vijftig meter lopen. Werd vanmorgen wakker met het geluid van een zware bas op de achtergrond. Er zijn dus nog steeds mensen aan het feesten in de strandbar even verderop terwijl het nu 09.30 is. Zie dat de stoelen weer op het strand worden gezet en strandbedden worden voorzien van kussens. Eigenlijk een heerlijk begin van de dag nu de zon langzaam aan kracht wint maar nog steeds zacht ochtendlicht uitstraalt. Er staan inderdaad nog steeds mensen op de dansvloer van de strandbar die met zijn opzwepende beat mensen actief probeert te houden. Iets wat niet allen gegeven is. Zie jongens onderuit gezakt meer dood dan levend hun tijd uitzitten. Ik kan er wel om lachen. De hele nacht hebben ze doorgehaald. Ik moet er niet meer aan denken. Bij het guesthouse zit Julie op haar balkon. Op het hekje voor haar een kop thee en naast haar op een stoel de hond Sweetie. Een zwerfhond hier eens is binnengelopen en nooit meer is weggegaan. Nu beste maatjes met Julie die haar iedere ochtend wat voedsel geeft. Met Julie maak ik regelmatig even een praatje. Een no-nonsense vrouw die heel rationeel is in haar denken en waar ik het goed mee kan vinden. Ondanks dat ze hier al zolang komt omarmt ze alle veranderingen. Ziet er ook de schoonheid van en dat kan ik erg waarderen. Het is de kunst om mee te bewegen met de tijd in plaats van je proberen vast te houden aan iets wat niet meer is. Nu druk bezig om een zakenvisum te krijgen waardoor ze meer vrijheid heeft om langer in India te blijven. Iets wat hoog op haar verlanglijstje staat nu ze haar leven in het Verenigd Koningrijk enigszins is ontgroeit. Aan haar landgenoot Joy heeft ze goed reisgezelschap. Ook zij houd van het roken van een jointje gedurende de dag en heeft absoluut geen behoefte om altijd maar actief te zijn. Laat het allemaal gewoon gebeuren, al is ze heel bewust van de ontwikkelingen in de wereld en bekommert ze zich oprecht om het welzijn van mensen. De voormalige verpleegster woont samen met een Indiase man die ze ooit in Goa heeft ontmoet. Hij die nu thuis aan het werk is terwijl zij voor drie maanden op pad is. Mooi dat het zo kan. Vrijwel dagelijks komen er mensen samen bij haar balkon. Ze heeft altijd sfeerlichtjes aan en klinkt er heerlijke muziek uit haar muziek box. Het zegt eigenlijk alles over de persoon Joy. Laatst was iedereen al weg toen ze zich, enigszins stoned, bewust werd dat ze nog alleen zat. Ik kan hier werkelijk van genieten. Ben vandaag ook in Morjim te vinden. Vind de wandelingen daar over het strand werkelijk een verademing. Als ik rond 17.30 op de weg terug ben rijd er een mooi geklede vrouw voor me op haar scooter. Er staat iets speciaals op het programma voor haar, zo heb ik het vermoeden. Het wordt me duidelijk wanneer ze bij Siolim het grote plein op rijd bij de grote witgeschilderde kerk. Buiten staan veel scooters en auto’s geparkeerd maar is het er verder rustig. Ik denk dat ze iets te laat van huis is gegaan. Voorheen nam ik wel eens een kijkje door de openstaande deuren bij de ingang maar dat hebben ze dit sinds enkele jaren verboden. Houd een beveiliger nieuwsgierige pottenkijkers veilig op afstand om de dienst niet te verstoren. Een begrijpelijke zaak. In Goa zijn er veel Christenen te vinden waardoor er veel kerken staan. Kerkdiensten worden goed bezocht en is het geloof nog steeds een belangrijke voedingsbron van hoop. Met Sasha gaat het gelukkig iets beter en krijgen de medicijnen steeds meer grip op haar ongemakken, zo krijg ik te horen wanneer ze op veilige afstand vanuit de deuropening van haar kamer rapport uitbrengt over de situatie. We kunnen er gelukkig nog wel om lachen. Zelf ga ik vanavond richting Bagga om daar de hectische situatie te omarmen. Weet eigenlijk niet waarom ik dit leuk vind. Eet er in een restaurant waar een ouder Engels stel van in de zeventig een tafel verderop zit. Beiden kijkend naar de werknemer die zappend het juiste sportkanaal probeert te vinden. Vandaag is de Engelse Carabao Cupfinale tussen Chelsea en Liverpool. De wedstrijd die ik zelf ook wilde gaan bekijken. Zittend in zijn rode Liverpool shirt met daarop de naam Salah en rugnummer 11 hoort hij tandenknarsend aan dat het kanaal niet beschikbaar is. Verlaat na enige tijd het restaurant terwijl zijn vrouw achterblijft met de halfvolle glazen. Het duurt even voordat hij terugkomt. Met goed nieuws aan zijn gezicht te zien. In het hotel waar ze verblijven hebben ze met behulp van een speciale plug het uitzendkanaal gevonden, zo laat hij me opgelucht weten. Eten snel de inmiddels geserveerde maaltijd op en zijn al snel vertrokken. Kijkend op mijn mobiel is de stand nog steeds 0-0. Ze hebben dus nog niets gemist.

Loop door Tito Lane naar het strand waar het wederom een gekkenhuis is. Hoor van een van de jongens van een strandbar dat alles om 22.00 uur stopt en aan het ongelofelijk harde gedreun een einde komt. Nog een kwartier wachten voordat de rust wederkeert. Zittend op een strandstoel raak ik in gesprek met twee jongens. Ze zijn net aangekomen in Goa. Hebben er een motorrit van 900 km op zitten. Beiden afkomstig uit het zuidelijke Hyderabad waar ze werkzaam zijn in de IT. Nu voor het eerst in Goa voor een paar dagen ontspanning in Bagga. Al is het woord ontspanning in deze heksenketel niet echt op zijn plaats. Wens ze succes en rijd zelf rond middernacht terug naar Anjuna. Julie, Esprito en een vriend van hem zitten bij het balkon van Joy nog even te genieten van een mooie avond. Praat nog wel even met ze maar vindt het mooi geweest voor vandaag. Check alleen nog even op mijn mobiel de uitslag van de wedstrijd en lees dat Virgil van dijk laat in de extra tijd de 1-0 heeft binnengekopt voor Liverpool. Denk lachend aan het oude Engelse stel die waarschijnlijk uit hun dak zijn gegaan na het winnen van deze Cup. Hoe mooier kun je de dag afsluiten.

Nu de dagen hier vlotten heb ik steeds minder de drang om iets te ondernemen. Begint mijn verblijf hier ook een soort routine te worden. Je merkt aan alles dat het einde van het seizoen in zicht is. Eind deze week zal ik weer terugvliegen naar Jodhpur en daar kijk ik ook wel weer naar uit. Ben nog regelmatig telefonisch in contact met Joheb en Habib die het proces aan het voortzetten zijn en hopelijk een goed resultaat kunnen tonen wanneer ik weer in Jodhpur ben. Er zijn, zoals verwacht, enige vertragingen maar vertrouw op de goede afloop. Met Julie en Joy had ik vanmorgen nog een intens gesprek over de veranderingen in de maatschappij. Dit ter aanleiding van de ontwikkelingen in India en dan met name in Goa op dit moment. Was vorige week de hele middenstand hier gesloten uit protest tegen het slopen van mogelijk illegale gebouwen, vandaag is het harde realiteit. Vanuit het guesthouse kun je het gebulder van de shovels duidelijk horen. Op enkele honderden meters zijn ze al begonnen met het neerhalen van illegale bebouwing. Een harde klap voor kleine lokale ondernemers die hier hun brood mee proberen te verdienen. Vergunningen worden wel afgegeven maar dan slechts voor een jaar. Ieder jaar moeten ze meer betalen aan de lokale instanties. Iets wat een zware opgave is. In mijn opinie willen ze deze mensen verdringen om zo grote investeerders in Goa toe te laten. Stap voor stap dwingen de lokale landeigenaren er toe te zetten om hun land te verkopen aan rijke ondernemers uit bijvoorbeeld Delhi en Mumbai. Praat hierover ook met de eigenaresse van het Lobo´s restaurant. Het is er nooit echt druk maar ze is tevreden met hoe het gaat. Geld interesseert haar niet en ook al staan investeerders uit Delhi regelmatig op de stoep, ze is niet van plan weg te gaan. Het zijn verklaarbare ontwikkelingen waarbij nostalgie langzaam de kop in wordt gedrukt. Vind het daarom ook wel bijzonder dat we hier nu zo samen zijn dit jaar. Sasha, Julie, Joy en Esprito. Mensen die hier een verleden hebben liggen en zich eveneens moeten schikken in de tijd maar nog steeds een ambiance creëren zoals het zou moeten zijn. Ik zie dit werkelijk als een geschenk. Met Sasha gaat het gelukkig ook een stuk beter en is vanmorgen weer uitgevlogen met haar elektrische scooter. Een goed teken. Zelf ben ik me langzaam aan het voorbereiden voor mijn vertrek later deze week. Bezoek Vincy, de jongen die ervoor heeft gezorgd dat ik via een vriend van hem de scooter geleverd kreeg en die mij ook vrijdagochtend vroeg naar het vliegveld zal brengen. Een leuke jongen van zesendertig die met zijn familie een kleine drankenwinkel beheert vlakbij het terrein van de Flea market en soms als taxichauffeur werkzaam is. Ik spreek hem eigenlijk weinig maar we volgen elkaar op Instagram en houden zo nu en dan contact. Kan altijd op hem rekenen. Hoe waardevol is dat.

Rijd met de scooter richting Vagator en Chapora om de dag een beetje te vullen. Er is een netwerk van smalle straatjes te vinden en het is er veel minder druk. Met Sasha heb ik afgesproken om nog een keer samen iets te gaan eten voordat ik vertrek. Bij de German Bakery speelt vanavond een vijf persoons band waarbij onder andere een hand pan drum en citar worden bespeeld. Instrumenten die magische klanken voortbrengen. We besluiten hier naartoe te gaan. Het zit er vol met mensen die er iets komen eten en te luisteren naar de muziek. Aan Sasha heb ik altijd goed gezelschap. Kan erg met haar lachen maar ook interessante gesprekken voeren waardoor de uren omvliegen. Wanneer ik de scooter op het eind van de avond parkeer op het binnenplein van het guesthouse zien we Julie, Joy en Esprito nog aan de tafel zitten bij de receptie. Wordt de dag nog even besproken maar ga voor middernacht mijn kamer in waar het warm is. Merk dat het steeds warmer begint te worden nu het regen seizoen steeds dichter nadert. Neem een frisse douche en hoop dat ik de klamme nacht door kan komen.    

Na een redelijke nacht kom ik rond 9.00 uur naar buiten. Sasha is weer begonnen met haar yoga oefeningen in de frisse ochtend uren en Julie zit bij Joy op haar balkon. Een vertrouwd beeld in deze oase van rust. De binnentuin met zijn hoge palmbomen, gevuld met kokosnoten, zijn prachtig om te zien maar hebben ook onderhoud nodig. De laatste weken zijn er meerdere vergane palmbladeren naar beneden gevallen en dat zorgt voor gevaarlijke situaties. Na lang zoeken heeft Esprito twee mannen bereid gevonden om de oude bladeren te kappen en kokosnoten naar beneden te halen. Hij moest lang wachten omdat steeds minder mensen bereid om dit soort werk te doen. Als je weet dat de palmbomen ruim tien meter hoog zijn en ze er ongezekerd in klimmen, kun je het wel begrijpen. Het is zoals wij het probleem met rietdekkers kennen. Een laatste dag in Goa. Gezien het weer een prima timing. Het is niet zozeer de hitte maar de luchtvochtigheid dat de laatste dagen enorm is toegenomen. Zelfs bij niets begint het zweet me al uit te breken.

Ben vandaag dan ook grotendeels bij het guesthouse te vinden. Wil alleen later even een kijkje gaan nemen in de Guru bar. Er spelen vanaf 14.00 uur verschillende muziek bands, zo hoorde ik van Julie. Ze zal er vanmiddag samen met Joy naar toe gaan en ben zelf ook wel nieuwsgierig. Nadat ik mijn koffer grotendeels ingepakt heb wandel ik aan het eind van de middag over het strand naar de vijfhonderd meter verderop gelegen Guru Bar. Het begint er al aardig druk te worden en zie ze de dames op een bankje zitten, dicht bij het podium. Ik sta een tijdje achterin bij de bar te luisteren naar de band maar hoor dat de zanger duidelijk niet z´n allerbeste dag heeft vandaag. Buiten dat begint het steeds meer op een sauna te lijken en hangt er een zweterige geur. Nee, dit is niet de plek om te zijn. Voor mij niet althans. Loop naar voren om afscheid van Julie en Joy te nemen want ik zal ze waarschijnlijk niet meer zien voor mijn vertrek uit Goa morgenochtend vroeg. Eet iets in restaurant Sunset en maak de avond vol bij de Five five bar een stuk verderop. Zittend in een strandstoel uitkijkend op de zee. Het zijn mijn laatste momenten hier waarbij Sasha me nog een uurtje komt vergezellen. Om 3.00 uur gaat mijn alarm en wil dus niet te laat terug zijn om nog iets te kunnen slapen. Wat helaas niet lukt. De warmte is niet te verdringen en dus zal er waarschijnlijk een lange zware dag volgen. Ik ga het beleven.

Wachtend om 03.30 langs de weg op Vincy, mijn taxi vandaag, denk ik aan de mooie momenten met Joy, Julie, Sasha en Esprito in de afgelopen paar weken. Mooie mensen waarmee warme vriendschappen zijn ontstaan. Vincy komt zoals afgesproken 03.30 op de afgesproken locatie en rijden in de donkere nacht richting de luchthaven Dabolim. Het is er rustig en alle formaliteiten zijn snel gedaan. Eerst een vlucht naar Mumbai en na een tussenstop van vier uur door naar Jodhpur. De vermoeidheid begint me werkelijk parten te spelen. Ben nog even in videocontact met het thuisfront zodra we geland zijn maar wil zo snel mogelijk naar het Jhankar hotel in het centrum. Voel een aangenamere en minder klamme warmte als ik buiten kom en richting de straat loop om een autoriksja aan te houden. Wel waait het behoorlijk en zie je het stof opwaaien wat in deze woestijnstreek onmogelijk te omzeilen is. Echt gezond is het helaas niet. Soms heb ik het idee dat ik de enige ben die zich er om bekommert of er last van heeft. Al komt dit wel tot uiting in de gemiddelde levensverwachting hier. Als je de vijfenzestig jaar haalt dan ben je al een heel eind gekomen. Een kamer was geboekt dus kan direct douchen en slapen. In een heerlijk bed wel te verstaan. Wat een verademing om even een paar uur mijn ogen te kunnen sluiten. Wel loop ik in het begin van de avond naar het station om er alvast een treinticket te kopen voor de terugreis naar Delhi over vijf dagen. Het is een wandeling van een paar kilometer maar de drukte dit tijdstip is overweldigend. De smalle winkelstraten rondom het centrum zijn gevuld met scooters, auto´s, wandelaars en marktkooplui die hun karren met koopwaar voortduwen. Een ware heksenketel met veel getoeter. Begin even te twijfelen of dit wel een goed idee is. Vooral omdat ik me nog niet helemaal fit voel. Bij het loket in het boekingskantoor blijkt mijn gewenste trein al volgeboekt te zijn. Moet me schikken in een alternatief maar kan gelukkig gewoon vertrekken op 5 maart. Het is de onaangename wandeling dus waard geweest. Eet nog iets in Sam´s Art café maar ben al vroeg op mijn kamer te vinden. Een lange nacht zal me goed doen.

Het is 03.30 wanneer ik wakker word van een vreselijk gebulder. Het stormt buiten en allerlei voorwerpen worden door de lucht geslingerd, zo is duidelijk te horen. Zie vervolgens vanuit mijn kamer op de derde verdieping van het Jhankar hotel felle bliksemschichten gevolgd door hevige donderslagen. Angstaanjagend hoe het buiten tekeer gaat. Het duurt ruim een uur voordat de rust wederkeert. Hoor regen op de straten kletteren en ben daar wel blij mee. Vooral omdat hiermee ook de stof uit de lucht wordt gezuiverd. Wanneer ik rond 8.00 uur beneden kom zijn Subash en Anil druk bezig om de bende die het hevige weer heeft veroorzaakt, op te ruimen voordat de hotelgasten beneden komen. Zelf kies ik ervoor om te ontbijten in Sam´s Art cafe op steenworp afstand. De rust, de muziek en de cappuccino zijn een heerlijk begin van de dag. Heb contact gehad met Joheb en Habib en zal om 10.30 worden opgehaald. Er is tijdens mijn afwezigheid werk verzet en ben benieuwd naar de resultaten tot zover. Vier dagen heb ik hier om zaken af te ronden. Iets waar ik weer vol energie voor wil gaan. Het is goed om ze weer te zien. Rijden eerst naar de werkplaats van Habib. Hij laat me enkele foto´s zien van een ingestorte muur. De storm heeft duidelijk zijn sporen achter gelaten. Aangekomen blijkt de schade mee te vallen en is het uitvallen van de stroomvoorziening het grootste probleem. Habib is altijd goed voor zijn werknemers. Zorgt hij ervoor dat er met regelmaat pauzes worden gehouden om samen chai te drinken. Iets wat ik erg kan waarderen. Aangezien de metalen frames zijn afgewerkt brengen we de verdere dag door in de fabriek van Joheb welke 20 km buiten het centrum is gelegen. Een vruchtbare dag. Heb eindelijk een oplossing gevonden voor het afwerken van de houten panelen. Morgen zullen we de metalen frames stuk voor stuk afwerken en zal dan een completer beeld krijgen van het eindresultaat. Met een goed gevoel rijden we rond 20.00 uur terug naar het oude centrum. Een lange maar zeer nuttige dag ligt achter me. Wandel het laatste stuk terug over het grote marktplein en merk dat de lucht zoveel frisser aanvoelt. Het is een prachtige afsluiting van een vruchtbare dag. Nog een paar dagen om alles hier goed af te ronden. Jullie lezen het…    


 

Week 8 (19-25 febr.) 2024

Ben zondagavond richting Bagga gereden. Een kustplaats op een twintig minuten rijden ten zuiden van Anjuna en waar het werkelijk druk is met Indiase toeristen. Wil er een kijkje nemen in `Tito lane`. Een smalle maar drukke zijstraat van een driehonderd meter lang die eindigt bij het strand. Volgens mij ook een van de drukste straten in Goa. Het is er begeven met bars, restaurants, nachtclubs, tatoeage shops en winkels. Wil er zelf de voetbalwedstrijd van Manchester United tegen Luton gaan bekijken onder het genot van een biertje. Tenminste, dat hoop ik. Nu de Engelse toeristen wegblijven is ook dat geen zekerheid meer. Maak eerst de wandeling richting het strand. Aangekomen lijkt het meer op een grote kermis. Zeker wat betreft de felle neon lichten die de hele kuststrook kleurrijk oplichten. Zie hordes mensen op de dansvloer in strandbars. Springend met de handen in de lucht op de Indiase dansmuziek een waar spektakel. Zie tijdens de wandeling terug door Tito Lane dat bij vrijwel iedere ingang van clubs dansende jonge Russische dames de passerende menigte naar binnen proberen te lokken. Zo ook bij de open bar waar ik naar binnen stap. Er hangt een groot scherm waarop de voetbalwedstrijd wordt getoond dus dat zit goed.

Zit er eerst aan de lage bar langs de weg om er mensen te kijken. Vrijwel iedereen kijkt richting de jonge Russische die links van me op de bar staat te dansen. Moet vreselijk lachen om de mannen die op een meter afstand de dansende schone staan aan te staren. Foto´s worden gemaakt en zie passerende stellen waarvan de vrouw de man aan hun shirt mee probeert te trekken. De voetbalwedstrijd is al enige tijd aan de gang maar deze life show is veel interessanter. Het is 22.15 uur maar nog vrijwel geen mensen in de bar waar ik zit. Er komt een knappe jongedame naast me zitten die vriendelijk begint te lachen. Ik raak in gesprek met haar. Ze zal niet ouder zijn dan begin twintig en komt uit Bhutan, zo vertelt ze me. Een land in het oosten aangrenzend aan India en werkt in deze bar. Na nog geen vijf minuten vraagt ze iets te drinken. Kost slechts drieduizend rupees, zegt ze. Begin vreselijk te lachen want ik weet al weer hoe laat het is. Aan haar gezicht te zien zij nog niet. Lang duurt het trouwens niet voordat mijn uitzicht naar de straat volledig wordt belemmerd door de lange slanke benen van dansende jonge dames die de hele bar naar de straat hebben gevuld. Het is inmiddels 1-1 bij de voetbalwedstrijd zo zie ik vanuit mijn ooghoeken. Nu de avond vordert zie ik steeds meer Indiase mannen vergezeld door een van deze niet onaantrekkelijke dames en begrijp de formule die hier achter zit. Al weet ik niet in hoeverre de dames gezelschap houden. India is in veel opzichten de westerse wereld aan het kopiëren. Hoop dat het voor deze jonge onschuldige dames bij vriendelijk lachen en kletsen mag blijven. Heb de laatste twintig minuten van de wedstrijd nog bekeken en ben met een 2-1 overwinning voor Manchester en nieuwe ervaringen rond middernacht terug gereden naar Anjuna. Het was het allemaal weer waard.    

Ondanks de klam aanvoelende nacht kan ik toch altijd wel goed slapen. Gelegen onder een dun laken en de draaiende ventilator aan het plafond kan ik de muskieten bij me vandaan houden. Wanneer ik rond 9.00 uur de deur van mijn kamer open en de binnentuin met zijn palmen zie moet ik altijd glimlachen. Wat een heerlijk begin van de dag. Zoveel rust. Zie dat Sasha op haar balkon in de kamer naast me in alle stilte bezig is met haar yogaoefeningen. Een dagelijks begin van haar dag. Zeg zonder woorden goedemorgen en zie rechts van mij dat Julie enkele kamers verderop, zittend op een stoel, in gesprek is met Joy. Omringt dus door mooie mensen.

Julie en Joy aan het begin van de dag.

Zeg ook hen goedemorgen en wil mijn weg richting de German Bakery vervolgen, gelegen op een kleine kilometer afstand meer landinwaarts. Mijn yogamoment zeg maar, alleen dan door woorden op te schrijven. Krijg echter te horen dat alles gesloten is. De hele middenstand in de kuststrook van Anjuna tot Vagator in protest is tegen de staat of eigenlijk het hoge gerechtshof. Mede door onduidelijkheid over wat er nu eigenlijk wel en niet mag worden gebouwd. Door de groeiende economie zie je steeds meer nieuwe restaurants opduiken of uitbreiden. Een ondernemer moest de tent sluiten omdat deze illegaal gebouwd zou zijn. Toen deze wees naar andere soortgelijke situaties in de omgeving heeft het gerechtshof de kwestie verder aangepakt. Er zouden in de kuststrook van Goa nu zo´n honderdvijfenzeventig gebouwen op een lijst staan om te worden gesloopt omdat er geen vergunningen voor zijn afgegeven. De hele middenstand wil vandaag een statement maken tegen deze ontwikkelingen omdat het heel veel onrust veroorzaakt. Geen ontbijt bij de German Bakery dus. Omdat ik toch van plan was om richting Morjim te rijden eerder die kant op gegaan. Hier is namelijk alles wel gewoon open. Ontbijt er in het Oso restaurant langs de route. Een redelijk fancy restaurant waar veel Russen ontbijten, zo kan ik duidelijk aflezen aan de taal en de modern en sexy geklede dames, al is dat minder extravagant dan jaren geleden toen er een bepaald type Rus naar India kwam. Nu zijn er ook meer ouderen en gezinnen die hier de stranden bevolken. India heeft nog steeds goede banden met Rusland en is een van de landen waar Russen op dit moment nog welkom zijn. Voor even de onrust in eigen land kunnen vergeten. Sprak enkele dagen geleden een Russin op het strand, Lada genaamd. Waarschijnlijk niet vernoemt naar het blokkige model auto uit het verleden gezien haar vrouwelijk vormen. Ze woont al voor langere tijd in Morjim met haar zoon van zestien maar is ook jaren in Italië en Israël gehuisvest geweest. Sinds kort weer een deel van het jaar in Rusland. Lada was ten tijde van de massaslachting in Israël op zeven oktober slechts tien kilometer verwijderd van de plek des onheils. Ook al is zij life coach en heeft ze jarenlange ervaring over hoe om te gaan met dergelijke situaties, het heeft er ook bij haar aardig ingehakt. Vrienden van haar in Israël kampen nog steeds met hevige mentale klachten. Op het strand is het niet druk. Leg mijn spullen op een van de strandbedden en begin aan een lange wandeling langs de waterlijn. Vrijwel geen mensen op deze brede stranden. Hier en daar duiken een paar mensen de zee in maar verder een oase van rust. Loop de anderhalve kilometer om uiteindelijk bij de uitmonding van de Baga rivier uit te komen die ik eerder vandaag via de brug moest oversteken. Dit deel van het strand is beschermt tegen toerisme omwille van de zeeschildpadden die hier aan land komen en die op het strand hun eieren komen leggen. Alles wordt geregistreerd door natuurbeheer die hier alles nauw in de gaten houd. Je mag hier wel wandelen zolang je je maar bewust bent van de situatie. Zie een lokale visser zijn net in het water gooien om vis te vangen en verder een enkele nudist die ligt te zonnen. Iets wat ik nooit eerder in India heb gezien maar op deze plek prima mogelijk is.

Het strand voor de zeeschildpadden.

Het is werkelijk een verademing om deze plek te bezoeken, weg van de drukkere stranden een aantal kilometers terug. Het is de zoveelste relaxte dag. Moet je zeggen dat ik het allemaal wel even goed vind zo. Het hier zijn is eigenlijk voldoende. Heb ook niet de behoefte om actief te zijn. Iets te moeten doen. Eigenlijk waar Julie en Joy al langere tijd mee bezig zijn. Zij die kunnen genieten van een joint, een interessant gesprek en het hier zijn. Natuurlijk betekent dat niet dat ik niets onderneem. Het is een andere manier van beleven. Voor mij op dit moment het best passend. Omdat alles in Anjuna de hele dag gesloten is besluit ik hier de zonsondergang te aanschouwen en eet bij een restaurant op de weg terug. Hoor er de Boeddhistische mantra `Om Mani Padme Hum`uit de boxen klinken. Gezongen door Boeddhistische monniken. In Goa echt nog nooit eerder gehoord. Vrij vertaald; De parel van de wijsheid in de Lotus eren. Deze ontelbaar herhaalde mantra heeft me altijd tot diep in de ziel raakt. Ook nu weer. Ooit voor het eerst gehoord in Kathmandu waar het iedere ochtend de straten vulde om zo met positieve energie de kosmos gunstig te stellen. In de levensfases die ik heb doorlopen en waar ik nu middenin zit maakt het me bewust van al het goede dat me is gegeven, niet wetende waar dit pad uiteindelijk naar toe zal leiden en of mijn doelen bereikt zullen worden. Innerlijke verlangens vervuld zullen worden. Mijn intuïtie is mijn beste gids en geloof heilig dat alles met een reden gebeurd. Dat ik een heel bijzondere weg afleg is me wel duidelijk, merk dat bij mijn verblijf hier des te meer.

Wanneer ik rond 20.00 uur mijn scooter op het pleintje bij het Florinda guesthouse parkeer zie ik een groep mensen bij het balkon van Joy zitten. Julie, Sasha, Esprito, Kevin en Mitel. Zeg ze gedag en sluit me aan bij de groep na eerst een frisse douche te hebben genomen. We luisteren naar muziek en hebben interessante gesprekken. Ook over een nieuwe drug die de wereld opschud. Tranq genaamd en welke vaak gebruikt samenwerking met de pijnstillende fentanyl, zo lees ik op internet. Veelal gebruikt om vee en paarden mee te verdoven. Een drug waarbij mensen volledig buiten zichzelf uit stijgen. Het zo beangstigend om mensen in deze staat te zien dat het ook wel de zombiedrug genoemd wordt. Uiteraard heb ik heb wel eens een joint gerookt maar heb me er verder nooit aan toegegeven. Ben altijd wel geïnteresseerd geweest in wat het met mensen doet en de reden waarom mensen gebruiken. Toen ik hier twintig jaar geleden voor het eerst kwam was het bijna uitzonderlijk dat je geen wiet of hasj rookte. Het werd je ook van alle kanten aangeboden. De trance dansfeesten in Goa werden gedragen door dit soort geestverruimende middelen. Het ontwaken van je onderbewustzijn zoals het hier zo mooi wordt genoemd. Hebben het ook over de meerwaarde ervan in de jaren zestig. Dat het heeft geholpen om een andere energie te genereren en mede bepalend is geweest voor het ontwikkelen van nieuwe technologieën waardoor o.a. Silicon Valley is ontstaan. De High Tech campus in de omgeving van San Francisco. Ik luister voornamelijk naar Kevin en kan me er voor een deel in vinden. Er zijn immers zoveel manieren om je geest mee te prikkelen. De meeste hippies en veel gebruikers die ik in al die jaren ben tegengekomen waren prachtige mensen maar absoluut geen wereld verbeteraars. Hoorde destijds voornamelijk woorden van afkeer tegen de maatschappij om vervolgens een nieuwe joint op te steken. Heb hierover destijds zoveel oprechte gesprekken gevoerd. Er zijn ongetwijfeld prachtige dingen uit voorgekomen en nog steeds helpt het mensen met mentale gezondheidsproblemen maar kunnen de schade bij overmatig gebruik niet wegwuiven. Zeker niet als we praten over de zwaardere drugs als cocaïne en heroïne. Teveel is nooit goed. Of dat nu drugs, roken, suiker, gamen, mobiele telefoon of internet is maakt in mijn ogen eigenlijk niet uit. Alles draait om het vinden in een balans. Dat tranq en fentanyl vanuit China naar Mexico worden vervoerd om van daaruit over de hele wereld te worden gedistribueerd heeft volgens Kevin ook een politiek draagvlak tussen aartsrivalen China en Amerika om de wereldbevolking op enigerwijs mee te manipuleren. Zoals het in het verleden ook met opium is gebeurd. Zelf denk ik dat de moderne drug die smartphone heet een veel grotere invloed heeft op veranderingen en het mentale welzijn van mensen over de gehele wereld. Het is trouwens niet vreemd dat dit onderwerp hier eerder voor de hand ligt dan op een technologiebeurs waar waarschijnlijk het onderwerp Artificial Intelligence oftewel AI eerder op tafel ligt, dat kun je begrijpen.

Five five bar in Anjuna.

Vond het verhaal van Sasha over haar ervaring enkele dagen geleden eigenlijk ook wel bijzonder. Als niet praktiserend katholiek heeft ze samen met Esprito een kerkdienst bezocht in een nabij gelegen kerk. Mensen hier zijn nog streng gelovig en die energie is voelbaar wanneer je een kerkdienst bezoekt, zo heb ik zelf ook jaren geleden mogen ondervinden tijdens een mis tijdens kerst. Bij Sasha rolde de tranen over haar wangen toen het koor begon te zingen. Moet weer even denken aan mijn bezoek aan het restaurant een paar uur geleden. Soms onverwacht worden geconfronteerd met een intens gevoel waarbij je kippenvel krijgt of spontaan emotioneel kunt worden. Ik vind dat altijd heel bijzonder omdat je niet denkt maar voelt. Ik noem dit geluksmomenten omdat je niet dichter bij jezelf kunt komen. In veel gevallen blijven dit soort momenten in je geheugen gegrift. Met Kevin loop ik nog even naar de gezamenlijke keuken bij de receptie om de glazen af te spoelen die we van Joy, de genereuze gastvrouw vanavond, kregen aangereikt gevuld met honeybee. Iets wat lijkt op rum maar dan anders. Hij is sinds een week in India en zal hier voor langere tijd blijven na een hectische periode in Australië waar na eenendertig jaar een einde is gekomen aan zijn relatie. Nu zijn kinderen volwassen zijn is het tijd om verder te gaan. Beginnend met een verblijf in India. Kevin zit in een periode met gemixte gevoelens maar merk dat hij hier op dit moment op de juiste plek is. Eerder vanavond nog hoorde ik zijn krachtige betoog aan over de ontwikkelingen op drugsgebied maar zie hier een volledig andere Kevin voor me staan. Kan de kwetsbaarheid in zijn ogen aflezen terwijl we in gesprek zijn. Hoe waardevol en mooi kunnen ontmoetingen toch zijn. We zetten de schone glazen weer terug op het balkon bij Joy. Zij die zelf, net als Julie en Sasha, het licht al hebben uitgedaan. Geef hem een oprechte knuffel en wens hem een goede nacht. Wat toch weer een bijzondere dag was dit.

Vandaag de wekelijkse Flea market in Anjuna. Op dit moment nog een van de uitjes gedurende de week nu het einde van het seizoen nadert. Een markt een paar honderd meter verwijderd van het Florinda guesthouse en pal aan het strand. Het trekt mensen van de noordelijke en zuidelijke gebieden hier naartoe en dus is er altijd meer drukte te vinden. Ben vandaag op pad met Sasha, mijn buurvrouw in het guesthouse. Ze vindt de markt wel leuk maar gaat niet graag alleen. Dit jaar meer marktkramen dan vorig jaar zo merk ik op. Vanwege de overtallige Indiase toeristen wel steeds minder kleding welke geschikt voor hippie festivals om het zo maar even te noemen. Iets wat hier in overvloed aanwezig was. Het is allemaal wat commerciëler geworden. Merk nu ook weer hoe het voelt om met een vrouw over een markt te lopen. Ook zij wil namelijk overal even snuffelen. Nu is winkelen niet echt mijn ding maar kan er wel van genieten. Sasha heeft zo´n open persoonlijkheid waardoor ze heel makkelijk contact maakt met mensen. Opvallend is haar connectie met de vele bekenden die zij hier de hand moet schudden. Kraamhouders maar ook een Sadhu die ons pad kruist. Met zijn beschilderde gezicht en oranje gewaad een opvallende verschijning. Ze heeft hem ooit eerder elders in India ontmoet. Hij is hier om geld in te zamelen voor een weeshuis in een noordelijker gelegen provincie. In zijn hand een schrift met daartussen verscholen een aantal oude foto´s van het weeshuis en de kinderen die ermee worden geholpen. Omdat hij een goede bekende is van Sasha geef ik hem geld. Ben in de afgelopen jaren zoveel mensen tegen gekomen die over de rug van mensen geld verdienen.

Sasha en de Sadhu.

Mannen verkleed als Sadhu die er een verkapte manier van bedelen op nahouden. Mensen gaan hier werkelijk over lijken en is het bijna onmogelijk om iemand volledig te vertrouwen, hoe triest dit gegeven ook is. Verscholen tussen de marktkramen op het terrein is er het Sea Breeze café te vinden. Een restaurant waar een band staat te spelen. Voornamelijk covers uit de jaren zestig en zeventig. Het is er gevuld met dagjesmensen die er iets eten, drinken en luisteren naar de muziek. Zo ook Julie uit het guesthouse. We proberen haar te wenken maar is volledig gefocust op de band. Voor haar voelt de Sea Breeze bar als een soort thuiskomen. Komt hier al zo lang waardoor mooie vriendschappen zijn ontstaan. Ondanks alle veranderingen zijn deze altijd gebleven. Iets wat ik zelf de afgelopen dagen ook heb mogen ervaren bij het Florinda guesthouse. Vanwege de luidruchtige muziek geniet ik met Sasha van de zonsondergang in de Five Five bar aan het strand waar mijn vriend Ram uit Nepal werkzaam is. Drinken er een glas bruine lokale rum, Old Monk geheten met cola. Voor de geheelonthouder Sasha een hele stap. Ze proeft wel eens iets maar gebruikt verder geen alcohol. Met haar heb ik interessante gesprekken over haar leven als yogalerares in Tsjechië, Oostenrijk en Hongarije. Haar woonplaats is namelijk gelegen op slechts enkele tientallen kilometers afstand van de grens van deze beide landen. Hebben het ook over de situatie in haar thuisland. Ooit een communistische staat onder Russisch heerschap maar nu verdeeld door onbekwaam leiderschap. Alles werd geprivatiseerd waardoor buitenlandse economieën zich gingen mengen in grootschalige projecten zoals energie en watervoorzieningen en is het land tegenwoordig gevuld met Amerikaanse militairen. Tsjechië heeft zijn eigen identiteit enigszins verkocht, zo vertelt Sasha. Het is daarom niet verwonderlijk dat er veel onrust is onder de tien miljoen mensen die er wonen en een onbetrouwbare overheid. Zij die ook te maken hebben met de opvang van vluchtelingen uit Ukraine en noordelijk Afrika. Problemen die zich over heel Europa verspreiden. Het is 20.00 uur wanneer we de weg terug over het strand lopen. Eten samen bij het Sunset restaurant aan het strand voor het Florinda guesthouse en heb het om 22.00 uur wel gehad. Bij het balkon van Joy zitten de anderen gezellig bij elkaar met wat sfeerlampjes te praten. Ik zoek mijn kamer op. Heb ontzettend veel gelachen met Sasha en mooie gesprekken gevoerd maar zit duidelijk aan mijn taks.    

Heb Sasha beloofd met haar een keer naar Morjim te rijden. Ze is eco-vriendelijk en heeft als een van de weinige hier een elektrische scooter. Nadeel is alleen dat je hier niet ver mee kunt rijden. De verhuurder had gezegd veertig kilometer nu de batterij al wat verouderd is maar er echt op vertrouwen durft ze niet. Rijd daarom voornamelijk ritjes in de buurt. Nu ligt Morjim twaalf kilometer verderop en moet de vierentwintig kilometer eigenlijk geen probleem zijn, ik ben vandaag de escort. Ga zoals de meeste dagen rond 10.00 uur naar de German Bakery en zodra terug gaan we onderweg na wat aarzeling vanwege haar keelproblemen. Nemen lacherig afscheid van de rest die haar, zittend aan tafel bij de receptie, uitzwaaien en onder wie ze al haar bezittingen hier zojuist heeft verdeeld voor het geval ze niet heelhuids terug komt. Haar elektrische scooter heeft twee standen. Stand 1 voor 20 km/uur en stand 2 voor 30 km/uur. Het gaat dus allemaal wat langer duren vandaag. We komen richting Siolim met moeite de heuvel over en moeten er beiden vreselijk om lachen. Waar gaat dit eindigen. Bij Siolim de brug over waar op het eind wederom politie op snelheid staat te controleren. Sasha verminderd haar snelheid, ook al heeft ze zonder helm niets te vrezen want ze komt onmogelijk boven de maximale snelheidsgrens van 30 kilometer. Zelfs de agenten moeten lachen wanneer ze zonder helm zwaaiend en gebarend passeert, wijzend naar haar elektrische bolide. Drinken in Morjim eerst nog even een werkelijk goede cappuccino in restaurant OSO waar ik afgelopen maandag ook heb ontbeten en rijden daarna de laatste kilometer naar het strand. Ondanks dat het niet druk is zijn de meeste strandbedden bezet. Vinden er enkele beschikbare naast een ouder stel en een Indiase jongen die zipt aan een grote fles Kingfisher bier. Toen we kwamen aanlopen zei hij vanuit het niets; Wat een leuk stel! Jullie lijken wel op die twee uit de film Titanic. Te weten Kate Winslet en Leonardo DiCaprio. Moeten beiden vreselijk lachen. Al heb ik wel even mijn bedenkingen omdat aan zijn gedrag te merken is dat dit zeker niet zijn eerste fles bier is vandaag. Hoe anders kun je mij vergelijken met Leonardo DiCaprio. Die heeft namelijk helemaal niet zo’n aantrekkelijke kale schedel als ik. De setting is in ieder geval gezet. Kate en Leonardo zullen ons de hele verdere dag achtervolgen.

Strand bij Morjim.

Keek even verwonderd op wanneer  Sasha met het oudere stel woorden kon uitwisselen. Door het communistische systeem heeft zij tot haar vijfde jaar Russisch moeten leren en daar is toch nog iets van blijven hangen. Ze komen uit Wit Rusland en zijn voor een maand in India, zo maak ik op. Krijgen brood met beleg en een tomaat aangereikt die we niet mogen weigeren. Raak zelf in gesprek met een jongedame uit Rusland die links van mij ligt en redelijk goed Engels spreekt. Ze werkt bij een machinefabriek waar ze internationale connecties onderhoud. Voorheen veel contacten in Europa, tegenwoordig grotendeels in China en een enkele in Italië. Het is allemaal een stuk moeilijker sinds het begin van de oorlog, ook vanwege de onbetrouwbare Chinese leveringen. Eigenlijk gelijk als India. Veel ja zeggen maar niet uitvoeren. Ook voor mij nog steeds een hele uitdaging. Maak zelf weer een lange wandeling over het strand. Ondanks de mooie gesprekken en het uitermate goede gezelschap kan ik ook heel erg genieten van de rust op het verlaten strand. Vlak voor de zon achter de horizon verdwijnt zijn we terug in Anjuna. De accu heeft zich goed gehouden en dus is de missie volbracht. Het is uitgestorven bij het Florinda guesthouse. Een ieder volgt zijn eigen weg om vervolgens weer thuis te komen, zoals dat ook daadwerkelijk aanvoelt. De kracht van het guesthouse van Esprito en onbetaalbaar voor de bezoeker. Precies zoals het behoort te zijn. Omdat we beiden nog moeten eten besluiten we samen een restaurant op te zoeken. Als we 22.30 weer terug zijn bij het guesthouse geniet ik, zittend op mijn balkon, van de kop Tulsa thee die ik krijg aangereikt van Sasha. Heb met haar de laatste dagen ontzettend veel gelachen en mooie gesprekken gevoerd. Een prachtige vriendschap die ik diep van binnen koester.  

Een rustige dag neem ik me voor. Rijd na het ontbijt door naar het centrum om er wat Euro´s om te wisselen. Op dit moment een gunstige koers voor de Europese munt. Een prettige bijkomstigheid nu alles hier steeds duurder wordt. Weet nog goed dat ik twintig jaar geleden 55 INR kreeg voor een Euro, nu is het 90 INR. En gelukkig maar want anders zou India niet meer interessant zijn voor reizigers zoals backpackers. Bij het kruispunt in het centrum vind ik een wisselkantoor. Er zit een vrouw achter de balie maar verder niemand. Handel de financiën af en raak met haar verder in gesprek. Het is rustig zegt ze, het hele seizoen al. Indiase toeristen hoeven namelijk geen geld te wisselen en boekingen voor bus, trein en vliegtickets worden bijna niet aangevraagd. Als werknemer verdient ze een basissalaris van 10.000 INR per maand en zodra er veel omzet wordt gegenereerd krijgt ze een bonus uitbetaald. Nu is het voor haar gezin een extraatje dus zal ze het wel overleven. Toch is het totaal aan bezoekers in mijn ogen nog steeds aanzienlijk. Er is gewoon teveel van alles. Hotels, restaurants, bars etc. Wanneer ik ´s avonds door de starten rijd zijn de meeste bars en restaurants vrijwel leeg. Zo ook aan het strand. Als ik haar vraag of dit rond kerst en oud en nieuw ook zo is, knikt ze beamend ja. Mensen stampen alles maar uit de grond maar ben er zeker van dat er meer mensen hier verblijven dan in deze periode voor de corona epidemie.

Zo ondervind ik ook ´s avonds wanneer ik de Hil Top richting Vagator bezoek. Een groot terrein net buiten Anjuna waar iedere vrijdagavond een grote markt wordt gehouden. Voor 100 INR mag je het afgebakende marktterrein op. Vind er een overvloed aan marktkramen met werkelijk prachtige zelfgemaakte producten. Van kleding tot sieraden. Zoveel mooier dan de wekelijkse Flea market. Ook is alles zo kleurrijk opgezet en verlicht dat het een bijzondere ambiance creëert. Ben zelf voornamelijk op het plein te vinden waar een band staat te spelen. Herken de Russische violist die op het podium staat. Een ware virtuoos. Zag hem voor het eerst enkele jaren geleden in de Guru bar. Zoals wel vaker gebeurd komen musici naar Goa om zich gewoon aan te sluiten bij een band. Als een soort live jam sessie. De man is werkelijk een verademing om naar te luisteren zodra hij zijn solo´s inzet, ongeacht het type muziekgenre. Had eerst twijfels om hier naartoe te gaan maar ben blij de actie te hebben ondernomen. Drink een paar biertjes en rijd net na middernacht terug naar het guesthouse waar iedereen al ten ruste is. Morgen zullen nieuwe belevenissen zijn weg vinden…..jullie lezen het.            

Week 7 (12-18 febr.) 2024

Overal in de stad hangen slingers met oranje vlaggetjes over weg. Het heeft alles te maken met de opening enkele weken geleden van de nieuwe Ram tempel, de God die aanbeden wordt door de Hindoestanen, zo vertelt Habib me terwijl we naar de fabriek rijden. Oranje is ook de kleur van de BJ Partij van de huidige minister president Modi. Het aanzicht lijkt bijna op provocatie. Vraag Habib daarom naar zijn mening. Wat hij vindt van de huidige politieke situatie. Over de BJ Partij van Modi die druk bezig om heel India voor zich te winnen. Partijen in de oppositie worden veelal de kop ingedrukt door politiek leiders uit te kopen of andere corrupte middelen. Hier In Jodhpur ondervinden Habib en Joheb er zelf nog geen hinder van. Leven en werken Moslims en Hindoes nog altijd gebroederlijk samen. Toch ondervinden ze wel degelijk veranderingen. Fabrieken die geleid worden door Moslims krijgen namelijk minder of geen werk aangeboden van Hindu exporteurs. Nu de markt onder druk staat wordt er dus wel degelijk onderscheid gemaakt op basis van religie. Habib heeft een uniek product waardoor exporteurs hem nodig hebben. Hij zelf is niet bang voor dergelijke invloeden op korte termijn. Echter wel voor de toekomst van zijn kinderen.

Als de komende generaties opgroeien met een steeds negatiever beeld over de Moslim gemeenschap zullen zij hier uiteindelijk onder gaan lijden, zo is zijn mening. Modi´s BJP wordt al vergeleken met de nazi partij van Hitler. Er is zelfs sprake dat er na de komende verkiezingen nooit geen verkiezingen meer zullen worden gehouden. Het de kant op gaat van een dictatuur zoals de Russische Poetin en de Chinese Xi Jinping al voor zichzelf hebben verworven. Het zijn nu allemaal nog woorden maar houd mijn hart vast voor de jaren die komen gaan. Merk daarbij het verschil in opvattingen tussen mijn twee zakenpartners. Habib met zijn fel uitgesproken politieke mening en Joheb die het gelaten over zich heen laat komen en denkt dat het uiteindelijk allemaal wel mee zal vallen. Ik help hem het hopen. In Sam´s Art café ontmoet ik een viertal jonge vrouwen uit Nederland. Allen begin twintig schat ik. Ze zijn voor een paar maanden naar India gekomen om stage te lopen in een ziekenhuis in de buurt van de Bikaner. Een stad zo´n 250 km ten noordwesten gelegen van Jodhpur. Geheel op eigen kosten verbleven ze op een campus in de buurt van het ziekenhuis en zijn nu gezamenlijk een laatste week door het noorden van India aan het reizen. Het is tot nu toe al een onvergetelijke ervaring zijn geweest. Zoals ik wel vaker hoor van buitenlandse reizigers. India is namelijk niet te vergelijken met enig ander Aziatisch land. Ook niet wat betreft het reizen op zich.

Vandaag ben ik alleen met Joheb onderweg omdat Habib naar een exporteur gaat waar er problemen zijn met een aantal geleverde producten. Joheb is een ontzettend aardige en sociale vent die wat onzeker is met zijn Engelse taal. Pakt regelmatig zijn google vertaler erbij om zaken duidelijk te maken terwijl ik meestal wel begrijp wat hij bedoeld. Het is eigenlijk wel prettig zo. Om even een op een te zijn met beide mannen. Het gebeurd nog te vaak dat ze onderling in het Hindi beginnen te ratelen en ik geen idee heb waar ze het over hebben. Iets wat ik op zich niet erg vind omdat hun onderlinge band daarmee alleen maar wordt versterkt. Ze werken gezamenlijk voor mij maar moeten daarnaast ook ieder hun eigen onderneming draaiende houden. Hun onderlinge band is voor mij dus niet geheel onbelangrijk. De hele dag zijn we actief in de fabriek om de laatste handelingen te verrichten en zaken af te ronden wat betreft productie. De metalen frames die nu vrijwel klaar zijn, de houten panelen die in productie zijn, het bepalen van kleuren voor poeder coaten en de afwerking van de houten panelen.

Allemaal zaken die spelen worden besproken en processen stap voor stap gevolgd. Het blijft prachtig om vanaf papier producten tot stand te zien komen. Wetende dat er geen zelfde product op de wereld te vinden is. Nu hopen dat de wereld net zo enthousiast is als ik, Joheb en Habib. Want uiteindelijk is dan pas het doel bereikt. Met het plaatsen van orders komen er financiële middelen vrij om investeringen te plegen. Betere gehoorbescherming, afzuigsystemen, verlichting, veilige machines etc. Alles om hier een gezonder arbeidsklimaat te creëren. Iets waar ik me hard voor wil maken. Maar eerst moet er geld binnenkomen, ook bij de producenten. Het is een onbeschreven wet, zeker hier in India. Pas dan kun je veranderingen makkelijker doorvoeren.   

Bij Sam´s Art café krijg ik deze morgen gezelschap van een Engelsman. Het is de 58-jarige Hugo uit Londen. Hij zou twee jaar reizen maar is ondertussen al vijf jaar onderweg. Nu voor zes maanden in India. Gescheiden en had een goed betaalde baan bij een verzekeringsbedrijf maar werd van al het verdiende geld niet gelukkig. Heeft zijn Porsche en appartement verkocht en leeft daarnaast van enkele goede investeringen in Engeland. Een heel bijzondere ontmoeting omdat hij na alle luxe voor een eenvoudig leven heeft gekozen. Wil ook niet meer terug. Ja, voor een paar weken om zijn vrienden op te zoeken maar verder is hij de westerse maatschappij helemaal zat. Omdat constant reizen uiteindelijk ook niet de oplossing is wil hij zich ergens in een warm land gaan vestigen. Dubai, Bali, zuid Spanje, het zijn allemaal opties waar hij zich de komende tijd op gaat richten. Ook schrijft hij een reisblog en wil dit een keer gaan publiceren. Iets wat ik zelf ook ooit nog eens wil doen. Het moeten prachtige verhalen zijn die hij heeft opgeschreven. We zijn zo in gesprek dat ik de tijd bijna vergeet. Moet nog haasten om op afgesproken plek te staan om te worden opgehaald. 

Het bereiden van Indiase chai (thee)

Terwijl ik sta te wachten komen er altijd wel een paar nieuwsgierige Indiase mannen op me af om te vragen waar ik vandaan kom en waarom ik hier langs de weg sta. In gebrekkig Engels wel te verstaan. Zo ook enkele jongens van rond de twintig jaar. Afkomstig uit een dorp ver buiten Jodhpur studeren beiden voor piloot bij de Indiase luchtmacht die hier in Jodhpur een militaire basis heeft. Eerst om te dienen als grondpersoneel maar verwachten over vijf jaar volledig inzetbaar te zijn als gevechtspiloot. Al is er nog wel een lange weg af te leggen wat betreft hun Engels, de taal die absoluut een must is om sowieso te mogen vliegen. Wens ze succes wanneer de auto van Joheb aan komt rijden. Het is mijn laatste dag hier. Morgenochtend vlieg ik via Mumbai richting Goa voor een paar weken vakantie. Al ligt mijn focus nu nog volledig op de werkzaamheden hier. Ben tot laat bezig in de grote fabriekshal van Joheb. Ondanks dat het grove werk allemaal klaar is zijn we vrijwel de hele dag bezig met het ontwikkelen van kleuren die ik wil aanbrengen op de houten panelen. Test na test wordt gedaan door diverse procedures uit te voeren. Een ontzettend tijdrovende klus. Ben aan het eind van de dag behoorlijk vermoeid en zal niet veel meer doen dan iets eten en mijn koffer pakken. Over enkele weken zal ik hier weer terugkomen om mijn werk voort te zetten. Kreeg net een berichtje vanuit Goa. Esprito, de eigenaar van het Florinda guesthouse schrijft dat kamer 2 voor mij is gereed is. Ze kijken naar uit mijn komst. Als dat niet goed komt weet ik het niet meer.

Met Sandeep van Sam´s Art café heb ik regelmatig goede gesprekken. Ondanks zijn goed draaiende restaurant heeft hij ook zijn zorgen. En dan met name over zijn kinderen. Zijn dochter van veertien en zijn zoon van zeventien jaar oud. Ook al is zijn familie in het bezit van een aantal oude panden in het oude centrum en heeft hij een goed draaiend restaurant moet hij veel sparen voor de bruiloft van zijn kinderen en dan met name die van zijn dochter. De ouders van de bruid moeten nog steeds bruidsschatten overhandigen aan de familie van de bruidegom. En dan praten we niet over een pak suiker. Het gebeurd daarom nog steeds dat pasgeboren meisjes worden gedood omdat de ouders deze last niet kunnen dragen, zo hoor ik Sandeep. Met name onder de armere bevolking van Rajasthan uiteraard, maar toch. Het is iets waar India mee worstelt. Het geregelde huwelijk mag dan steeds meer aan het versoepelen zijn en krijgen jongeren steeds meer inspraak bij het kiezen van een partner, zolang het maar iemand is uit de zelfde kaste is en de sterren positief gekoppeld zijn, de buitensporige kosten van bruiloften maakt nog steeds deel uit van deze cultuur. Nu het leven in India steeds duurder wordt zijn de kosten ook groeiende. Als je weet dat bruiloften van duizenden mensen geen uitzondering zijn en deze ceremonies vaak vijf dagen in beslag nemen kun je begrijpen dat de financiële druk steeds groter wordt. Ook Sandeep voelt dat, terwijl zijn kinderen nog in hun puberjaren zitten. Sprak laatst een Indiase vrouw van 29 jaar die hier was voor een bruiloft. Toen ik haar vroeg naar haar eigen situatie moest ze lachen. Haar ouders zijn heel ruimdenkend en ze mag zelf bepalen wat ze wil. Na enkele gestrande relaties heeft ze nu de taak alsnog bij haar ouders neergelegd om een partner te zoeken die volgens hen bij haar past. Moet lachend even denken aan mijn eigen situatie. Als ik nu op 58-jarige leeftijd naar moeder Bep zou gaan met deze opdracht zou ze spontaan een hartverknettering krijgen. Volgens Sandeep zijn er wel mensen die dit willen veranderen en zal dit op den duur wel gebeuren, voorlopig moet hij het doen met de huidige situatie.

Ik sta tijdig op na een onrustige nacht. Ben met mijn hoofd nog bezig in de fabriek waar ik nog enkele oplossingen zoek wat betreft afwerkingen. Iets wat zo ontzettend belangrijk is om een product juist wel of niet de juiste uitstraling te geven. Daarnaast kijk ik regelmatig op de klok. Wanneer ik om 7.15 beneden kom is Subash, een van de werknemers in het hotel, net wakker. Hij slaapt op een matras in het restaurant. Het is nog donker beneden en de stevige oude houten deuren van het binnenplein naar de straat zitten nog op slot. Praten voor even maar vervolg al snel mijn weg naar buiten. Vanmorgen zal ik door Sandeep naar het vliegveld worden gebracht dat een vijf kilometer verder aan de rand van de stad gelegen is. Voor Sam’s Art Café, op steenworp afstand van het Jhankar hotel waar ik verblijf, staat hij zijn kleine en aardig beschadigde auto buiten schoon te spuiten van lagen stof en vogelpoep. Een prachtig begin van deze nieuwe dag op dit rustige tijdstip. Nu de starten verlaten zijn wordt pas zichtbaar hoeveel afval er op straat ligt. In het oude centrum is het altijd redelijk schoon en zijn vrouwen in alle vroegte de straten al aan het vegen. Buiten de groten stenen toegangspoorten zie ik dit slechts in beperkte mate gebeuren. Over enkele uren zal het afval weer verscholen zijn door de massa auto´s en mensen die de straten vullen. Het kleine vliegveld van Jodhpur is gekoppeld aan de militaire luchtmachtbasis en heeft maar een beperkt aantal vluchten. Vanaf de terminal worden passagiers met een bus naar het klaarstaande vliegtuig gebracht. Moet even denken aan de twee jongens die ik eerder sprak wanneer ik de gevechtsvliegtuigen, verscholen in betonnen bunkers naast de startbaan zie staan opgesteld. De vlucht naar Goa via Ahmedabad verloopt vlotjes en om 13.30 land ik op Dabolim airport. Voor de zoveelste keer. Vorig jaar waren er zoveel veranderingen dat ik twijfelde om deze bestemming wederom te kiezen. Toch trekt me dit nog steeds aan en voel ik me hier thuis. Merk dat mijn drang om de wereld te ontdekken steeds meer aan het afnemen is. Met een taxi laat ik me naar het noordelijk gelegen Anjuna vervoeren. Met een dertig graden hoef ik me over warmte geen zorgen te maken. Wanneer ik na een uur de binnentuin van het guesthouse betreed krijg ik een warm welkom. Wist dat Sasha uit Tsjechië er zou zijn maar ook Julie uit Londen is aanwezig. En dan natuurlijk Esprito de eigenaar en een Engelse vrouw Joy die hier ook voor langere tijd verblijft. Corona heeft de boel aardig in de war geschopt maar het voelt weer als vanouds. Het zal mijn verblijf in Goa absoluut veraangenamen. Lig nog even op het strand in de namiddag om de zon onder te zien gaan en eet iets bij het Oasis restaurant waar het altijd druk is met westerse toeristen maar waar het vandaag angstvallig stil is. De wandeling van een paar kilometer was overigens minder aangenaam dan verwacht. De temperaturen liggen in vanavond nog steeds rond de dertig graden met een hoge luchtvochtigheid waardoor de warmte al snel klam aanvoelt. Het is februari en het einde van het seizoen nadert. Vanaf maart zal het hier steeds rustiger worden. Merk ook dat vermoeidheid me parten begint te spelen. Kamer 2 is de beste plek om hier aan toe te geven.

Vanaf mijn balkon bij Florinda guesthouse.

Heb om 10.00 uur bij de weg achter het guesthouse afgesproken met Sahil om mijn gehuurde scooter in ontvangst te nemen. Het wordt uiteindelijk 10.30 omdat hij zich had verslapen. Vertrek direct richting de German Bakery, nog geen kilometer landinwaarts, waar ik al jaren steevast mijn dag begin met een goed ontbijt. Cappuccino, gekookte eieren, een bord met gemixt fruit, yoghurt en honing en een groot glas verse sinaasappelsap. Voldoende om de dag mee door te komen. Krijg bij binnenkomst een hartelijk van Sonu, een jongen die er al jaren werkt. Ondanks dat er vele bezoekers komen weet hij nog precies wat ik als ontbijt wil. We moeten er allebei vreselijk om lachen maar het zegt ook iets over de band die er is opgebouwd in al die jaren. De sfeer is zo aangenaam dat ik hier ook heerlijk kan schrijven. Zachte meditatieve klanken die de ruimte vullen brengen een oase aan rust. Ben hier meestal enkele uren te vinden. Daarna terug naar het guesthouse om mijn laptop in te ruilen voor een badlaken en vervolgens naar Morjim te rijden. Een twaalf kilometer noordelijk gelegen kustplaats waar het rustiger is en de stranden breed zijn. Om daar te komen moet je bij Siolim de honderden meters lange brug over die brede rivier overkruist. Aan het begin hiervan staan altijd een aantal politiemensen te controleren. Het dragen van een helm, rijbewijs etc. Ik voldoe aan alle eisen maar probeer me toch te verschuilen achter een auto en rijd zoveel mogelijk tegen het midden van de weghelft. Mochten ze wel een stopteken geven kun je ze op deze manier gemakkelijk ontwijken. Het is een beetje een kat en muis spel. Ik heb niets te vrezen maar vaak gaat het nergens over zodra ze je aanhouden. Proberen ze je van alles wijs te maken om maar rupees uit je zak te kloppen. Zie op de borden dat ze nu een maximum snelheid hebben ingevoerd van dertig kilometer op de brug. Ik kan er wel om lachen omdat ze nu de pakkans vergroten, al zal het de veiligheid ten goede komen. Er wordt namelijk vrij hard gereden, zover dat mogelijk is, terwijl de wegen zeer slecht zijn onderhouden in dit deel van Goa. Overal zitten scheuren en gaten in het wegdek. Er worden wel reparaties uitgevoerd maar in veel gevallen spoelen deze weer weg zodra de moessonregens beginnen. Het heeft veelal te maken met onbekwame werkzaamheden en slechte kwaliteit asfalt.  Lig vrijwel de hele middag bij Morjim op het strand en zwem er in het enigszins lauwe water van de Arabische zee. Ben zelf niet zo van koud water dus dit past me wel. Waren er vorige jaren grote getalen Russen te vinden, nu begint de Indiase toerist ook hier de overhand te krijgen. Iets wat in Anjuna al enige jaren aan de gang is en de westerse toeristen in steeds kleinere aantallen aanwezig zijn. De zon is sterker dan ik dacht en ondanks al het smeersel ben ik aardig op een rode kreeft gaan lijken. Terug bij het guesthouse doe ik niet veel meer. Ga rond een uur of 19.00 met de scooter richting Oasis om iets te eten en eenmaal terug zie ik Sasha voor haar kamer op de veranda zitten. Tot middernacht houd ik haar gezelschap. Uren met zinvolle gesprekken over alles wat er speelt in de wereld, India en op persoonlijk vlak. Een waardevolle afsluiting van deze prachtige dag.

Ontbijt bij de German Bakery

Het is weekend en dat is duidelijk te merken op de weg richting het noorden. Veel mensen uit Mumbai en omliggende staten komen hier weekend vieren. Gelukkig valt de invasie in Morjim mee en kan ik wederom genieten van een ontspannen dag. De rit er naartoe, de rust van een paar uren bij een perfect strand, een aangename temperatuur zeewater, voor mij dan en een zonsondergang op het strand in Anjuna. Heb leuke gesprekken met Sacha, Julie en Joy bij het guesthouse en bezoek vanavond de Guru bar waar een band trance muziek speelt. Ontmoet er Gino, die naast me komt zitten op een kruk aan de bar. Een Italiaan die in Helsinki woont met zijn Finse vrouw. Nu voor enkele weken in India om als professor van een Finse universiteit lezingen te komen geven hier in India. Nu voor een laatste avond hier voordat hij weer terugvliegt naar huis. Een ontzettend aardige en grappige man. Omdat het niet druk is en de boel hier om 23.00 uur sluit wandel ik via het strand terug. Passeer de vele lege bars waar de muziek ver boven de decibel limiet uit de boxen schalt en beland een stuk verderop bij het restaurant waar Ram werkt. Een 24-jarige Nepalese jongen die ik de afgelopen jaren heb leren kennen. Ooit van een pad af geraakt door overmatig drugsgebruik wil hij nog iets moois van zijn leven maken. Omdat het rustig is kunnen we tijdje praten. Over zijn dromen, de weg die hij wil volgen en zijn leven hier in India gedurende het seizoen welke niet lang meer zal duren. Een bijzondere jongen die in Nepal nieuwe antwoorden hoopt te vinden. Het is hem zo gegund. Dit soort momenten maken mijn dag. Laten er nog velen volgen. Jullie lezen het…..  

Week 6 (6-11 febr.) 2024

Voor een zoveelste keer reis ik richting India om zaken weer een nieuwe impuls te geven. Heb er vorig jaar rond deze tijd veel werk kunnen verzetten en wil daar de komende maand een positief vervolg aan geven. Wil de door mij ontwikkelde collectie verder gaan uitbreiden om daarmee interessante afnemers over de streep te trekken. Iets wat nog steeds makkelijker is gezegd dan gedaan. Sinds het einde van de corona is er namelijk veel veranderd in het consumentengedrag en dat heeft ook invloed op het inkoopgedrag van importeurs. Om marktinformatie te verwerven ben ik daarvoor een maand geleden naar Keulen afgereisd om er een toonaangevende meubelbeurs in Europa te bezoeken. Het werd me al snel duidelijk dat de handel in meubelen de afgelopen tijd sterk is afgenomen. Slechts ruim de helft van de beschikbare beurshallen waren gevuld met exposanten en ook de bezoekersaantallen bleven ver achter vergeleken met andere jaren, zo hoor ik van diverse standhouders. Het zijn de feiten waar ik het mee moe doen maar maakt mijn bezoek aan Keulen niet minder waardevol. Nu dus richting India. De vlucht via Dubai verloopt voorspoedig maar ben wel redelijk gesloopt wanneer ik om 9.00 uur ´s ochtends door een taxi word afgezet bij het Cottage Yes Please hotel in Paharganj, een wijk in het centrum van Delhi. Door de nachtelijke vluchten is er van slaap weinig gekomen en voel me verre van fris. Eerst maar eens een paar uur slapen, dat lijkt me het beste. Voor een paar dagen zal ik in Delhi verblijven. Heb mijn verblijf hier zo gepland dat ik als eerste de IHGF meubelbeurs in Delhi kan bezoeken. Wederom om informatie te verkrijgen over de markt en productontwikkelingen. Veel Indiase producenten leveren onder andere aan Europese afnemers waaronder veel Nederlandse importeurs. Tenminste, dat was jaren het geval. Morgen zal ik meer te weten komen.

IHGF beurs in Delhi

Na een goede nachtrust wandel ik rond 7.30 richting het Lalit hotel in Connaught place. Hier vandaan vertrekt een shuttle bus naar het beursgebouw in Noida. Een busrit van anderhalf uur.
Het is nog fris op dit tijdstip en veel beweging op straat is er niet. Mensen warmen zich bij een vuurtje en hier en daar zijn ze de straten aan het schoonvegen. Het is het begin van een nieuwe dag in Delhi. Alles begint hier pas na 10.00 uur te leven gedurende de kille wintermaanden maar zal het over enkele uren weer een drukte van belang zijn. De frisse ochtendwandeling is daarom een prettige start van de dag. Wanneer de grote touringcar vertrekt is deze slechts gevuld met acht personen waarvan ik de enige buitenlander ben. Iets wat ik nog nooit eerder heb meegemaakt. Ik raak in gesprek met de knappe jongedame die vlak achter me zit. Ze is als model ingehuurd door een exposant om gewoon aanwezig te zijn. Iets wat vaker gebeurd op beurzen. Meestal bij dure automerken maar hier dus op de meubelbeurs. Studerend op een universiteit verdient ze hier een leuk zakcentje mee voor Indiase begrippen. Voor 3000 INR, zo´n 35 euro per dag hoopt de exposant hiermee klanten te lokken. Ik kan er wel om lachen en zij eigenlijk ook wel. De Indian Handicraft and Gift Fair wordt twee keer per jaar gehouden. Je kunt er alles vinden omtrent textiel, sieraden, woonaccessoires, verlichting en meubelen, verdeeld over zestien hallen. Fabrikanten uit heel India nemen hier aan deel. Het eerste wat me opvalt wanneer ik het beursgebouw binnentreed zijn de lege inschrijfbalies voor buitenlandse bezoekers. Ben eigenlijk de enige op dit moment. Schrijf me in en loop direct door naar de hallen waar de meubelexposanten te vinden zijn. Ook hier ongekend rustig. Dacht eerst dat het komt door het vroege tijdstip maar het blijft de hele dag teleurstellend wat betreft de bezoekersaantallen Iets wat mij zelf opvalt maar ook te horen krijg van exposanten. Het merendeel van de bezoekers zijn Indiase inkopers voor de lokale markt die de laatste jaren ook toegang tot de beurs hebben gekregen en handelsagenten die zich aan de weinige buitenlandse bezoekers opdringen. Het geeft een duidelijk beeld van wat er gaande is. De export op het gebied van meubelen vanuit India zit in het slop. Iets wat in Keulen al zichtbaar was. Ook de gesprekken met Joheb en Habib in Jodhpur krijgen hier een bevestiging. Ruim de helft van de meubelexporteurs daar zijn gestopt vanwege gebrek aan orders. Vreemd genoeg is het voor mij toch een zeer vruchtbare dag. Naast het waarnemen van ontwikkelingen op het gebied van meubelen heb ik veel oude bekenden gezien en gesproken. Zelfs in de showroom van mijn goede vriend Rukshad uit Nagpur, waar het normaal gesproken altijd druk is met buitenlandse inkopers, kunnen we ongestoord bijpraten. Mensen uit Jodhpur waar ik jaren geleden goed contact mee heb gehad, zoals Tez en Laxmi, Imran en de gebroeders Dagga.

Met goede vriend Rukshad.

Contacten die ik zelf al wilde versterken maar vandaag allemaal onverwacht op mijn pad ben tegengekomen. Met een scala aan informatie stap ik op het eind van de middag de bus weer in richting het centrum. Wederom vergezeld door de Indiase schone die er ook weer een lange dag op heeft zitten. Zij mag nog drie dagen deze zelfde route afleggen. Voor mij is het genoeg geweest. Er is een ticket geregeld bij het hotel voor de nachttrein richting Jodhpur die morgenavond om 21.20 vanuit Delhi vertrekt. Met de wetenschap van de huidige situatie op meubelgebied voor mij een extra uitdaging om daar verder te werken aan een positief vervolg op hetgeen ik mee bezig ben. Wandel de drie kilometer terug naar de Main Bazar waar het hotel gevestigd is en eet onderweg nog iets bij het Diamond restaurant. Het is ondertussen 20.30 uur en vind het welletjes voor vandaag. Heb ruim zestien kilometer gelopen zie ik op mijn health app. Aan beweging dus niets tekort gehad. In dat opzicht is het bezoeken van een beurs geen ongezonde bezigheid.

Vandaag niet veel te doen omdat de trein naar Jodhpur pas vanavond vertrekt. Check om 10.00 uur uit bij het Cottage Yes Please hotel en wandel naar Connaught place om daar in een Café coffee day mijn gedachten op te schrijven want er is toch wel veel veranderd zo heb ik gemerkt de afgelopen dagen. Alles in India is een stuk duurder geworden. De hotels, het eten, transport etc. Daarnaast blijven toeristen weg uit India. De Russen en Israëliërs vanwege de huidige omstandigheden in hun thuisland en Europeanen vanwege de onzekerheden in de wereld en de groeiende kosten voor levensonderhoud. En als ze al reizen staat India niet meer zo hoog op de verlanglijst als voor de corona periode. Eenmaal terug in Main Bazar bezoek ik de brillenzaak van Rajesh. Ik wil er een zonnebril op sterkte laten maken en dat kan hier een stuk goedkoper dan in Nederland. Hij heeft het druk met buitenlandse bezoekers vanwege de enorme prijsverschillen. Met Rajesh raak ik in gesprek over de huidige situatie in India en de groeiende agressie tussen Hindoes en Moslims nadat hij net een bericht ontvangt over ongeregeldheden bij een metrostation in het oosten van Delhi. De huidige minister president Modi van de Bharatiya Janata Partij (BJP) is pro Hindu en maakt het de moslim gemeenschap steeds lastiger. Pasgeleden nog heeft hij een grote Hindu tempel geopend op de geboorteplaats van Ram, de belangrijkste Hindu god. Precies op de plek waar een moskee heeft gestaan en dat zorgt voor groeiende spanningen tussen de twee bevolkingsgroepen. Het is nu de vraag of dit verder zal escaleren. Over enkele maanden zijn er weer verkiezingen en dit zal ongetwijfeld bij het politieke steekspel horen. Het overgrote deel van de bevolking in India is namelijk Hindu. Al hoeft Modi zich geen echte zorgen te maken omdat er geen oppositie is en je kunt praten over een verkapte vorm van democratie. Ook Rajesh ervaart dat alles duurder is geworden maar zal er weinig tegen kunnen doen, mede vanwege de alleen heerschappij van de BJ Partij. Het zullen spannende tijden worden nu de verkiezingen naderen en Moslims steeds meer van zich laten horen. Al moet ik zeggen dat het per staat of stad erg kan variëren wat betreft opstandelingen. Ondertussen heeft Rajesh alle benodigde informatie opgeschreven en kan ik de zonnebril ophalen zodra ik weer terug in Delhi ben, begin maart.

Mandor express langs perron 3 in Old Delhi

De dag vordert al aardig en wil op tijd richting het Old Delhi treinstation. Vertrek om 19.30 met een autoriksja vanaf het hotel. Veel te vroeg maar weet dat alle verkeersaders volledig zijn dicht geslipt door de massa aan voertuigen. Ze beginnen laat maar werken ook tot laat. Door tijdig te vertrekken ben ik ruimschoots op tijd op het Old Delhi station. De Mandor Express waar ik de komende nacht in zal doorbrengen staat al warm te draaien langs perron 3 en kan vroegtijdig mijn slaapplaats opzoeken in wagon B2. Een AC wagon vanwege de kille nachten. Heb altijd tweede klas gereisd maar de koude wind die door de niet goed sluitende ramen naar binnen kwam maakte het niet echt comfortabel. Het is wel een stuk duurder reizen maar een beetje goede nachtrust is ook niet onbelangrijk.
Het is wel comfortabeler maar van rustig slapen komt er niet veel. Lig bij de deur en die gaat met de haverklap open vanwege nieuwe reizigers die onderweg instappen en toilet bezoekers. Luister naar muziek via spotify en dommel af en toe even weg waardoor de tijd nog enigszins slijt. Ben blij dat ik de beschikking heb over een warme deken want de nachtelijke kou dringt toch de wagon binnen. Ik had er echt niet aan moeten denken om nu tweede klas te reizen. Na de vertrouwde tien uur arriveert de trein in Jodhpur. De stad die ruim zeshonderdvijftig kilometer verwijderd is van Delhi en waar de temperatuur een stuk aangenamer is. Neem een riksja en stap na tien minuten uit voor het Jhankar hotel in het oude centrum van Jodhpur. Voor de zoveelste keer zal ik hier de komende zes nachten vertoeven. Ben goede bevriend met Manish, de eigenaar en kan tegen een gereduceerde prijs een luxe kamer krijgen op de tweede verdieping van het historische pand. Het voelt als thuis en heb goed contact met het personeel zoals Vicky, Subash, Anil, Ram, Rada en Arun. Jonge mensen die hier de boel draaiende houden. Het is vrijdag vandaag en omdat het gebedsdag is voor de moslims zal ik Habib en Joheb pas vanavond te spreken krijgen. Daarnaast kon Habib vanmiddag zijn nieuwe auto ophalen. Wist dat deze vrije vrijdag op de agenda stond. Hoop alleen wel dat we het werk gedaan krijgen waarvoor ik hier ben gekomen. Het zullen een paar drukke dagen worden, dat is duidelijk. Besteed een groot deel van de dag in Sam´s café op steenworp afstand van het Jhankar hotel. Een heerlijke plek om je te ontspannen. Prettige muziek, goede koffie en een relaxte sfeer om mijn blog te schrijven. Vandaag ook weer eens een feestdag, zoals er hier ontelbare zijn en waarbij vandaag bezoekers vanuit omliggende dorpen inkopen komen doen in Jodhpur. Het marktplein is voornamelijk gevuld met vrouwen gekleed in felgekleurde saree´s. Iets dat je alleen in het traditionele Rajasthan kunt ervaren, de staat waarin Jodhpur gelegen is. In het begin van de avond ontmoet ik Habib en Joheb in Sam´s cafe.

Vrouwen in hun felgekleurde saree’s

Het is altijd weer goed ze in levende lijve te zien. Gedurende het jaar is er regelmatig contact via whatsapp maar dit is toch beter. Praten over de nieuwe auto van de trotse Habib, hun persoonlijke leven en mijn bevindingen over de huidige marktsituatie. Uiteraard ook over de plannen die ik heb voor de komende dagen waarbij er geen tijd te verliezen is. Heb technische tekeningen gemaakt van nieuwe modellen en de beide mannen staan de komende dagen volledig tot mijn beschikking, zo krijg ik volmondig toegezegd. Morgen om 10.30 zullen we richting de fabriek rijden om met de productie te beginnen. Verblijf de rest van de avond in mijn kamer in het Jhankar om morgen fris aan de start te staan voor een paar intensieve dagen.

Iedere morgen rond 8.30 begin ik met een goed ontbijt in Sam´s café. Kan er werkelijk van genieten. Het is er nog rustig en de klanken van rustige lounge muziek wanen me al in Goa. Een heerlijke eerste paar uren voordat ik richting het industrieterrein ga om de hele dag de focus te hebben op werk. Word op de afgesproken tijd opgehaald en rijden binnen een half uur naar de fabriekshal van Habib. Hij is verhuisd en huurt nu een hal welke gelegen is op een stuk land van een boer aan de rand van de stad. Rondom het pand groeien gewassen, wordt er water vanuit een grote waterput omhoog gepompt en lopen er enkele koeien op het terrein. De rust is bijna onwerkelijk. Buiten dan want in de hal zelf is het verre van rustig. Met ijzeren hamers worden de metalen platen gevormd en dat geeft een aardige hoeveelheid herrie. De nieuwe producten zullen we bij een andere fabriek gaan maken, zegt Habib lachend. Voorzichtig als nooit tevoren manoeuvreert Habib zijn nieuwe bolide door de drukte op de weg. Zijn nieuwe auto moet zo lang mogelijk onbeschadigd blijven, al is dat hier een hele opgave. Er zijn in deze verkeerschaos namelijk vrijwel geen auto´s te vinden die zonder deuken rondrijden. Het plastic zit nog over de stoelen en de rode strikken zitten nog om de deurportieren in de hoop dat weggebruiker er enigszins rekening mee houden.

Sam’s cafe

Het is een drie kwartier rijden voordat we de verscholen werkplaats bereiken. Met acht werknemers een kleine onderneming. Ze maken er stalen frames in opdracht van enkele grote exporteurs. Met enkele van de werknemers gaan we aan de slag. Het is ondertussen wel na het middaguur en wil eigenlijk zo snel mogelijk beginnen. Iets wat niet in de Indiase cultuur past. Er dient eerst `chai` gedronken te worden, een kruidige melkachtige thee die zeer goed smaakt. Onderwijl de mannen praten pak ik mijn werktekeningen tevoorschijn. Ik heb thuis alles uitgebreid op papier gezet en dit blijkt een schot in de roos te zijn. Eenmaal begonnen worden stuk voor stuk de frames in elkaar gelast. Omdat ze hier geen tekening kunnen lezen leg ik aan Habib uit wat er gebeuren moet waarna hij dit in het Hindi overbrengt naar de twee arbeiders die mij vandaag van dienst zijn. Zelf meet ik alles na zodat fouten direct kunnen worden hersteld. Dat deze manier van werken zijn vruchten afwerpt is zichtbaar aan het einde van de dag. Rond 18.00 uur zijn vrijwel alle modellen als frame in elkaar gelast. Iets wat ik nooit had verwacht.    
Ben wel redelijk gesloopt door dit energie vretende karwei. De hele dag in het Engels zaken uitleggen en bijsturen in een lawaaierige omgeving is niet iets wat ik dagelijks doe. Toch is het een succesvolle dag geweest. Eet terug in het oude centrum nog iets in Sam´s café maar ben al snel in mijn hotelkamer te vinden. Even de rust vinden. Morgen een nieuwe dag.

Vandaag moet ik een stuk verder lopen om te worden opgepikt. Habib in een beetje angstig voor de drukte in het centrum en op zijn oude parkeerplaats lagen s’nachts vaak honden op het dak van zijn auto te slapen. Hij wil zijn nieuwe hagelwitte Kia daar voor behoeden. Betaald nu maandelijks 3000 INR, zo’n 45 Euro, om zijn auto in een parkeergarage te parkeren. Kan mij er wel iets bij voorstellen maar moet er ook wel een beetje om lachen. Hoe lang zal hij dit volhouden? Joheb heeft andere verplichtingen vandaag en daarom alleen met Habib richting de fabriek ver buiten het centrum. Nu het grove werk gedaan is kunnen we ons gaan richten op het meer gedetailleerde werk. Het vergt tijd, heel veel tijd. Eigenlijk zijn we de hele dag hier mee bezig geweest maar het is nog niet afgerond. Toch ben ik blij met wat er ook vandaag weer is bereikt. Morgen alleen met Joheb op pad. Habib heeft reparatiewerkzaamheden bij een exporteur en moet dus verschiet laten gaan. Het zal allemaal goedkomen. Jullie lezen het…..   

Tour de Frankrijk 16-27 juli 2023

Vorige week besloten om een rondje door Frankrijk te gaan maken. Net een schilderklus afgerond en wil even een break nemen van een paar weken. Zag beelden op de televisie van de Tour de France en het idee kwam bij me op om een paar bergen te gaan beklimmen. Ik houd van fietsen en de Alp d’Huez en de Mont Ventoux heb ik altijd nog een keer op willen fietsen. Daarnaast wil ik Lourdes gaan bezoeken, de Dordogne doorkruisen en de kuststroken van Normandië verkennen. Een mix van sportief, cultuur, religie en geschiedenis. En dat in een paar weken tijd. Hoe het daadwerkelijk zal verlopen weet ik niet maar des te leuker. Heb alleen voor de eerste twee nachten een appartement geboekt in Le Bourg d’Oisans, een dorp aan de voet van de Alp d’Huez en laat de rest gebeuren. Wil zondagmorgen om 03.00 uur beginnen aan de 1125 km die me te wachten staat en lig vanavond om 21.00 uur in bed met de hoop nog iets te kunnen slapen. En dat lukt wonderbaarlijk genoeg. In alle vroegte vertrek ik. Zie onderweg enkele fietsers huiswaarts rijden na een avondje stappen maar verder is het rustig. Zo ook op de snelweg. Merk wel dat de rust ook een nadeel heeft want mijn biologische klok is niet gewend om wakker te zijn op dit tijdstip en helemaal wakker ben ik niet. Moet eigenlijk mijn best doen om goed helder te blijven. Gelukkig komt de zon om 05.00 uur op ik Maastricht in het vizier heb. Rijd via Luik richting Luxemburg en passeer heel veel Nederlanders die met hun caravan of volgepakte aanhangwagens richting het zuiden gaan. Na midden Nederland heeft het zuiden van Nederland nu ook vakantie en de stroom vakantiegangers is duidelijk op gang gekomen. Aangezien de brandstof in Luxemburg een stuk goedkoper is wil ik daar nog gaan tanken. Ben niet de enige met die gedachte zo blijkt. Bij het eerste tankstation na de grensovergang met België staan auto’s zelfs op de uitvoegstrook van de snelweg te wachten op een tankbeurt. Gewoon bizar om te zien. Dit is dus het begin van je vakantie. Nee, hoe aantrekkelijk het ook is. Dit is voor mij geen optie ook al kan ik deze mensen wel begrijpen. Rijd verder over goed onderhouden tolwegen, door prachtige schilderachtige landschappen en door het zonnige weer is het de hele reis eigenlijk gewoon genieten.

De laatste kilometers naar Le Bourg dÓisans

Stop regelmatig omdat ik toch niet voor 16.00 uur het appartement kan betreden dus heb alle tijd heb. Vroeg vertrekken vanmorgen is dus een goede keuze geweest. Eenmaal aangekomen bij het appartement in Le Bourg d’Oisans kan ik met een code de sleutel uit het sleutelkastje halen die naast de voordeur hangt en stap mijn onderkomen voor de komende twee nachten binnen. Het ziet er nog aangenamer uit als op de foto´s op de Airbnb site. Heb via mail nog even contact met de verhuurder maar kan verder mijn gang gaan. Ik vind het heerlijk zo. Geen moeilijk gedoe maar alles op goed vertrouwen. Loop even later richting het centrum om de boel te gaan verkennen. Het ligt op nog geen tweehonderd meter afstand stond er vermeld. Passeer onderweg het gemeentehuis waarvoor op een groot grasveld honderden mensen in wielertenues een gezellige drukte veroorzaken. Nog steeds komen er racefietsers het grasveld oprijden. Ze plaatsen hun racefiets tegen een van de dranghekken en krijgen een warm onthaal. Het is duidelijk een georganiseerde fietsrit gezien de nummers die zijn opgespeld. Een mix van mannen en vrouwen, deelnemers en vrijwilligers. Gelijk een dorpsfeest waar de Franse bourgondische inslag duidelijk de boventoon voert. Zittend aan lange tafels wordt de prestatie met drank en voedsel gevierd. Prachtig om te zien. In het centrum zie ik gevulde terrassen. Ook hier veel mensen in fietskleding en daarnaast ook wandelaars. Fietsen en wandelen. De voornaamste redenen dat men deze streek bezoekt. Merk wel dat ik gezonde spanning voor morgen aan het opbouwen ben. Zoek naar de naamborden waar de route naar de top van de Alp d´Huez begint en vraag nog wat informatie bij het VVV kantoor. Begin echt zin te krijgen om aan deze, voor mij nog onbekende klim, te beginnen. Een viaduct oprijden is namelijk andere koek dan 15,5 km omhoog fietsen met een stijgingspercentage tussen de 8 en 11%. Vraag mezelf soms wel af of ik me niet iets beter had moeten voorbereiden, ondanks dat ik wel redelijk kan klimmen. Maar dat is info van jaren geleden. Morgen zullen we alle antwoorden vinden. Heb ondertussen honger gekregen. Eet pasta bij een van de restaurants terwijl ik de laatste veertig kilometer van de Tour de France aanschouw op het grote tv scherm dat er hangt. Zie de Nederlander Wout Poels de zware bergrit winnen als toetje op deze mooie dag. Terug bij het appartement maak ik alles gereed voor de grote dag van morgen, want zo voelt het echt. Geef mijn fiets een laatste check up en lig mijn fietskleding klaar. Morgen op tijd ontbijten en voor de warmte van start. Opvallend is dat hier voornamelijk Franse toeristen verblijven. Ook de mensen in de winkels of restaurants blijken vrijwel geen Engels te spreken. Ook weer een bijzondere ervaring. Loop ’s avonds nog wel een rondje maar de drukte is vervlogen. Voor mij ook het signaal om deze lange dag achter me te laten.

Aan het begin van de klim.

Heb heel goed geslapen en stap om 7.30 mijn bed uit. De dag van de waarheid is aangebroken. Voel een gezonde spanning over me, niet wetende of ik dit ongetrainde avontuur aan kan. Wandel eerst naar Café de Paris in het centrum. Een gezellig klein kroegje op de hoek waar ik kan ontbijten was me verteld. Ze zijn wel open maar meer dan droog brood hebben ze niet te bieden. Kan beter naar de bakkerij aan de overkant gaan, zegt de dame achter de bar. Daar hebben ze verse broodjes en dat mag je hier gewoon opeten. Koffie hebben ze er namelijk wel. Zo gezegd, zo gedaan. Ik raak in gesprek met de vrouw terwijl ze me koffie aanreikt. Ze spreekt een klein beetje Engels. Over het dorpje La Bourg d’Oisans en de drukte hier vanwege de Alp d’Huez. Ook over de Alp d’Huzes die in samenwerking met de Nederlandse kankerstichting wordt georganiseerd om geld binnen te halen voor verder onderzoek naar deze vreselijke ziekte. Ook voor haar een zeer aangrijpende en emotionele dag. Alles draait op die ene dag om deze vreselijke ziekte. Het dorp is overspoeld met Nederlanders die hier aan meedoen. Deelnemers dragen shirts met foto’s van dierbaren, vrienden of familieleden die met de ziekte te maken hebben of er dierbaren door hebben verloren. Er moet hier die dag een heel bijzondere energie in de lucht hangen. De verbroedering moet immens zijn en tranen zullen er vloeien. Van blijdschap maar ook van hoop. Ik kan het me allemaal levendig voorstellen nu ik hier ben.

Het is prachtig weer op deze maandagmorgen en rijd rond 9.00 uur richting de voet van de klim. Volg de weg over de rivier en laat me nog even fotograferen door een paar wandelaars bij een naambord die de route aangeeft. Een wielrenner die net aan komt rijden vraagt de dames hetzelfde voor hem te doen. Samen rijden we het eerste stuk op. Het is Rico, een getraind fietser merk ik, die vanuit Denemarken speciaal naar Frankrijk is gekomen om de Alp d´Huez op te fietsen, zo vertelt hij me rijdende vort. Hij heeft z´n oude vader beloofd deze een keer op te fietsen. Het ware verhaal hoor ik later nog want het begint snel steil te worden en heb al mijn energie nodig. Samen omhoog fietsen is lastig en na een paar honderd meter gaat Rico mij voorbij omdat mijn tempo hem toch iets te langzaam gaat. Het is sowieso verstandiger om je eigen tempo aan te houden. Buiten dat is het geen wedstrijd. Het gaat niet om de tijd, maar om het volbrengen.

Uitzicht onderweg (op de terugweg genomen)

Ik passeer zelf ook enkele wielrenners maar voel de onwennigheid in mijn spieren die deze inspanning met zich meebrengt. De laatste keer is in Engeland geweest maar dat is alweer vijf jaar geleden en dat waren klimmetjes niet langer dan een paar honderd meter. Nee, het is duidelijk afzien op het eerste kilometers met een stijgingspercentage van elf procent. De klim heeft eenentwintig bochten en bij iedere bocht hangt een bord met het bochtnummer zodat je een idee hebt hoe lang je nog moet. Bocht een is boven en eenentwintig de laatste bocht beneden. Zie dat Rico bij bocht 16 langs de kant staat. Ik vraag of het gaat en stop even. Hij heeft last van kramp. Veel te hard van stapel gegaan waarschijnlijk. Denemarken heeft ook vrijwel alleen vlakke wegen en klimmen is voor hem net zo onnatuurlijk als voor mij. Toch gaan we snel weer verder. Zie hem een paar bochten later weer langs de kant staan maar vervolg mijn weg. Het is nog vroeg maar de warmte maakt het behoorlijk lastig. Ben behoorlijk afgepeigerd wanneer ik eindelijk  ben bocht 1 in het zicht heb en boven ben wanneer het uur ruim is verstreken. Zie geen finishlijn of monument of iets dergelijks als bevestiging dat de klim volbracht is. Ben ook niet de enige die aan het zoeken is. Terwijl ik over mijn stuur hang om bij te komen stopt er een Ier met deze vraag en later nog enkelen. De top van de Alp d´Huez is volgebouwd met uit hout opgetrokken hotels met een overvloed aan winkels. Een commerciële kermis kun je wel zeggen. Nu voornamelijk bezocht door wandel en fietstoeristen maar in het winterseizoen moet het hier werkelijk een gekkenhuis zijn. Alles draait hier op de wintersporters vanwege het immense skigebied wat hier aan grenst. Maar goed, door al die drukte ook heel veel wegwijzers en naamborden van hotels, restaurants etc waardoor je heel snel dingen mist. Echt scherp ben je ook niet meer na zoveel inspanning. Merk dat ik even moet gaan zitten om bij te komen. Om nu meteen op het asfalt te gaan liggen zoals in de Tour doen na afloop van een rit vind ik een beetje overdreven en dus loop ik naar een bankje even verderop. Ik weet niet waarom maar in de tijd dat ik er zit komen er diverse wielrenners naar me toe met vragen over die finishlijn. Zo ook twee op leeftijd zijnde mannen die net boven zijn aangekomen. Met hen heb ik een half uurtje heerlijk kunnen lachen. Twee Belgen van 64 en 69 jaar oud die als afgetrainde fietsers alle bergen in de buurt op hun duimpje kennen. Omdat het zo leuk is, zeggen ze. Nu zit ik nog in mijn herstelfase en dat leuke kan ik er nou niet echt van inzien. Ze zitten met de hele familie in een appartement verderop. ´s Morgens mogen ze even los om vervolgens in de namiddag weer een wandeling te gaan maken met moeders, oma en de kleinkinderen.

Tijd om bij te komen 🙂

Alvorens terug te gaan maken ze nog een ommetje op de weg terug terwijl mijn spieren blij zijn wanneer ze straks naar beneden niets hoeven te doen. Merk duidelijk dat dit eigenlijk gewoon een betere voorbereiding vereist. Meer kilometers fietsen en ook meer de klimmetjes opzoeken in Nederland. Het zou het in ieder geval een stuk gemakkelijker maken en is waarschijnlijk ook gezonder. Maar goed, de pijn verdwijnt en de herinnering blijft. Laten we het daar op houden. Wanneer ik na een uur een paar honderd meter naar beneden fiets om iets te gaan drinken zie ik Rico in een zijweg staan bij een bushalte. Het laatste stuk is goed gegaan, zegt hij tevreden, maar zijn racefiets heeft nog slechts een versnelling die functioneert. Hij heeft besloten om de bus te pakken, ook al heb je naar beneden helemaal geen versnelling nodig. Als ik hem vertel over de ontbrekende finishlijn blijkt er toch degelijk een te zijn. Iedereen klimt verder omhoog maar je moet in het centrum iets naar rechts afbuigen en dan weer honderd meter links omhoog. Daar staat een grote metalen boog met ”Finish” erop gesmeed. Om het plaatje compleet te maken die laatste meters nog even meegepakt en daarna naar beneden gereden. Doe mijn was bij het appartement en drink bij café de Paris een paar biertjes om deze prestatie positief af te sluiten. Er zit altijd werkvolk die een afzakkertje pakken en toeristen die het terras bezetten. Heb in de avond met Rico uit Denemarken afgesproken om samen bij een pizzeria iets te gaan eten. Ook omdat deze dag gevierd moet worden vanwege het feit dat hij ook nog jarig is vandaag. Rico is 54 jaar geworden. Hoe mooi kun je het afsluiten. Koop nog een aardigheidje voor hem ter nagedachtenis aan de klim en ga op het afgesproken tijdstip naar de pizzeria in het centrum. Blijkt deze gesloten te zijn en ook van Rico geen leven te bekennen. Jammer maar helaas. Eet daarom in een van de andere restaurants en laat deze dag achter me. Wat was het toch een prachtige dag.

De officiële finish van de Alp d’Huez

Vandaag vervolg ik mijn weg richting het zuidelijker gelegen Barraux. Een klein middeleeuws dorpje waar ik onderdak heb kunnen vinden in het B&B van Nathalie. Barraux ligt twaalf kilometer bij Bedoin vandaan. De plaats waar vandaan ik de klim naar de Mont Ventoux wil beginnen. De meest heftige klim van de drie die met regelmaat op het programma staat van de Tour de France. Ik ontzie de tolwegen en overbrug de ruim tweehonderd kilometer binnendoor. Haast heb ik niet en op deze manier zie ik iets meer van deze omgeving. En dat was een gouden zet want de route loopt langs kronkelende rivieren, door prachtige bergpassen en nostalgische dorpjes. Frankrijk eigenlijk op z’n mooist, als je het mij vraagt. Wanneer ik nog een twintigtal kilometers te gaan heb zie ik de onbegroeide top van de Mont Ventoux met zijn betonnen witte toren heel in de verte opdoemen. Werkelijk zeer indrukwekkend steekt hij boven alles uit. Is dit werkelijk wat ik op mijn verlanglijstje heb staan, vraag ik mezelf af. Voel de stijfheid van gisteren namelijk nog in mijn benen en het aanzicht is angstaanjagend. Eerst maar eens naar Barraux en dan zien we wel verder. Het is 14.30 wanneer ik mijn auto parkeer op de aangeven parkeerplaats en de laatste honderd meter naar de B&B wandel welke iets hoger gelegen is. Rue d’Eglise nummer 40. Ook hier een sleutelkastje met een sleutel om binnen te komen. Barraux is op een heuvel gebouwd en is een oude vesting dat nog stamt uit de middeleeuwen, zo staat beschreven. Op de top een klein kasteel en de huizen zijn er strak omheen gebouwd. Een netwerk van steegjes en stenen trappen verbind alles met elkaar. Met de auto dus niet te bereiken. Ik vind mijn kamer op de tweede verdieping. Een sobere ruimte met twee eenpersoons bedden, een klein wandtafeltje, een stoel en dan gelukkig de ventilator. Ondanks dat de houten luiken van het kleine raam gesloten zijn, is het er bloedheet. Eigenlijk ziet het er een beetje sober uit. Buiten dat blijkt dat, wanneer ik even later een rondje wandel, er hier werkelijk niets te doen is. Zie geen winkels of enige vorm van beweging. Vraag me af of dit wel een goede zet is geweest. Nu is het wel de warmste tijd van de dag, maar toch. Ik besluit met de auto richting Bedoin te rijden. Om de boel een beetje te verkennen voor de dag van morgen maar ook om wat vertier te zoeken. Wanneer ik de deur achter me dicht trek ontmoet ik de eigenaresse Nathalie die met haar E-bike net teruggekomen is van haar werk. Onderuit gezakt zit ze buiten in een ligstoel. We praten even kortstondig maar vertrek al snel richting Bedoin. Te bereiken via een negen kilometer lange smalle bergweg die slingert door het glooiende landschap begroeit met wijnranken en olijfbomen. De omgeving hier is echt prachtig. In Bedoin zijn inderdaad meer toeristen te vinden.

Mijn B&B in Barraux

Veel campings in de omgeving en een centrum met leuke barretjes en restaurants. Bij een van de terrassen hangen meerdere tv schermen waarop de Tour de France live te volgen is. Het zit er vol met fiets liefhebbers en dat is ook wel logisch vanwege de Mont Ventoux . Mijn verblijf in Frankrijk is onbewust perfect getimed. Zelf fietsen terwijl deze grote ronde bezig is. Ik zoek een lege stoel en zie even later de Deen Vingegaard de tijdrit winnen. Eet er nog iets en zoek de juiste route voor de klim van morgen. Ik vind het eerlijk gezegd best wel spannend en met deze hoge temperaturen zal het niet meevallen. Terug in Barraux ben ik nog even met Nathalie in gesprek. Een gescheiden vrouw uit Marseille die hier vijf jaar geleden is komen wonen. Ze werkt als zelfstandig therapeut en is verliefd op de stilte hier. Het beste is om zo vroeg mogelijk te vertrekken, zegt ze. Ik zet mijn alarm op 05.00 uur en hoop rond 06.00 uur op de fiets te zitten.

Van slapen komt er helaas niet veel. Het is ondanks de draaiende ventilator zweterig warm en voel de adrenaline van de spanning door mijn lijf stromen. Dan hoor ik rond 04.30 uur gedonder in de verte en zie op mijn telefoon dat er regen en onweer aan zit te komen. Het begint buiten ook harder te waaien. Wanneer ik een kwartier later naar beneden ga zie ik Nathalie in de keuken zitten. Ze was ook wakker geworden. De was van gister hing nog buiten en heeft dit naar binnen gehaald voordat het daadwerkelijk losbarst. Het zal in ieder geval voor een welkome afkoeling zorgen, al hoop ik dat het wegdek snel zal opdrogen. Ook vanwege een veilige afdaling mocht het zover komen. De weersberichten voor vandaag zijn gelijk gisteren en dat betekent zonnig en vierendertig graden. Vertrek in het donker richting Bedoin. Zet mijn auto neer op een parkeerplaats in het centrum en prepareer mijn fiets. Nu wachten tot het licht wordt en dan vertrekken. Het lijkt wel of de buien zijn overgetrokken want er is nog geen druppel regen gevallen.

Route naar de Mont Ventoux

De lucht klaart ook steeds lichter op en zit om 06.00 uur op de fiets om aan de klim te beginnen. Het eerste stuk nog redelijk vals plat maar dan begint het al snel steiler te worden. Ik ben de eerste heb ik het idee want heb werkelijk nog geen andere fietser gezien. Een koel briesje zorgt voor enige verkoeling en weet een ritme te vinden dat ik lang vol kan houden. Tenminste, dat hoop ik dan maar. De weg slingert door het bos. Onophoudelijk volgen de bochten elkaar op. Knijp met regelmaat een pakje gel leeg om mijn energie aan te vullen want echt voedsel gaat niet lukken. Daarvoor is de helling gewoon te lastig en zou het ritme van mijn ademhaling verstoren. Gewoon blijven malen is het beste. Zie een wielrenner afdalen als teken dat hij al boven is geweest en wordt later door een paar wielrenners ingehaald op weg naar boven. Wanneer na anderhalf uur de boomgrens is bereikt en de witte toren op de kale rotsachtige helling zichtbaar wordt lijkt het alsof het niet lang meer duurt maar dat is vertekenend. Het is het meest lastige stuk vanwege de wind die er over deze kale bergtop raast. Het zijn nog een paar hele zware kilometers maar wanneer ik rond 08.10 de top bereikt heb ben ik minder kapot dan twee dagen geleden bij de Alp d’Huez. Die klim is misschien wel de beste voorbereiding geweest voor de beklimming van deze reus. Op de top is het vrijwel uitgestorven. Slecht een paar wielrenners en een groep jongeren die hier hebben overnacht. Met slaapzakken liggen ze op het plateau. Laat me fotograferen bij het naambord als herinnering en vervolg na een kwartier dezelfde weg naar beneden. Wat een heerlijk gevoel om zonder ook maar enige inspanning naar beneden te gaan. Zeker nu ik zie hoeveel wielrenners er bezig zijn aan de klim. Iets later begonnen dan ik passeer ik vrijwel de gehele weg zwoegende fietsers. Onwetend wat ze nog te wachten staat. Het is 9.00 uur wanneer ik weer bij mijn auto sta na een zwaar maar onvergetelijk avontuur. En ik vind het eerlijk gezegd mooi geweest ook. Rijd terug naar Barraux om een frisse douche te nemen en mijn fietskleding te wassen. Ook prettig dat nu alle mentale spanning is verdwenen. Omdat er in Barraux niets valt te beleven ga ik later in de middag terug naar Bedoin om een zware bergetappe te aanschouwen in de Tour de France onder het genot van een paar glazen bier. Het is tevens mijn afsluiting hier in de Alpen. Morgen vertrek ik richting Lourdes. Een plek die ik altijd nog eens heb willen bezoeken. Om er de energie te voelen die hoop en geloof naar boven haalt bij mensen.

De top is is na 22,5 km bereikt.

Heb werkelijk goed geslapen. De ongemakkelijke nacht en de inspanning van gisteren is hier waarschijnlijk een logisch gevolg van geweest. Stap om 8.00 uur fris mijn bed uit, neem nog een douche en breng mijn bagage naar de auto op de parkeerplaats. Eenmaal terug is Nathalie in de keuken bezig om thee te maken. Toeval is dat zij ook over enkele weken naar Lourdes zal reizen om daar een week als vrijwilliger dienst te doen. Neem afscheid van haar en rijd bij een heerlijk schijnend zonnetje richting Lourdes. Eerst via een drukke tolweg die als verkeersader fungeert voor reizigers die naar Spanje reizen. Op de verkeersborden wordt Barcelona al aangegeven op 340 km afstand. Ook hier weer veel Nederlandse kentekens. Deze zuidelijke route loopt door de wijnstreken van Frankrijk. Urenlang zie ik glooiende velden met wijnranken staan. Werkelijk een prachtig gezicht. Eenmaal voorbij Toulouse is het verbluffend rustig op de weg. Een laatste honderdvijfendertig kilometer zonder haastige weggebruikers. Want dat is wel opvallend. De Franse dorpjes stralen rust en gemoedelijkheid uit maar zodra Fransen op de weg zitten, lijken het wel stresskippen. Ze rijden ongelofelijk hard over de bergwegen en halen onverantwoord in. In veel gevallen zet ik mijn auto even langs de kant om ze te laten passeren want dat opgefokte gedoe, daar heb ik geen zin in. De laatste kilometers snellen voorbij en rond 14.00 uur rijd ik Lourdes binnen. Het appartement dat ik geboekt heb ligt bij het treinstation en dus gemakkelijk gevonden. Hier ook niemand persoonlijk aanwezig maar wederom een sleutelkastje. Een studio op de 5de verdieping met uitzicht over de groene heuvels. Lourdes ligt namelijk aan de voet van de Pyreneeën die de grens met Spanje vormen. Niet veel later ben ik aan de wandel. Mijn ouders zijn hier ooit eerder geweest met een bedevaartstocht vanuit Nederland. Kan nu eindelijk eens ervaren wat zij voor ogen hebben gehad. Groot is het hier niet en ook al loop ik eerst verkeerd, alles is binnen een kilometer te bereiken vanaf mijn verblijfsplaats. Kom via een stalen poort tot de ingang van het plein en zie de prachtige basiliek van Lourdes. Een innemend gebouw die uit meerdere heilige gebedsruimtes bestaat. Prachtige architectuur dat tot stand is gekomen nadat Maria hier in 1858 aan de veertienjarige Bernadette Soubirous is verschenen. Een jonge dochter van een arm Frans molenaarsgezin. Aan de zijkant van de basiliek is de grot te vinden waar dit alles zou hebben plaatsgevonden.

De basiliek van Lourdes.

Inmiddels is Lourdes uitgegroeid tot een bedevaartsoord waar jaarlijks zes miljoen mensen vanuit de hele wereld naartoe komen. Ik zie alles vol verwondering aan. Onder de bezoekers heel veel ouderen en mensen die door ziekte of beperkingen in een rolstoel terecht zijn gekomen. Hopende op geestelijke en/of lichamelijke gezondheid. Was benieuwd hoe het voor mij zou voelen om hier te zijn. Zoveel gelovigen samen moet toch iets teweeg brengen. Ik bezoek de basiliek en bijgebouwen, de grot en loop een rondje over het terrein. Ondanks dat ik er niet veel bij voel, is het ontzettend mooi om te zien hoe vrijwilligers en verplegend personeel de groepen bezoekers begeleiden. Tegen het eind van de middag houd ik het voor gezien. Het gaat allemaal ook ietwat gehaast en dat maakt het ook lastig om me er volledig voor open te stellen. Vanavond om 21.00 uur is er, zoals dagelijks, een lichtjes processie waar heel veel mensen aan deelnemen en daarvoor kom ik hier graag terug. Zoek voor nu even de rust op in het appartement en dat bevalt me uitstekend. Merk dat er toch nog veel vermoeidheid in mijn lichaam zit na alle inspanningen van de afgelopen dagen. Loop rond 19.30 weer richting het centrum om er iets te eten en om vervolgens het plein bij de basiliek weer op te zoeken. Onderweg naar Lourdes nam de bewolking meer toe maar bleef het vooralsnog droog. Helaas blijft het niet zo. Het begint te miezeren. Niet hard, maar lang genoeg om je er oncomfortabel door te voelen. Zie steeds meer mensen met regenjassen, warm aangekleed en meer opgestoken paraplu’s. Heb zelf ook de paraplu, die uit voorzorg in de kofferbak ligt, opgehaald. Weer op het plein ziet het er een beetje troosteloos uit. Wel wordt het drukker met mensen. Velen schuilend onder de bomen of andere plekken in de nabije omgeving. Wanneer om 20.50 de klokken van de basiliek beginnen te luiden voel je dat er iets staat te gebeuren. Mensen sluiten zich aan in de lange rij aan de zijkant van de basiliek en kaarsen worden aangestoken. Het is inmiddels gestopt met regenen en dat is maar gelukkig ook. Al die mensen in rolstoelen ingepakt in plastic vind ik maar niks. Dan begint precies om 21.00 uur de processie met duizenden mensen. Met dit donkere weer zorgen de brandende kaarsen die de wandelaars meedragen voor een weergaloos schouwspel. Bij de basiliek begint tevens een dienst in meerdere talen en klinkt het Credo uit de speakers. Iets waar ik duidelijk door wordt geraakt. Het herinnert me namelijk aan mijn vader die als koorlid duidelijk boven de andere koorleden uit te horen was wanneer dit tijdens een dienst gezongen werd.

De grot van Lourdes

Tijdens mijn jonge jaren, toen ik door mijn ouders nog vriendelijk werd verzocht wekelijks naar de kerk te gaan. Verbluffend hoe sterk dat gevoel nu weer naar boven komt. Langzaam komen de eerste wandelaars van de lange processie weer aan op het plein waar alles tot in de puntjes wordt geregisseerd. Als een gesmeerde machine wordt alles door een groot aantal vrijwilligers in goede banen geleid waardoor chaotische taferelen worden voorkomen. Langzaam vult het plein zich met mensen en hun brandende kaarsen. Ja, het is een prachtig schouwspel en ben blij dit een keer gezien te hebben. Verder voel ik me niet geroepen om de dienst langer te volgen. Het appartement is de beste plek om de dag af te sluiten. Onder het genot van een glas wijn schrijf ik mijn laatste belevenissen op en laat het daarbij.           

De processie iedere avond om 21.00 uur

Ben redelijk op tijd wakker en zie dat het buiten grauw en donker is zodra ik de gordijnen open doe. Heb ook uitzicht op het stationsplein waar het een komen en gaan van mensen is. De straten zijn nog nat van de regen maar de vooruitzichten zijn beter. In ieder geval droog. Ik ontbijt in een van de restaurants in het drukke centrum rond de basiliek. De omgeving ook waar een overvloed aan souvenirwinkels te vinden is. Alles wat ook maar enigszins te maken heeft met Lourdes en het christelijk geloof wordt aangeprezen. Wederom ben ik overdag rond de basiliek te vinden. Geen haastig gedoe maar werkelijk de tijd nemen om te begrijpen wat hier gaande is. Ook al voel ik zelf geen verbinding, de mensen om mij heen die hier speciaal voor naartoe gekomen zijn des te meer. Zie dat het katholieke geloof voor velen nog een vorm van hoop en steun geeft. En dat is bijzonder om te zien. En dan het jonge zuid Amerikaanse koppel dat net de dienst in de Basiliek heeft bijgewoond en hij haar buitengekomen ten huwelijk vraagt ten midden van de menigte. Hoe mooi is dat. Na haar emotionele ja-woord lijkt het alsof ze zich voor eeuwig vasthouden. Een onvergetelijk moment in hun leven heeft net plaatsgevonden en ik ben daar toeschouwer van. Daar kan ik nu werkelijk van genieten. Omdat het begeven tussen de drukte ook erg vermoeiend is knijp ik er in de middag weer even tussen uit. Ga terug naar het appartement en bereid mijn reis voor morgen voor. Het wordt Sarlat heb ik besloten. Een plaats in de Dordogne een driehonderdachtenvijftig kilometer noordelijk gelegen van Lourdes. Wil daar een paar dagen gaan kamperen voor de verandering. Wanneer ik in het begin van de avond iets eet in een van de drukke straatjes rondom de basiliek zie ik een kolonne van bedlegerige zieke passeren. Voortgeduwd en begeleid door een overvloed aan vrijwilligers en verplegend personeel. Een stoet die onophoudelijk lijkt. Afkomstig uit Wenen zoals op het grote vaandel vooraan was te lezen. Iedereen draagt herkenbaar een paarse zakdoek om hun nek.

Dit maakt ontzettend veel indruk op me, wetende dat zij hier met een speciale reden naartoe zijn gekomen. Zie ze later na de processie te hebben afgelegd gezamenlijk het plein op komen rijden. Allen met brandende kaarsen in hun hand. Keurig op de voorste rijen worden ze naast elkaar opgesteld in de hoop op dat magische wonder. Als ik toch eens kon toveren. Het is een prachtige avond. Windstil en zoveel mensen meer dan gisteren liepen er mee. Het is een ervaring die voor eeuwig op mijn netvlies zal blijven staan. Loop terug via de lange laan waarover de processie plaatsvond en kijk nog een keer met een glimlach achterom naar de verlichte basiliek. Ja, het was werkelijk bijzonder om hier een keer te zijn. Morgen een nieuw hoofdstuk…..Sarlat.

Op tijd wakker en direct begonnen met het opruimen van de kamer. Wil zo snel mogelijk vertrekken zodat ik rond de middag in Sarlat ben. Heb hier verder niets te doen dus beste optie. Had een kortere binnenweg binnendoor kunnen nemen maar besluit de tolweg via Toulouse te nemen. Deze route is zestig kilometer langer maar geeft meer zekerheid wat betreft een tijdige aankomst. Het zonnetje is weer gaan schijnen en de reis verloopt vlotjes. Het grootste oponthoud geeft de laatste vijfentwintig kilometer wanneer ik vanwege afgesloten binnenwegen nog een stuk moest omrijden. Het is zaterdag vandaag en heb op internet gelezen dat er hier dan wekelijks een grote markt gehouden wordt. Heb verder nog geen idee waar ik ga overnachten en wil daarom even naar het toeristen kantoor in het centrum voor informatie. Zodra ik het centrum nader staan echt alle straten vol met geparkeerde auto´s. De bermen en overal waar je ook maar een auto kunt neerzetten is bezet. Wat een gekkenhuis. Duidelijk een uitje voor de wijde omgeving. Ik rijd een aantal rondjes en heb geluk. De inzittenden van een auto met Engels kenteken vinden het mooi geweest. Moeders gooit gehaast de gevulde tassen achterin en weg zijn ze. In de centrale winkelstraat staat aan beide kanten een lange rij met kraampjes en daartussen een ongekende mensenmassa. Via de google maps app begeef ik me door de drukte naar het toeristenkantoor.

Kamperen in Sarlat.

Het ligt een paar honderd meter verderop. Word er al snel geholpen. Een aantal campings maar wel allemaal een stuk buiten het centrum, krijg ik te horen van de jongedame achter de balie. Minstens vijf kilometer. Ik schrik want volgens mijn app moeten er wel een aantal op loopafstand te vinden zijn. Ze geeft me een aantal opties mee en wenst me succes. Volgende alstublieft! Ik neem een besluit en probeer camping Huttopia. De meest dichtstbijzijnde. Deze blijkt nog geen kilometer buiten de stad te liggen, iets heuvelopwaarts. Het is niet groot maar er zijn nog een aantal plaatsen vrij. Maak een rondje en kan al redelijk snel beginnen met het opzetten van de tent. Zie vakantiegangers aankomen die hier waarschijnlijk de komende weken zullen doorbrengen. Zoals het Nederlandse stel en hun twee kinderen. Met hun auto en caravan rijden ze de helling op naar een hoger gelegen plateau waarna de show kan beginnen. Ik kijk alles van een afstandje aan. Eerst debatteren ze over hoe de caravan moet komen te staan en moeders besluit dan dat de tenten van de twee pubers eerst maar opgezet moeten worden. Zij, die het liefst even bijkomen van de lange reis en niet echt gemotiveerd zijn. Dan moet de hele keuken worden geïnstalleerd. Ik zie het allemaal gebeuren en weet het nu zeker. Dat leven is niet voor mij bestemd. Hoe bedoel je vakantie? Vader begint al met aardappelen te schillen zodra het tuinmeubilair op zijn plaats staat en moeder heeft het droogrek alvast klaargezet voor de was van morgen. Wat zijn we met z’n allen toch een bijzondere wezens. Vul m’n glas nog eens met rode wijn en geniet even na van deze gratis voorstelling. Loop later in de avond in nog geen tien minuten tijd naar het centrum. Denk daarbij nog even terug aan de dame achter de balie bij het toeristenkantoor. Hoezo, lopend niet te doen! De rust is er wedergekeerd. De marktkooplieden zijn naar huis en zijn er alleen nog toeristen te vinden. Een prachtig centrum met smalle straatjes.

Eeuwenoude panden opgebouwd uit grote warm gele stenen net zoals de kerk die enigszins verscholen in het straatbeeld alleen opvalt door zijn hoge kerktoren. Er is een dienst gaande maar toeristen kunnen gewoon naar binnen om er een kijkje te nemen. Het voelt als aapjes kijken en vind dit eigenlijk respectloos. In dit deel van de stad bevinden zich de meeste restaurants en winkeltjes en om de honderd meter is er straattheater of een muzikant te vinden. Duidelijk een grote aantrekkingsfactor om mensen hier hun avonden te laten doorbrengen. Ik ben rond 22.00 uur terug bij mijn tent. Neem nog een glas rode wijn en luister naar de stilte nu iedereen deze dag langzaam aan het afsluiten is. Het zijn de krekels en de sterren die de boventoon voeren. Een prachtige afsluiting van deze dag.

Ben op tijd wakker maar voel me niet genoodzaakt om op te staan. Heb redelijk goed geslapen en heb geen plannen vandaag. Het is een zeer rustig begin van de dag en dat bevalt prima. Wandel rond een uur of 10.00 de weg naar beneden om wat broodjes te nuttigen bij de bakker maar verder niets. Kan de hele omgeving gaan uitpluizen maar daar heb ik geen behoefte aan. Ben eigenlijk grotendeels van de dag voor mijn tent te vinden. Om er in alle rust mijn blog te schrijven en te genieten van de groene omgeving waarin ik me begeef. Het is mijn laatste dag hier in Sarlat. Morgen staat een lange autorit naar Caen op het programma. Gelegen in het westelijke kustgebied van Normandië. Voor een aantal dagen wil ik de kuststroken gaan bezoeken waar de geallieerden op 6 juni 1944 Europa zijn binnengekomen. Een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis waardoor ook ik de mogelijkheid heb om in alle vrijheid dit soort reizen te ondernemen. Vele films zijn er gemaakt over dit keerpunt in de oorlog waarbij de film D-day voor mij nog altijd de meeste indruk heeft achtergelaten. Door er naar toe te gaan hoop ik iets mee te krijgen van het enorme offer dat er destijds is gebracht om onze huidige vrijheid te kunnen ervaren. Loop in het begin van de avond naar het centrum om er iets te eten en wandel er nog een rondje. Zie hetzelfde straattheater en dezelfde muzikanten hun kunsten vertonen als teken dat het tijd is om verder te gaan. Het is zeker de moeite waard om langer in deze streek te blijven maar niet voor mij niet tijdens deze vakantie.

Het oude centrum van Sarlat.

Wanneer ik vroegtijdig de wandeling heuvel opwaarts maak, terug naar de camping, zie ik op honderd meter voor het bereiken er van auto´s met zwaailichten de weg afbakenen. Een paar agenten houden het verkeer tegen, zie een brandweerman met een grote knipschaar rondlopen en een takelwagen die een behoorlijk beschadigde auto op zijn laadbak hijst. Het is duidelijk niet goed gegaan. Als ik de agent vraag of ik er voorbij kan via de stoep geeft hij toestemming bij navraag aan zijn leidinggevende. De auto is volledig verwoest doordat deze een betonpaal aan de overzijde van de weg heeft geraakt. Het meest trieste was de begrafeniswagen en een gevulde lijkzak die verscholen achter een politieauto op de stoep aan de andere kant lag. Het moet gebeurd zijn vlak na dat ik naar beneden ben gelopen. Denk meteen aan het roekeloze gedrag van weggebruikers hier zoals eerder beschreven. Terug op de camping maak ik me langzaam gereed voor mijn vertrek. Wil niets overbodigs meer in de tent hebben voordat de hel straks losbarst. Er worden namelijk zware onweersbuien verwacht rond middernacht. Zie iedereen druk bezig hun eigendommen veilig stellen wanneer het zwoele weer langzaam begint om te slaan. Wanneer ik net veilig in mijn tent lig begint het steeds harder te waaien. Het duurt even maar dan hoor ik het geluid van hagelstenen die op de daken van de nabijgelegen caravans kapotslaan. Ook al staat mijn tent redelijk verscholen onder een boom, deze krijgt rake klappen. Voel me niet echt op mijn gemak en kleed met snel aan voor het geval ik moet vluchten mocht de tent het begeven. Het lijkt een eeuwigheid maar gelukkig gaat het na een aantal minuten over in harde regen. Werkelijk een ware opluchting. Regen, daar duik ik met veel plezier mijn slaapzak weer voor in.

Het heeft gedurende de nacht geregend en de tent is dus nat. Aangezien ik vandaag vroeg wil vertrekken stap ik op tijd naar buiten om deze te gaan drogen met een zemen lap en handdoeken zodat deze nog enigszins droog de auto in kan. Het kost wat moeite maar ben om 08.00 uur volledig ingepakt en klaar om te vertrekken. Rijd eerst naar het centrum van Sarlat om daar bij de bakker nog wat broodjes en een cappuccino te kopen en vervolg mijn weg. Nog geen vijf minuten onderweg begint het weer met regenen. Een troosteloos begin van de zevenhonderd kilometer lange weg die ik vandaag moet afleggen. Via Brive, Limoges, Tour en Le Mans rijd ik hoofdzakelijk via tolwegen richting Caen. Opvallend is de verscheidenheid aan bomen en het werkelijk prachtig kleurpalet van alle soorten groen. Voorbij Limoges snijd ik een stuk af en neem de weg binnendoor richting Tour. De zon is inmiddels weer gaan schijnen en doorkruis een regio met veel boerenbedrijven. Overal gemaaid grasland gevuld met grote ronde balen hooi die als ware kunstobjecten in de uitgestrekte velden verspreid liggen. Passeer velden vol met zonnebloemen. Het schilderij van Van Gogh in duizendvoud, zo mooi. En veel maisvelden. Denk daarbij aan de stikstofproblematiek waar de boeren in Nederland voor geslachtofferd worden. Hoe zou dat hier in Frankrijk zijn?

British Normany Memorial in Ver sur Mer.

Overal waar ik kom overtreft de natuur en weidsheid de omgeving. Als ik dat vergelijk met de intensieve bebouwing in ons kleine kikkerlandje vermoed ik dat boeren hier waarschijnlijk niet in de hoek zitten waar de klappen vallen. Rijd ondertussen Normandië binnen en wanneer ik Le Mans passeer en de laatste kilometers naar Caen afleg word ik me steeds bewuster van de omgeving. Gaan mijn gedachten steeds meer uit naar het verleden. Die periode in 1944 toen de geallieerden de binnenlanden van Frankrijk introkken. Hoe zou dat in z’n werk zijn gegaan? Bedenk me van alles maar hoop morgen meer te weten te komen. Het Crocus Caen Memorial hotel zal me de komende nachten onderdak bieden. Hier vandaan is alles goed te bereiken. Maak een prioriteitenlijst met plaatsen die ik wil bezoeken en lees meer over deze historische gebeurtenis op internet. Laat het morgen maar gebeuren.

Heb een perfecte kamer tot mijn beschikking en dat maakt dat ik heerlijk geslapen heb. Heeft nog wel geregend maar daar kon ik dit keer echt van genieten. Neem een douche en ga op tijd naar beneden om te ontbijten zodat ik er een lange dag van kan maken. Rijd als eerste naar Luc sur Mer. Een dorpje aan de kust op een kwartier rijden van Caen. Hier is het meest noordelijke strand van de invasie te vinden welke de naam Sword Beach destijds heeft meegekregen. Ik parkeer mijn auto langs de boulevard en loop naar het oorlogsmonument dat er staat voor een reeks aan wapperende vlaggen, waaronder de Canadese en Britse vlag. Deze twee nationaliteiten waren het die hier op 6 juni 1944 als eersten aan land gingen en die bij het monument geëerd worden. Opgemetselde kaders scheid de boulevard van het lager gelegen strand. Kan van hieruit een heel stuk kustlijn zien en kijkend over de zee maak ik mijn eigen verbeelding. Zo rijd ik langs diverse kleine dorpjes waar het opvallend rustig is. Het voelt bijna alsof de tijd hier deels stil is blijven staan. Op oude foto´s die her en der hangen zijn veel huizen en gebouwen nog te herkennen. Het maakt het daarom ook tastbaarder. Even buiten Reviers wat een paar kilometer landinwaarts ligt, bezoek ik het Canadese begraafplaats waar tweeduizend Canadese militairen begraven liggen. Er is verder niemand. Hoor alleen de vogels fluiten die in de bomen op het terrein verscholen zitten.

Arromanches les Bains, Gold Beach.

Een prachtig onderhouden begraafplaats als teken van respect. Ik loop even naar de graven van drie broers Westlake die er liggen. Moet meteen denken aan de film Saving private Ryan waarbij een groep elite op pad wordt gestuurd om de laatste zoon van een gezin op te sporen en deze terug naar huis te sturen omdat zijn beide broers al gestorven zijn in de strijd. De werkelijkheid is dus duidelijk anders. Terug rijdend naar de kust kom ik terecht in Ver sur Mer. In dit dorp is de British Normandy Memorial te vinden. Omdat het nog vroeg is zijn er slechts een aantal bezoekers. Hier geen grafstenen maar een immens modern monument. Geplaatst hoog op een heuvel met een ongelofelijk mooi uitzicht over de zee. Wat een enorme kracht straalt dit uit. De kustlijn die destijds de codenaam Gold Beach kreeg. Meer dan tweeëntwintigduizend namen staan gegraveerd in de vele betonnen pilaren die het monument rijk is. Behoorlijk indrukwekkend moet ik je zeggen. Vervolgens volg ik de kustweg en kom al snel via Asnelles terecht in Arromanches les Bains. Dat is wel een groot voordeel, alles is vrij snel te bereiken.  Hier bezoek ik een museum waar een film wordt afgedraaid in een 360 graden cinema met beelden die gemaakt zijn tijdens de invasie. Ik ben niet echt geïnteresseerd in het materieel of de wapens die er gebruikt werden maar wel in de emoties die destijds onbeschrijfelijk moeten zijn geweest. Jonge soldaten van begin twintig die als eersten de landingsvaartuigen moesten verlaten. Doodsbang onderweg naar de kust niet wetende wat ze te wachten stond. Sommigen deden het letterlijk in hun broek van angst. En terecht. Velen werden al neergemaaid door de Duitsers toen de klep naar beneden werd gelaten. Een ware hel moet het zijn geweest waarbij de zee rood kleurde van het bloed. Het zijn werkelijk allemaal helden, de jongens die hier met de dood voor ogen de strijd zijn blijven aangaan. In alle dorpen hangen vaandels aan lantaarnpalen met de tekst `Hero´s of WWII` en een foto en de naam van de gevallen militair. Meer zuidelijker ligt het invasie strand met codenaam Omaha. Hier werd een enorme strijd gestreden door de Amerikanen die zich maar moeizaam een weg konden banen door de verdedigingslinies van de Duitsers. Het dorp dat ik onderweg passeer onderweg naar dit strand is Colleville sur Mer. 

Normandy American Cemetry and Memorial

Net buiten dit dorp hoog op een heuvel tegen de kust is het Normandy American Cemetry and Memorial te vinden. De grootste Amerikaanse begraafplaats in Normandië waar meer dan drieënnegentigduizend marmeren witte kruizen staan opgesteld als eerbetoon voor de gevallenen. Een perfect onderhouden monument waarbij de duizenden witte kruizen op het kort gemaaide gras werkelijk indruk maakt. Nergens was het zo druk met bezoekers als hier. Vrijwel alle nationaliteiten lopen er rond waaronder ook diverse Duitse toeristen. Weet dat sommigen Duitsers nog altijd een bepaald schuldgevoel meedragen. Dat merk ik zelfs tijdens reizen in India. Volledig onterecht want zijn we generaties verder en zijn de tijden veranderd. Het hoort bij een ieders geschiedenis en daarom des te mooier om dit te zien. Na een uur houd ik het voor gezien en rijd via Saint Laurent sur Mer naar het strand aldaar. Een monument in de vorm van geslepen zwaarden in het zand tekenen voor de strijd die hier is geleverd. Het meest opvallende is de bescheidenheid waarin dit alles hier in Normandië is omgeven. Geen enkel dorp langs de kustlijn is omgetoverd tot een commerciële kermis. Al zou er nog een oorlogsfilm gemaakt worden over de invasie is er geen decorbouwer nodig. Alles past nog gewoon in het plaatje. Zelfs de wegen zijn niet beter dan elders. Veel is bereikbaar via smalle binnenwegen met hier en daar een iets grotere verkeersader maar geen snelwegen om alles nog makkelijk bereikbaarder te maken. Op een of andere manier wordt alles onbewust klein gehouden zodat de monumenten en museums in het daglicht staan. Als toont een prachtige vorm van respect. Ik bezoek als laatste nog het La pointe du Hoc. Een Duits verdedigingsnetwerk boven de kliffen waar vandaan ze de hele kustlijn konden bestoken en onderdeel zijnde van de Atlantic Wall. Hier moesten Amerikaanse elitetroepen, rangers genoemd, tegen de dertig meter hoge krijtrotsen opklimmen om deze uit te schakelen. Steeds meer ontzag krijg ik voor alles wat hier heeft plaatsgevonden. Onderweg terug naar Caen stop ik in Bayeux om er iets te eten en ben rond 20.00 uur weer terug bij het hotel. Het was letterlijk een memorabele dag.

Duitse begraafplaats La Cambe.

Vandaag nog een laatste dag in Normandië. Wil het meest zuidelijk strand van de invasie gaan bezoeken, Utah Beach genaamd. Het is vanaf het hotel een uur rijden om daar te komen. Op de weg daar naartoe ligt ook La Cambe. De plaats die ik eerst wil aan doen. Net buiten dit dorp ligt de begraafplaats van Duitse oorlogsslachtoffers. Aangekomen is staan er enkele bussen en een tiental auto´s. Via een smalle ingang kom ik terecht op een mooi onderhouden begraafplaats maar een stuk somberder dan wat ik tot nu toe gezien heb. Vijf donkergrijze kruizen staan her en der verspreid over het veld en de gevallenen worden herdacht met rijen natuursteen tegels die keurig in lijn in het gras liggen. Als je dit vergelijkt met de wit marmeren kruizen op de Amerikaanse begraafplaats waar trots en kracht vanuit straalt, voel ik hier een vorm van nederigheid. Iets wat waarschijnlijk met opzet is gedaan omdat trots hier niet gepast zou zijn. Toch hier ook veel respect naar al de jonge mannen die destijds waarschijnlijk net zo bang waren als hun geallieerde opponent. Met een van de bussen op de parkeerplaats kwam een groep jonge Duitsers die een rondleiding krijgt van een gids. Mooi dat dit deel van de geschiedenis door een bezoek aan Normandië levendig blijft en de nutteloosheid ervan wordt ingezien. Vroeg me af of Amerikanen hier ook naartoe komen tijdens een bezoek aan Normandië zoals ik Duitsers wel op de Amerikaanse begraafplaats heb gezien. Hoe vergevingsgezind zijn mensen eigenlijk? Ik hoor gelukkig diverse andere talen buiten Duits en ja hoor, ook Amerikaans Engels. Voor mij tijd om verder te gaan. Volg de weg naar de kust waar Utah Beach zich bevind. Geen dorp maar een kale kuststrook met heel brede stranden. Alleen een klein cafeetje met een aangebouwde serre staat op de hoek aan de doorgaande weg. Verder een Utah Beach Memorial museum en diverse monumenten die op de duinen staan opgesteld.

Monument onderweg naar Utah beach

Bezoek het museum en zie op veel foto´s die deze operatie hebben vereeuwigd, het kleine cafeetje op de hoek. Nog volledig in tact maar nu met serre om de vele bezoekers te kunnen huisvesten. Verder is er langs deze kust niet veel te zien en vervolg mijn weg naar een dorpje in de binnenlanden. Het is Sainte Mere Eglise dat een tien kilometer van de kust ligt. Destijds een belangrijk strategisch dorp voor de geallieerden vanwege de ligging op de toevoerroute vanuit de havenstad Cherbourg. Ik bezoek er het Airborn museum. Genaamd naar de grote landingsoperatie die in dit gebied heeft plaatsgevonden tijdens de invasie. Achter de duinen was geen bebouwing en de Duitsers hadden het hele gebied onder water hadden gezet. Een ideale verdediging dus. Paratroepen werden daarom achter de vijandelijke linies gedropt zo om de weg vrij te maken voor de infanteristen die vanaf de kust kwamen. Het museum geeft ontzettend veel informatie over deze operatie en is een bezoek waard mocht je hier ooit komen. Het dorp Sainte Mere Eglise staat mede bekend om de militair die met zijn parachute aan de kerktoren bleef hangen. Er hang nog steeds een militair aangeklede pop met parachute. Een beeld waardoor dit dorp bijna een bedevaartsoord gelijk is. Als hij toch ooit geweten zou hebben.

Sainte Mere Eglise

Ze verdienen hier een aardige stuiver aan de commercie die hier duidelijk de boventoon voert. Voor mij is de oorlog afgelopen. Heb voldoende kennis vergaard en alles bekeken wat ik voor ogen had. Morgen rijd ik met een voldaan gevoel weer naar huis. Het weer is me goed gestemd geweest zoals eigenlijk alle dagen dat ik onderweg ben geweest. In nog geen twee weken tijd heb ik ontzettend veel mooie ervaringen en kennis mogen opdoen. Ben me nog bewuster van de vrijheid die mij gegeven is, zeker na een omgeving als deze te bezoeken. Ook hebben hier velen hun leven ongewenst moeten beëindigen, mijn avontuur des levens gaat morgen in Oosterblokker weer verder. Jullie lezen het…..

 

Week 5 (30 jan. – 3 febr.) 2023

Word om 06.30 ´s ochtends wakker door een vreselijk kabaal. Het is bijna onwerkelijk maar het hoost buiten van de regen. Voor een half uur lang een onophoudelijke stroming van water en donderslagen. Denk meteen aan de producten in de werkplaats die niet geheel overkapt is. De producten en het metalen plaatwerk welke er onbeschermd buiten liggen. Nee, het geeft geen goed gevoel. Ben blij dat we niets meer hoeven te produceren maar ben erg benieuwd hoe de situatie ter plaatse is. Wanneer ik later met Habib de werkplaats bereik zien we dat de werknemer die hier ´s nachts de wacht houd, alle samples op een droge plek heeft gezet en de stapel metalen platen heeft afgedekt met een stuk zeil. Er is helaas wel het een ander nat geworden, iets wat Habib niet kan gebruiken vanwege roestvorming. Buiten dat kunnen we de nieuwe samples in dit weer niet naar elders vervoeren. Het regent namelijk nog steeds, al is het gelukkig niet zo hard meer. Er zit niets anders op dan wachten.

Werkzaamheden in de werkplaats.

Door het donkere weer en de regen is het ook een stuk kouder geworden. Een weersomslag waardoor de twee werknemers die gisteren tot laat bezig waren om de samples af te maken, zich vanmorgen ziek hebben gemeld vanwege griepverschijnselen. Vrijwel iedereen heeft er last van en slikt medicijnen. Ik ben enigszins bezorgt om de vertraging die we oplopen maar gelukkig klaart het na enige tijd op en stopt het met regenen. Het bied de mogelijkheid om een vervoerder te regelen en zo zijn alle nieuwe samples in het begin van de middag onderweg. Klaar om gezandstraald te worden. Het enige nadeel is dat ze hier vandaag niet mee kunnen beginnen vanwege een te hoge luchtvochtigheid. De bedrijfsruimte waar dit gebeurd is namelijk ook niet volledig afgesloten. Het is helaas niet anders. Het enige wat ik kan doen is de rest van de middag zo nuttig mogelijk invullen. Bespreek met Habib en Joheb de nog te verrichten werkzaamheden. Bepalen het proces van de te kleuren producten en praten over de mogelijkheden om afzet te creëren. Het zijn toch een paar waardevolle uren voordat ik weer bij het marktplein in het centrum word afgezet. Vandaag iets vroeger dan de afgelopen dagen. Ben al in het begin van de avond terug bij het hotel en ook morgen staat er voorlopig nog niets op het programma. Zijn nu volledig afhankelijk van het poeder coating proces wat morgen plaatsvind. Pas daarna kunnen we de afgewerkte houten panelen en bladen assembleren. De laatste fase in het productieproces. Het zijn ook mijn laatste dagen hier in Jodhpur. Laat de goden goed gestemd zijn.

De klokkentoren op het marktplein.

Hoeft vandaag niet vroegtijdig mijn bed uit en heb alle tijd om weer eens een rondje te lopen in het oude centrum van Jodhpur. Hier en daar een praatje te maken met bekende gezichten. Ook al had ik het liever niet gehad, de regen van gisteren heeft er wel voor gezorgd dat veel stof en vuiligheid uit de lucht is verdwenen. Merk duidelijk dat dit prettiger is voor mijn luchtwegen die redelijk snel geïrriteerd raken wanneer ik hier ben. En niet alleen ik heb daar last van. Ook Joheb slikt regelmatig medicijnen vanwege allergieën aan zijn luchtwegen. Nee, voor je gezondheid is het beter om hier niet te lang te blijven. Jodhpur ligt in het westelijk deel van de staat Rajhastan en dicht bij de Thar woestijn waardoor er altijd stofdeeltjes in de lucht hangen. Daarnaast draagt de luchtverontreiniging door het vele verkeer ook geen positieve bijdrage. De regen heeft er ook voor gezorgd dat de straten bedekt zijn met een laagje drab. Ik loop wel een rondje maar de mengeling van stof en zwerfvuil maakt het niet echt aantrekkelijk. Buiten dat zijn ze in de straten rondom het oude marktplein druk bezig met wegwerkzaamheden. Worden putdeksels vernieuwd en gelijkgetrokken met het wegdek en stukken straat hersteld met oude plavuizen om het aanzien niet te verliezen. Alles heeft een duidelijke reden zo hoor ik van een winkelier die vlakbij het Jhankar hotel een textielwinkel runt. Vanaf twee tot vier februari wordt in Jodhpur een G20 top gehouden. Een delegatie van ministeries van financiën en beheerders van de centrale bank van de twintig grootste industrielanden, inclusief de Europese Unie, zullen voor enkele dagen praten over economisch en financieel evenwicht in de wereld. Voor zeven dagen verblijven ze in India. Eerst Udaipur, straks enkele dagen Jodhpur en vervolgens Jaipur. Natuurlijk hoort daar ook een stukje vertier bij. In dit geval een wandeling door het historische centrum van Jodhpur. Over het oude marktplein met zijn klokkentoren en de straatjes daarachter gelegen om vervolgens te gaan lunchen in het vijf sterren Raas hotel die op een steenworp afstand van het Jhankar hotel is gevestigd. Ze waren gisteren de oude klokkentoren aan het schoonspuiten en nu begrijp ik waarom. Alles om een goed imago achter te laten en Jodhpur internationaal op de kaart te zetten. Voor een aantal uren zal de hele buurt hier worden beveiligd door politie en zullen er commando´s op de daken liggen. Ook het Jhankar heeft informatie moeten afstaan over de werknemers om ze door te lichten, zo hoor van de manager Vicky. Als gast moet je je automatisch registreren en weet zeker dat ze iedereen nachecken voor de veiligheid. Ben blij dat ik deze kermis niet hoeft mee te maken. Vertrek morgenavond namelijk met de trein naar Delhi.

Een alledaagse dag in Jodhpur.

Het is mijn laatste dag in Jodhpur. Check op tijd uit maar houd een slag om de arm. Indien echt noodzakelijk kan ik hier nog een dag blijven. Alleen begin ik dan wel gebroken aan de terugvlucht naar Nederland die gepland staat in de nacht van donderdag op vrijdag. Eerst maar eens kijken hoe het gisteren is verlopen. Word op tijd opgehaald door de mannen maar merk dat het een stuk rustiger is in de auto. Nu heeft Joheb bijna geen stem meer vanwege verkoudheid maar toch is de sfeer anders. Het blijkt dat ze gisteren niet alles hebben kunnen poedercoaten. Iets wat ze wel was toegezegd en daar balen ze verschrikkelijk van. Het proces heeft weer vertraging opgelopen en daar voelen Habib en Joheb zich schuldig aan. Natuurlijk vind ik het vervelend maar dit is iets wat in India veelvuldig voorkomt. Buiten dat heb ik nog een extra dag achter de hand mocht het nodig zijn. Heb gisteravond laat ook een verder uitgewerkt document via mail binnen gekregen van de advocaat met betrekking tot het contract. Lees deze tijdens mijn ontbijt bij Sam´s café nog eens door maar zie een opeenstapeling van fouten. Het is met veel haast in elkaar gezet en heb eerlijk gezegd geen zin om hier vandaag verder aandacht aan te besteden. Bij de fabriek wordt wel een deel van de producten afgeleverd die zijn gepoedercoat en daarmee kunnen we aan de slag. Drie meubelmakers assembleren de reeds gekleurde tafelbladen en panelen in de metalen frames en krijg compleet afgemaakte producten onder ogen. Daar waar ik zo op had gehoopt. En ik moet zeggen, ben zeer tevreden. Heb gekozen voor een andere kleurcombinatie en dat het zal blijken of ik hiermee deuren kan openen bij afnemers. Hetgeen waarvoor we de afgelopen maand bezig zijn geweest. Als de middag half verstreken is komt ook de rest van de gekleurde samples binnen. En ook dat geeft me een goed gevoel. Heb er vertrouwen in dat we een goede kans van slagen hebben met deze collectie. Heb besloten om vanavond gewoon de trein te pakken richting Delhi. De Mandor Express die om 20.15 zal vertrekken wetende dat alle mogelijke details zijn besproken en ik het werk verder aan Joheb en Habib kan overlaten. Werk tot 19.00 uur aan de samples maar moet haasten om tijdig op het treinstation te zijn. De fabriek ligt namelijk twintig kilometer buiten het centrum en rond deze tijd is het spitsuur in Jodhpur. Nu moet ik zeggen dat Habib een echte coureur is want hij weet zijn auto werkelijk overal tussen te wurmen. Rijbanen zijn er niet en als die er wel zouden zijn, is dit een verspilling van verf. Links en rechts inhalen en vooral veel toeteren. Het heeft in ieder geval succes want ik stap rond 20.00 uur uit bij het treinstation waar ik afscheid neem van mijn twee metgezellen. Joheb en Habib, die de afgelopen maand werkelijk alles hebben ingezet om mij te ondersteunen. Zonder hun vertrouwen had ik dit nooit kunnen bereiken. Ben echt heel dankbaar dat me dit is gegeven. De trein vertrekt precies om 20.15 vanaf station Jodhpur Junction. Tijd om me af te zonderen van de drukte. In de wagon is het namelijk net een kippenhok. Luisterend naar muziek probeer ik liggend iets te slapen maar kan de rust niet vinden. Heb behoorlijke hoestbuien en last van keel- en hoofdpijn. Ben achteraf blij dat ik niet nog een dag langer in Jodhpur ben gebleven. Iets wat me uiteindelijk niet veel meer opgeleverd zou hebben en waardoor ik nu iets langer de tijd heb om te herstellen van lichamelijke ongemakken alvorens naar huis te vliegen. Het is beter zo.

De Mandor Express.

Na een onrustige nacht rijd de Mandor Express na een reis van bijna elf uur om 7.00 uur het treinstation van Old Delhi binnen. De lucht ziet grijs en het is behoorlijk fris. Laat me meevoeren in de stroming van medereizigers die zich een weg naar de uitgang banen. Het moeten er duizenden zijn geweest, zo bedenk ik me wanneer ik langs de lange colonne aan wagons wandel. Ben bij de uitgang een aantrekkelijke prooi voor opdringerige riksjarijders die er in grote getalen op klanten staan te wachten. Vervoer vinden is dus geen probleem. Rijden door het oudste deel van Delhi waar je op dit tijdstip nog redelijk uit de voeten kunt. Straks zal het hier een gekkenhuis zijn en is het vrijwel onmogelijk deze wijk te doorkruisen met een auto of riksja. De straten zijn smal en worden langzaam gevuld met een overvloed aan marktkooplui en straatverkopers die al aan hun dag zijn begonnen. Zelf ben redelijk gaar van de lange treinreis. Heb een kamer bij het Cottage Yes Please eerder al geregeld en kan daar direct gebruik van maken. Douchen en slapen, dat is het beste wat ik op dit moment kan gebruiken. Zo gezegd, zo gedaan.

Wanneer ik later  op de dag weer buiten sta is het gelukkig een stuk aangenamer. Sinds enkele dagen schijnt de zon weer eens, zo hoor ik van professor Kapoor Het is eigenlijk een zeer aangename dag. Wil en hoeft ook niets te doen hier in Delhi. Blik nog eens terug op de weken die achter me liggen. Mijn verblijf in Nepal waar ik de feestdagen heb doorgebracht en waar prachtige herinneringen zijn geboren. De verrichtte werkzaamheden in Jodhpur in samenwerking met Joheb en Habib. Misschien was de break in Goa wel het beste getimed want door deze twee weken heb ik ruimte gecreëerd waardoor de samples nu zo goed als af zijn. Als je weet dat het ontwikkelen van een nieuw product gemiddeld drie maanden duurt en wij hier nu een hele collectie hebben ontwikkeld binnen een maand tijd. Het voelt alsof alle puzzelstukjes op z’n plaats zijn gevallen. Laat het een voorbode zijn voor een positief vervolg. Jullie lezen het weer.



Week 4 (23-29 jan.) 2023

Nog een aantal dagen te gaan hier in Goa. Krijg positieve geluiden vanuit Jodhpur en dat maakt mijn nieuwsgierigheid naar de gang van zaken alleen maar groter. Buiten dat heb ik het hier ook wel een beetje gezien na een paar weken. Heb voldoende kunnen genieten van het strand en de zon en heb besloten om met de scooter richting Perline te rijden. De plaats waar de hondenopvang is gevestigd waar Derk en Sabina op dit moment de boel helpen te runnen. Volgens google maps een half uur rijden. Heb geen adresgegevens maar wel het telefoonnummer van Derk gekregen in geval van nood. Aangekomen in Pilerne merk ik dat het een uitgestrekt gebied beslaat. Vraag bij een klein winkeltje naar informatie over twee Nederlanders en de hondenopvang in de veronderstelling dat iedereen hier wel weet waar deze gevestigd is. Zoals mensen in een dorp meestal weten wanneer er buitenpoorters iets opvallends ondernemen in een kleine gemeenschap. Niet dus! De dame spreekt beperkt Engels en haalt daarom haar dochter erbij. Zij heeft er wel van gehoord maar weet niet precies waar deze is. Dacht zelfs dat het al gesloten was. Kent wel de dierenarts die er altijd langs ging maar deze is telefonisch niet bereikbaar voor informatie.

Derk en Sabina voor het Portugese huis

Ik kan natuurlijk Derk bellen maar vind dit eigenlijk veel te leuk om zelf uit te zoeken. Ze zegt me naar de kerk te rijden die verderop staat en moet daar maar verder vragen. Een kilometer verderop iets wat lijkt op een centrum maar geen kerk. Wederom stoppen en vragen. Het valt me op dat mensen die verder weg wonen van de kustplaatsen, de Engelse taal niet machtig zijn. Een mooie uitdaging dus. Vind uiteindelijk iemand die me de weg naar de kerk wijst en krijg van een paar bouwvakkers de laatste stukjes van de puzzel. Het opvallende is, de omgeving komt me zo bekend voor. Ben het oude statige Portugese huis waarachter het dierenopvang is gevestigd enkele dagen geleden voorbij gereden toen ik een rit door de binnenlanden maakte. Hoe bijzonder is dat. Viel me toen wel op dat er zich veel honden rond dit erf bevonden. Krijg al snel Sabina en Derk onder ogen en constateer dat de boel hier aardig in de war is geschopt zoals ze eerder in Anjuna hadden aangegeven. Konden ze enkele maanden geleden nog gebruik maken van alle ruimtes in het koloniale huis, nu zijn ze verdrongen naar enkele kamers aan de achterzijde waardoor er geen voldoende ruimte meer is om operaties uit te voeren en overige ruimten volstaan met meubilair etc uit het voorhuis. De eigenaar wil ze er weg hebben om nog onbekende redenen, dat is duidelijk. Niet door zaken openlijk met elkaar te bespreken waardoor ze naar andere mogelijkheden kunnen zoeken, maar door ze op alle mogelijke manieren dwars te liggen en tegen te werken waardoor ze uiteindelijk geen keuze meer hebben. Eigenlijk een heel triest verhaal. Een hele groep arbeiders, dierenartsen en vrijwilligers die hier werkzaam zijn om straathonden op te vangen, gratis te laten castreren of te steriliseren, te opereren indien nodig en alle medische zorg te verlenen die de dieren nodig hebben. Het hele project wankelt, alleen omdat de landeigenaar op een zeer eigenzinnige en vreemde manier met de situatie omgaat. Derk en Sabina zijn in een situatie beland waar ze nooit geen rekening mee hebben gehouden. Daarnaast is het niet hun eigen project, al is het bewonderingswaardig hoe ze samen met de situatie omgaan. Het zegt alles over hun betrokkenheid met de mensen en dieren die afhankelijk zijn van het project. Wens ze heel veel succes bij het afscheid en rijd via de kustplaatsen Candolim, Calangute en Bagga terug naar Anjuna. Bij het guesthouse zit Esprito op de veranda met Shivaba, een goede vriendin uit Mumbai die samen met haar zus voor drie dagen naar Goa zijn gekomen om even op adem te komen na een drukke periode van werkzaamheden. Uiteraard kwam het gesprek ook op mijn bezoek aan de dierenopvang. Opmerkelijk is dat de vriend van Esprito tien honden in huis heeft, Esprito zelf vier honden in huis heeft en de zus van Shivaba thuis vijfenzestig katten onderdak bied in haar grote appartement in Mumbai. Allemaal om het overschot aan deze dieren een waardig bestaan te geven. Het maakt duidelijk hoe groot dit probleem in India is. Waar honden en katten aan de onderkant van de samenleving hangen. Enigszins begrijpelijk omdat het overgrote deel van de Indiase bevolking in India moeite heeft om zelf een levenswaardig bestaan op te bouwen. Of weldoende mensen zoals eerder genoemd daar verandering in zullen brengen lijkt me een oneerlijke strijd. Ben me wel meer bewust van het aantal mensen die zich om deze dieren bekommeren. Het geeft hoop en zorgt misschien uiteindelijk voor verandering in regel en wetgeving. Laten we van het positieve uitgaan. Bij het Florinda guesthouse is het ondertussen iets levendiger door het toenemende aantal gasten. Naast Shivaba en haar zus Yabana zijn er een paar jongedames uit Mumbai, een jong stel waarvan hij uit Mumbai en zij uit Bangalore komt en enkele Indiase jongens die onopvallend hun weg kiezen. Met de meesten maak ik wel even een praatje, al blijven de meesten hier voor slechts een paar nachten en dat maakt het lastiger om mensen beter te leren kennen. Weet dat Shivaba werkzaam is als tattoo artist en klaar is met Mumbai als luidruchtig en ongezond leefgebied. Plannen heeft om te investeren in Goa maar of dat zal gebeuren nog maar de vraag is. Haar zus Jabana is werkzaam als ondernemer in de farmaceutische industrie en geeft seminars aan artsen wereldwijd om nieuwe medicijnen te introduceren. Iets wat gepaard gaat met grote sommen geld maar het steeds lastiger wordt om in contact te komen met artsen en grote inkopende partijen. Tijdens corona was dit via online meetings nog vernieuwend maar door de huidige drukte in ziekenhuizen is er vrijwel geen tijd voor artsen om deel te nemen. Interessante materie waar veel creativiteit voor nodig is om door te kunnen blijven gaan. Neem ook vanavond weer tijd voor Harjeet en zijn oom Raj die in het Lobo´s restaurant aan het werk zijn. Rond 22.30 mogen ze de strandstoelen binnenhalen en zit hun werkdag erop. Eten en drinken nog iets in de keuken en doven de lichten. Ontzettend leuke mensen die altijd blijven lachen ondanks dat zes maanden lang iedere dag begint en eindigt zoals deze. Trots wil Raj even hun kamer laten zien die vlak achter het restaurant te vinden is.

Anjuna met zijn rotsachtige kust.

Een soort betonnen schuur waarin een aantal van hout geprepareerde bedden staat en welke verder gevuld is met opslag van ongebruikt materiaal. Een klein lichtbolletje zorgt voor enige verlichting en zie de smerige oude matrassen waarop ze slapen. Toch is Raj er blij mee en geeft hem dat beetje privacy dat hij nodig heeft. Wij als verwende westerlingen hebben geen idee hoe hun leven er uit ziet. Zoals de zovelen hier die noodgedwongen een soortgelijk leven leiden. Harjeet en Raj lachen altijd, zien er fit uit en als ik vraag hoe het met ze gaat zeggen ze steevast ´goed!´. Hoe sterk kun je zijn als mens. Gun ze werkelijk het allerbeste wat je iemand kan wensen. Bij het zelfde restaurant zitten er ook iedere dag een aantal stellen uit Rusland.

Ze komen hier voor een maand en verblijven altijd de hele dag bij Lobo´s vanwege de vriendelijke mensen die er werken, zo hoor ik van Harjeet. En ik kan het beamen. Ze spreken geen Engels maar krijg altijd een lach en een zwaai wanneer ik richting het strand loop. Omdat er ´s avonds weinig tot geen mensen in de strandclubs te vinden zijn en het alleen maar druk is met Indiase mensen die nog een rondje over het strand lopen, zit ik mijn laatste uur in een vertrouwde strandstoel bij het Five Five restaurant op een afgelegen stukje strand. Nu het volle maan is en vloed overheerst komt het water steeds verder. Is de zee onstuimiger en het neerslaan van de golven op de rotsachtige kustlijn nog intenser. Natuur in al zijn kracht, het enige dat niemand kan beheersen. Ik vind het prachtig.

Een laatste dag in Anjuna. Heb hier in Goa mooie dagen beleefd maar ben klaar voor vertrek naar Jodhpur waar zaken op me staan te wachten. Neem na een goed ontbijt afscheid van de jongens bij de German Bakery waar ik altijd goed contact mee heb en rijd vervolgens naar Bagga waar ik me voor een uur heerlijk laat masseren. Hoe ontspannen kun je de dag beginnen? Wil vandaag zo min mogelijk doen. Moet morgen in alle vroegte richting de luchthaven en veel slapen zal ik niet de komende nacht. Heb daarnaast ook al met de Habib en Joheb afgesproken om direct aan de slag te gaan zodra ik in Jodhpur aangekomen ben. Een lange dag staat op me te wachten en daar wil ik klaar voor zijn. Er is verder ook niets wat ik nog graag zou willen doen of waarom ik langer in Goa zou willen blijven. Ja, de warmte hier, die zal ik missen. Bij het Florinda guesthouse heb ik de afgelopen weken, naast leuke vluchtige gesprekken geen reizigers ontmoet waarmee ik een speciale band heb kunnen opbouwen zoals dat eigenlijk altijd wel het geval was. Voordeel is wel dat ik hierdoor meer in gesprek ben geraakt met Esprito, de eigenaar. Nu hij zijn kamers via AirB&B aanbied, boeken er langzaam aan steeds meer Indiase gasten en dat zorgt toch voor een andere energie.

Zonsondergang bij het Five Five restaurant.

Hij voelt het en doet er alles aan om zijn gasten te laten voldoen aan zijn gewenste normen maar het zijn de ontwikkelingen en de realiteit waarin ook Esprito zich zal moeten schikken. Ik lig nog even op het strand bij de Five Five bar en verder laat ik de zon met de overige strandgangers zijn ondergang inzetten. Pak mijn koffer in, neem aan het begin van de avond afscheid van Esprito, niet wetende of en wanneer ik hier ooit weer zal belanden en zit ´s avonds nog een paar uur voor het Lobo´s restaurant op het strand. Maak er een laatste praatje met Raj en Harjeet maar lig vroegtijdig op mijn bed om nog iets slaap te kunnen vatten.

Om 03.00 uur gaat mijn alarm. Vince, de jongen die mij naar het vliegveld zal brengen zou om 03.30 aan de weg staan achter het guesthouse. Gelukkig heb ik toch een paar uurtjes kunnen slapen en stap redelijk fris de deur uit. Neem nog een laatste blik op het verlaten strand en de deinende golven en loop vervolgens naar de plek waar ik zal worden opgehaald. Aan de weg staat er een oude vrouw achter een tafeltje dat vol staat met etenswaar, flessen water en is bezig met het maken van warme chai in een pannetje boven een gaspit. Iedere nacht is ze hier om nog iets proberen te slijten aan late feestgangers. Bij haar zit een Indiase jongen in een stoel die ze net een bak warme chai aanreikt. Als ik lachend vraag waarom hij hier rond deze tijd nog zit, zegt hij dat hij niet kan slapen. Hij heeft een kamer in een guesthouse even verderop en zijn Indiase buren zijn de hele nacht luidruchtig aan het feesten waardoor hij geen oog dicht doet. Dit is nu precies wat Esprito absoluut niet wil. Vince staat precies om 03.30 uur voor met zijn auto. Op dit tijdstip geen verkeer te bekennen en binnen een uur sta ik voor de incheck balie op de luchthaven van Dabolim. De rest volgt vanzelf. Vlieg met Air India via Mumbai terug naar Jodhpur waar de temperatuur duidelijk een stuk lager is. Mijn vroege vertrek uit Goa heeft als voordeel dat ik al voor het middaguur bij het Jhankar hotel wordt afgezet door een riksja. Zou er de aankomende vijf dagen overnachten maar de jongens zeggen dat er waarschijnlijk iets mis gegaan is want bij het hotel zijn alle kamers volgeboekt. Even balen dus. Als oplossing bieden ze een verblijf aan in het Blue hotel. Tevens de woning van Manish, de eigenaar waarmee ik goed bevriend ben. Een oud historisch pand met veel kamers, anderhalve kilometer verderop, waar Manish en zijn familie op de beneden verdieping wonen en de kamers op de eerste en tweede verdieping geschikt zijn gemaakt als hotelkamer. Het maakt me voor nu niet uit. Laat ze het regelen maar wil het liefst naar de werkplaats om de behaalde resultaten te bekijken. Na enig app contact ben ik al redelijk snel met Joheb en Habib onderweg. Zie dat er veel is gebeurd maar ook dat er nog heel veel werk is te verrichten. Geen tijd te verliezen dus. Ben tot 20.00 uur bezig om verder te werken aan de nieuwe modellen. Ben redelijk gesloopt wanneer ik het Blue house hotel bereik waar mijn koffer inmiddels is ondergebracht. Praat er nog even met de vrouw en zus van Manish maar trek me al gauw terug in mijn kamer op de tweede verdieping. Dat het kouder s merk ik gedurende de nacht. Er ligt wel een deken maar door de koude wind die door de ventilatieopeningen in de oude muren en niet goed sluitende ramen naar binnen komt, krijg ik het niet meer warm. Ben daarom al vroeg uit mijn bed en ga op tijd naar Sam´s café voor een ontbijt zoals ik iedere dag doe hier in Jodhpur. Terwijl ik via de trap naar beneden loop gaat er een deur open en hoor ik een bekende stem.

Interieur Sam’s café.

Het is Manish die nog in zijn bed ligt. Zie hem sinds tijden weer eens in levende lijve. Hij is tegenwoordig druk in de politiek en maakt lange dagen waardoor er dingen misgaan, zoals mijn boeking. Vertel hem openlijk dat dit soort dingen fout gaan omdat hij zelf niet meer betrokken is. Volg Manish via facebook en zie hem tegenwoordig alleen op foto´s met invloedrijke mensen waardoor zijn persoonlijke aanzien in Jodhpur aanzienlijk is versterkt. Er sindsdien vrijwel geen tijd en aandacht meer is voor zijn familie en het Jhankar hotel. In ieder geval veel te weinig. Nu zijn geliefde moeder pasgeleden is gestorven is dit een duidelijke boodschap. Familie is alles voor hem en nu het hotel ook meer problemen gaat opleveren staat hij voor keuzes. De politiek verlaten is misschien wel de beste optie. Ik wens hem sterkte met zijn besluit en ga aan de wandel. Nog net voldoende tijd om te ontbijten voordat ik weer word opgehaald door Joheb en Habib. Opnieuw een lange dag. Het is vrijdag en normaal gesproken ligt de productie stil vanwege het feit dat moslims dan gebedsdag hebben. Alleen vanwege mijn aanwezigheid is er een groep die het werk wil voortzetten. Hun enige vrije dag in de week opgeven om verder te werken aan de producten. Hoe dankbaar kun je zijn. Buiten dat heeft het koude weer behoorlijk invloed op iedereen hier. De helft is verkouden en slikt medicijnen vanwege keelpijn, zo ook Habib en Joheb. Ondanks dat is de sfeer goed. Gaat de productie gestaag door en ben ik ontzettend blij met wat we in deze korte periode hebben weten te bereiken. Soms denk ik wel eens, had ik niet langer hier moeten blijven en niet naar Goa moeten gaan zodat ik alles in een rustig tempo af had kunnen maken. Het antwoord daarop is snel gevonden. Iedere keer hier in Jodhpur krijg ik binnen een aantal dagen last van mijn luchtwegen vanwege de stof die hier in de lucht hangt vanwege het woestijnklimaat dat hier heerst. Voor mijn gezondheid is dit gewoon beter zo. Daarnaast geeft een bepaalde deadline ook extra energie waardoor zaken sneller geregeld zijn. Ik heb nog een aantal dagen hier om zaken verder af te ronden. Ben ontzettend blij met Habib en Joheb van wie ik alle nodige medewerking krijg. En natuurlijk met de werknemers waarmee ik samen lange maar ook prachtige dagen beleef. Natuurlijk wordt er hard gewerkt maar is er ook voldoende tijd om te lachen en samen chai te drinken.

Een tevreden man!

Ben vanavond ook nog bij de advocaat langsgegaan om een zakelijk contract verder te bespreken dat ik tijdens mijn vorige bezoek afgelopen jaar heb laten opmaken. Voor mijn vertrek uit Jodhpur wil ik dit door alle partijen getekend hebben zodat iedereen precies weet waar hij staat. Alles heb ik uitgebreid met Joheb en Habib besproken en deze zijn akkoord gegaan. Wil geen fouten meer maken zoals ik eerder met Sunil heb ondervonden. Het is wederom laat vandaag. Gelukkig is er een mooie kamer voor me geregeld in het Jhankar hotel en hebben ze mijn koffer al overgebracht vanuit het Blue house hotel. Eerst een goede nachtrust en dan nog een aantal dagen te gaan hier in Jodhpur. Laat het iets moois opleveren.  

Week 3 (16-22 jan.) 2023

De dagen vliegen voorbij. Het is werkelijk een tijd van onthaasten en nu de eerste week er hier op zit ben ik gewend geraakt aan alle veranderingen. Vind mijn weg in het vernieuwde Goa zoals ik het zie. Ondanks dat ik verlang naar oude tijden is het nog steeds goed vertoeven hier. Bij het Florinda guesthouse, waar het normaal gesproken een komen en gaan is van westerlingen, is het trouwens rustiger dan ooit. Van de twaalf kamers zijn er slechts een aantal bezet. Er is een net een Griek aangekomen en een Israëlisch stel wonende in Berlijn zijn, na drie dagen hier te hebben vertoefd, naar het rustigere zuid Goa vertrokken. Ron en Masja, zoals ze heten, hebben door alle veranderingen in de Duitse stad hun baan opgezegd en zijn nu voor anderhalve maand op reis in India om nieuwe inspiratie op te doen. Er achter te komen hoe verder te gaan. Berlijn stond bekend om zijn goedkope woonruimten en kunstige leefklimaat. Met name de reden dat veel kunstzinnige mensen wereldwijd zich in deze stad nestelden. Alles is echter aan het veranderen. Wordt alles dermate duur in Berlijn dat het geen interessante bestemming meer is om een minder gehaast leven te kunnen leiden. De reden waarvoor ze oorspronkelijk uit Israël zijn vertrokken. Heb respect voor het tweetal dat bewust kiest voor een bepaalde levensstijl en daar geen concessies aan doet. De komende tijd zullen ze knopen doorhakken en uiteindelijk hun stek ergens op deze planeet vinden. Mijn ontbijt begint zoals gebruikelijk bij de German Bakery om vervolgens terug te rijden naar het guesthouse waar Esprito net is aangekomen. Nu er niet veel gasten zijn komt hij iedere ochtend voor een paar uur om de laatste zaken te managen en hebben we ruim tijd om interessante gesprekken te voeren. Het is ondertussen mijn vaste routine geworden. Vervolgens rijd ik met de scooter richting het zuidelijker gelegen Calangute waar ik mooie herinneringen aan vriendschappen heb overgehouden. Ook wel benieuwd hoe het er hier nu aan toe gaat. De route van 8,5 km is vertrouwd. Een smalle maar goed geasfalteerde weg die kronkelend zijn weg vindt langs kleine dorpjes en omringt door palmen en prachtig groen.

Drukbezochte Tito lane in Bagga beach.

Aangekomen merk dat de Indiase toerist ook deze streek volledig heeft ingenomen. Zie slechts een aantal oudere Engelse badgasten die hier al jaren komen om te overwinteren. India is namelijk nog steeds goedkoper dan de zuid Europese landen, al zal het hier snel duurder worden door de toenemende vraag vanuit India zelf. Na een aantal uren strand vind ik het wel genoeg. Rijd richting het naastgelegen Bagga waar in Tito lane de Cape Town bar gevestigd is. Een open bar aan de weg waar overal tv schermen aan de muur hangen. Vandaag is de voetbalwedstrijd tussen Manchester United en Manchester City op de schermen te zien. Normaal zit het er vol met Engelse voetbalfans en dat staat meestal garant voor gezelligheid. Ook al drinken ze misschien iets te veel, hun gevoel voor humor is onverbeterlijk. Vandaag zit er slechts een enkeling en is de bar vrijwel leeg. Alleen een paar Indiase voetbalfanaten waarvan er een volledig uitgedost is in het rood-witte tenue van Manchester United. Hij is er samen met enkele vrienden. Ze zijn er voor de wedstrijd maar ook vanwege het vrijgezellenfeest van een van hen. Ondanks het handjevol bezoekers toch een prachtige avond beleefd met de jongens. Eenmaal terug bij het guesthouse parkeer ik de scooter op de binnenplaats en loop direct door naar het strand waar Harjeet van het Lobo’s restaurant in het donker de laatste berichten op zijn mobiel leest. Voor hem zit de dag er net op en neemt hij nog even tijd voor zichzelf voordat hij zijn bed op zoekt. Ik ga nog even op het muurtje zitten om naar het geluid van de rollende golven te luisteren. Hoe beter kun je de dag afsluiten.

De brede stranden bij Arambol.

Vandaag wil ik de meest noordelijke stranden van Goa gaan bezoeken. Vanaf Morjim beach heb je alleen maar brede stranden richting het meest noordelijke Arambol. De plaats waar nog de meeste buitenlandse toeristen te vinden zijn, zo hoorde ik me vertellen. Rijd via een redelijk goede begaanbare weg de 15 km richting Arambol beach. De laatste kilometer richting het strand is de straat gevuld met winkeltjes, restaurants en kleine cafe´s. Alles om de toerist te pleasen. Zie er veel westerlingen rondlopen en dan met name Russen die hier hun toevlucht zoeken. Nu heb ik daar eerlijk gezegd nooit echt een binding mee gehad vanwege hun veelal norse en arrogante houding. Iets wat voornamelijk geldt voor de Russen die hier vakantie vieren want het merendeel van de Russen heeft daar de middelen niet voor. Met de huidige situatie in Oekraïne voelt het ook wel dubbel. Ben eigenlijk best wel nieuwsgierig hoe de Russen die hier verblijven er tegenaan kijken. Tot dusver nog geen Rus tegen gekomen om daar over te praten. Aangezien ik geen zin heb om op het strand te liggen besluit ik te gaan wandelen. Lopend langs de waterlijn passeer ik vrijwel alleen strandhutten opgebouwd uit hout en rieten schotten. Er staan wel ligbedden maar de meesten zijn ongebruikt. Vind het zelf helemaal prima zo. Passeer Mandrem en kom uiteindelijk terecht bij Ashrem beach waar ik niet meer verder kan vanwege grote rortspartijen. Gelegen op ruim vijf kilometer vanaf Arambol. Aangezien ik blootvoets op het harde zand loop is het nog wel even een opgave want mijn kuiten beginnen langzaam wat kramp te vertonen. Ondanks dat is het een heerlijke wandeling geweest. Terug in Arambol ga ik er nog iets drinken bij een van de strandtenten en raak er in gesprek met de Nepalees die er werkt. Zoals er heel veel Nepalezen in India hun brood verdienen. Hij komt hier ieder jaar voor zes maanden, tezamen met een drietal mannen uit hetzelfde dorp. Het zal ook in Arambol snel anders worden, zo zegt hij. Er is namelijk vorige week net een nieuw internationaal vliegveld geopend. Het nu gebruikte vliegveld in Dabolim, gelegen in zuid Goa, is oorspronkelijk ook een militair vliegveld en is door de enorme toename aan vakantiegangers veel te klein geworden. Het zorgt er tot op heden voor dat de verste en meest afgelegen stranden minder in trek waren door de lange reistijden. Het nieuwe vliegveld ligt echter ter hoogte van Arambol op nog geen 10 km land inwaarts. Een logisch gevolg is dat deze nog ongerepte stranden een makkelijke prooi zijn voor investeerders. Het binnen vijf tot tien jaar waarschijnlijk volgebouwd zal zijn met resorts met hun privé stranden. Een onomkeerbaar gevolg van de welvaart in India. Ik rijd de kust route terug naar Anjuna. Een weg vol met kuilen en slecht asfalt. Hard rijden is hier absoluut geen optie. Er wordt ook veel gecontroleerd tegenwoordig. Op diverse plekken staan groepjes politiemensen dagelijks te controleren op rijbewijs en het dragen van een helm. Ik heb het tot dusver weten te omzeilen, al voldoe ik aan de gestelde eisen.

St. Antony church bij Siolim.

Onderweg terug passeer ik ook het dorpje Siolim waar een grote kerk een prominente plek inneemt. Wit geschilderd en prachtig verlicht in de avond een pareltje om te zien. Vandaag staan alle deuren open en hoor ik de priester duidelijk door de speakers de mis voordragen. Iedere week is hier om 16.00 een dienst, zo hoor ik later van Esprito. De kerk is tot aan de laatste bank gevuld en wil graag even een kijkje nemen maar word tegen gehouden door een beveiliger. Zonder vereiste nette kleding mag ik niet naar binnen. Zelfs niet op gepaste afstand van buiten even een foto maken van het prachtige interieur. Er blijken wat misdragingen te zijn geweest door toeristen die een dienst verstoorden en sindsdien heeft men maatregelen getroffen. En ik kan het begrijpen. Toch is het een heel bijzonder schouwspel. Want waar maak je dat nog mee.  Wanneer ik later die avond op het strand nog een Mojito drink krijg ik gezelschap van een Engelsman. Hij zit alleen aan een tafel en vraag hem mij te vergezellen. Het is Mick, een ruim vijftig jarige Engelsman die hier ook al twintig jaar komt. Projectleider in de bouw en nu voor een maand aan het overwinteren in Goa. Zoals de meeste Engelsen houd hij ook van bier drinken en rijd daarom uit voorzorg geen scooter. Wandelt dagelijks de twintig minuten naar hetzelfde stukje strand en ligt daar de hele dag op een ligbed. Vind het bijzonder dat iemand dit een maand vol kan houden. Een prima vent om een aantal uurtjes mee door te brengen. Langer hoeft ook niet want het is inmiddels middernacht en willen de jongens van de strandtent dolgraag afsluiten. Voor hun begint er morgen weer tijdig een nieuwe dag.

Vandaag geen laptop meegenomen om te schrijven aan mijn blog. Ook geen werk gerelateerde zaken maar intens van de rust genieten op deze morgen bij de German bakery. Er zit een groepje Japanners die net hun yoga sessie hebben afgesloten op de eerste verdieping en hier en daar zitten en liggen er mensen op de vele lounge banken. Sommigen aan het ontbijten en een aantal ligt er zelfs te slapen. Het geeft aan wat de sfeer en de muziek met je doet. Kan hier echt van genieten zonder ook maar een woord uit te hoeven spreken. Onderuitgezakt in een van de rieten stoelen bewust worden van de omgeving waarin ik ben. Het mooie groen van palmbladeren en de boeddhistische versieringen en gordijnen die de ruimte precies dat geven wat het zo bijzonder maakt. De vele gekleurde Tibetaanse gebedsvlaggen met hun teksten die aardig versleten en vrijwel onleesbaar zijn geworden. Tekenend dat ze zijn meegenomen door de wind en zich in het universum begeven in de hoop dat er mooie dingen uit voort zullen komen.

Omgeving Mandrem noord Goa.

Denk aan het Israëlische stel Ron en Masja die net vertrokken zijn bij het guesthouse. Een nieuwe toekomst aan het voorbereiden zijn door uit hun comfortzone te stappen en ruimte te creëren voor nieuwe ideeën.  En natuurlijk aan mijn eigen situatie. De lange weg die achter me ligt en de jarenlange zwerftocht om mijn werkelijke levensdoel te verwezenlijken. Dat te kunnen doen waar ik daadwerkelijk blij van word en geen energie meer hoeft te stoppen in zaken alleen maar om de molen draaiende te houden. Het leven is daar eigenlijk te kort en te kostbaar voor. In Jodhpur wordt er op dit moment door Habib en Joheb hard gewerkt aan die toekomst. Heb met regelmaat contact via whatsapp en tot dusver verloopt alles naar wens. Ook al kan ik op dit moment zelf weinig doen om ze te helpen omdat het nu een kwestie van produceren is, het verlangen naar volgende week wordt steeds groter. Het zou werkelijk een grote overwinning zijn als ik voor mijn vertrek uit India begin februari een mooie collectie producten afgemaakt zou kunnen zien om er vervolgens een mooi vervolg aan te kunnen geven zodra terug in Nederland. Vooralsnog moet ik het doen met de gegevens die ik toegestuurd krijg. Vertrouwen op het goede, dat is het enige wat ik kan.

In de middag is het weer Flea market aan de kust. Over het strand binnen tien minuten te bereiken vanaf het guesthouse. Tussen de marktkramen verscholen staat de Sea Breeze bar waar een live band staat te spelen. Het zit er vol met oudere Engelse badgasten uit Calangute en omstreken die er een dagje uit van maken. De meesten de zestig ruim gepasseerd, als ik het zo inschat.

Sea Breeze bar bij de Flea market.

Drink er een biertje aan de bar en geniet een uur van de joviale sfeer die er heerst. Later terug lopend zie ik Mick op zijn vertrouwde ligbed liggen. Voor zich een grote fles Kingfisher bier. Ik besluit hem te vergezellen tot zonsondergang. We kunnen vreselijk lachen om zijn eigen luiheid tijdens zijn verblijf hier terwijl hij de ene na de andere fles bier open maakt. Veel diepte zit er niet in het gesprek maar het is prima gezelschap. Kies er overigens wel voor om ‘s avonds mijn eigen weg te gaan. Ga voor de verandering eens niet eten bij het Oases restaurant maar ga weer een kijkje nemen bij de German Bakery. Er speelt een muzikant die diverse muziekinstrumenten bespeelt en met behulp van een computer een compleet orkest kan creëren door het opnemen van klanken en gezang. Bijzonder dat de huidige techniek dit mogelijk maakt. Ik eet er een pizza en krijg gezelschap van een Duitse vrouw die aan mijn tafel komt zitten. Ze komt hier al sinds de tachtiger jaren en was ook enigszins verbaasd over de ontwikkelingen hier ondanks de corona jaren. Begon ook af te geven over de Duitse overheid en de nog bestaande beperkingen met betrekking tot corona. Een anti vaxxer, dat is duidelijk. Vind dat een ieder dat persoonlijk mag bepalen en respecteer gemaakte keuzes maar merk bij haar een golf aan frustratie. Krijg een heel verhaal over complot theorieën en heb eigenlijk snel genoeg van haar doemdenken. Voor mij gaat het allemaal net iets te ver. Geniet liever nog even van de muziek en maak later nog een slotronde over het strand in Anjuna. Bij het guesthouse is Janus, de Griek die enkele kamers verder zit, mijn enige metgezel op dit moment. Een aardige jongen die bezig is aan de laatste week na vier maanden door Nepal en India te hebben gereisd. Zit nog even op de veranda voor mijn kamer maar laat al snel de dag achter me.
     
Wil vandaag meer van de binnenlanden verkennen. Rijd eerst naar het meeste zuidelijke deel van noord Goa. Eerst de weg binnendoor richting Bagga en daarna de hoofdweg via Calangute richting Candolim. Het weekend zit er aan te komen en dat is te merken. De toevoerwegen naar laatstgenoemde kustplaatsen zijn overvol met bezoekers die hier het weekend komen vieren. Niet alleen vanuit andere delen van de staat Goa maar ook vanuit de aangrenzende staat Maharashtra, zo is af te lezen van de nummerplaten. Vaak grote SUV’s die hier eigenlijk niets te zoeken hebben. De wegen zijn hiervoor simpelweg te smal. Het bezitten van een grote auto of andere materiele zaken zijn een statussymbool geworden in India. Meer dan ooit voel ik dat bezittingen gekoppeld zijn aan een succesvol bestaan. Iets wat me in een land als India enorm heeft verbaasd. Een oude man heeft me ooit verteld waarom er zoveel spirituele leiders in India te vinden zijn. Ze zijn hier uiteindelijk het hardst nodig, zo zei hij. En hij kan nog wel eens gelijk krijgen. Buiten de vele buitenlanders die hier proberen te resetten en innerlijke rust proberen te vinden is straks een groot deel van de Indiase bevolking aan de beurt. Ik sluit me voorlopig aan in de file die me met enige vertraging richting Candolim begeleid.

De kuststrook bij Chapora

Nu langzaam terug via de smalle wegen een paar kilometer landinwaarts om het daadwerkelijke leven te aanschouwen hier in Goa. De kleine dorpjes die nog volledig van de drukte zijn afgesloten. Buffels die door het onontgonnen groene landschap hun route vinden. Stop af en toe bij een van de vele kerken die ik passeer. Opvallend door hun wit geschilderde muren te midden van al het groen. Probeer een open deur aan te treffen maar vrijwel overal zijn ze jammerlijk gesloten. Ik weet niet wat het is maar wil er altijd even binnen een kijkje nemen. De energie te voelen die er veelal heerst. Goa, ooit een Portugese kolonie, waar een mix van katholieke en Hindu gelovigen in goede harmonie naast elkaar leven. En kerken zijn er hier in overvloed te vinden. Zijn ook daadwerkelijk in functie en goed bezocht zoals in Siolim. Voor hoe lang nog weet niemand of eigenlijk misschien wel. Zag dat in de binnenlanden grote bouwprojecten voor hotels en appartementencomplexen gaande zijn als voorbode dat grote stromingen aan geld en welvaart deze staat zullen overspoelen. De enige veiligheid voor de huidige bewoners is dat investeerders zich moeten koppelen aan een lokale inwoner van de staat Goa als zakenpartner zoals dat in Dubai de regel was. Het zorgt ervoor dat een onwetende grondeigenaar zijn eigendom niet te goedkoop verkoopt en financieel mee kan groeien met de financiële welvaart van een onderneming. Maar goed, we weten allemaal wat geld en welvaart doet met mensen en het geloof. De behoefte om te bidden voor hoop en kracht zal steeds meer vervagen. Of het uiteindelijk mensen gelukkiger zal maken? Vul het zelf maar in. Vooralsnog geniet ik van het nog pure leven in de streken die ik doorkruis. Beland uiteindelijk via de kuststrook  bij het noordelijke Siolim de afgelegen plaats Chapora waar op een kruising een oude dikke boom de omgeving overheerst. Er staat een klein Hindu tempeltje naast en een hut van nog geen tien vierkante meter met een aantal bankjes waar je verse vruchtensap en ijs met aardbeien kunt kopen. Een ontmoetingsplek waar de meeste strandgangers even een korte tussenstop maken. Zittend op een van de bankjes geniet ik de stroming van bezoekers die komen en gaan. Als mooie afsluiting voordat ik terug naar Anjuna rijd. In de avond bezoek ik de Friday Night markt net buiten Anjuna waar mensen uit de wijde omtrek naar toe komen. Je vindt er honderden marktkramen en stands met een grote variëteit aan sieraden, kleding, kunst, etenswaren en speelt er een band op het grote podium. Met een 22 graden op de thermometer geen straf om hier de rest van de dag rond te dwalen.

Mick op zijn vertrouwde ligbed.

Vandaag is het de laatste dag voor de Engelsman Mick. Ik spreek hem vrijwel dagelijks en heb afgesproken om hem te vergezellen op het strand van Anjuna. Begin mijn dag zoals altijd en loop in het begin van de middag naar de vertrouwde plek op het strand waar ik hem kan vinden. Moet al lachen wanneer ik hem vanaf grote afstand zie liggen. Steevast op zijn buik met voor hem een grote groene fles. Voor een laatste dag voordat hij zondagmorgen weer op het vliegtuig stapt richting Londen. Als alles volgens plan verloopt is hij rond 21.00 uur weer thuis in zijn woonplaats Camebridge, op enkele uren rijden van Londen. Maandagochtend om 05.00 uur gaat zijn wekker weer en begint zijn werkdag zoals altijd. Ik moet zeggen, ik zal hem ook wel missen. Het was prettig gezelschap in de tijd die we samen doorbrachten en waarbij we veel hebben gelachen. Wens hem het allerbeste wanneer ik op het einde van de middag afscheid neem. Wil richting Bagga om de Cape Town bar te bezoeken en wil later in de avond naar de Luna bar in Anjuna waar een Jazz band speelt. In Bagga was de bar echter nog leeg en na er in een restaurant iets gegeten te hebben de terugweg weer ingezet. Heb nog een uurtje naar de Jazz band geluisterd maar omdat de muziek overal om 22.00 uur moet stoppen vanwege geluidsoverlast, was dit geen avondvullend programma. Parkeer de scooter bij het guesthouse op de binnenplaats en loop een stel Nederlanders tegen het lijf die de kamer naast mij geboekt hebben voor de komende nacht. Het zijn Derk en Sabina uit Zuid Laren. Werkzaam als vrijwilligers bij een dierenkliniek en opvang voor zwerfhonden in Pilerne, een dorpje verscholen in de binnenlanden ter hoogte van Candolim.

Friday night market Anjuna.

Sinds enkele maanden runnen zij deze opvang die oorspronkelijk door een andere Nederlandse is opgezet maar die vanwege omstandigheden nu in Nederland zit. Zo krijg ik te horen wanneer we samen aan tafel zitten op de verhoogde binnenplaats onder het genot van de whisky en rode wijn die ze meegenomen hebben. Prachtige mensen met een vrije geest waarbij de passie voor honden er vanaf spat. Zeker bij Sabina. Na maanden onophoudend met hun werk bezig te zijn geweest nu een dagje voor zichzelf, al voelen ze zich bijna schuldig voor de arbeiders die nu voor de dieren moeten zorgen. Vandaag ook de dag dat ze twaalf jaar samen zijn en dat mag gevierd worden. Tot ruim na middernacht geniet ik van hun gezelschap. Het zijn deze onverwachte ontmoetingen wat reizen zo bijzonder maakt. Laten er nog vele volgen.   
 

Week 2 (9-15 jan) 2023

Bezig in de werkplaats

Het zijn lange dagen in de werkplaats waar we aan de nieuwe samples werken. Om mijn tijd zo efficiënt mogelijk te besteden moet ik het proces vaak bijsturen om niet te veel met randzaken bezig te zijn. Het werktempo ligt hier anders en gezien de hoeveelheid werk die we moeten verrichten is het voor mij een race tegen de klok. Daarnaast heb ik enkele werknemers voor drie dagen tot mijn beschikking. Ze zullen daarna weer productie draaien voor exporteurs. In deze dagen wil ik dus zoveel mogelijk afronden. Aan de hand van door mij gemaakte schetsen en werktekeningen worden materialen uit te stelling getrokken en wordt het stalen frame in elkaar gelast. Dit is ook het leukste om te begeleiden. Het proces dat een product langzaam tot leven komt. Een voor een werken we de producten af tot een bepaald stadium. Tijdens mijn afwezigheid de komende weken zullen zij de afwerking verder verfijnen. Naast het werk aan de producten gaan we tussentijds op zoek naar een nieuwe kleur die ik wil doorvoeren. De industriële meubeltrend is langzaam op zijn retour en wil iets vernieuwends proberen. Verliep alles de eerste dagen ietwat stroperig en had ik er een hard hoofd in om alles gereed te krijgen, vandaag ben ik zeer content met wat we samen hebben bereikt. Vrijwel alles wat op mijn wensenlijstje staat is gerealiseerd tot op zekere hoogte. Het is voor nu mijn laatste dag hier in Jodhpur. Morgen vlieg ik richting Goa om daar een paar weken van de zon te genieten en zullen Joheb en Habib het proces verder voortzetten zoals uitgebreid is doorgenomen. Beiden zijn onder de indruk de technische en praktische kennis die ik bezit en vertrouwen volledig op mijn manier van handelen. Ben daar ontzettend dankbaar voor. De tijd en energie de zij in mij en The Soul of India steken is van onschatbare waarde. Hopelijk zal al het werk zijn vruchten afwerken in de komende maanden wanneer ik in Nederland weer op zoek ga naar geschikte afnemers. Als afsluiting van onze samenwerking in de afgelopen dagen willen ze mij graag mee uit eten nemen. Wanneer we Joheb in het centrum gedag zeggen en ik samen met Habib het laatste stukje door de smalle straten terug lopen naar het marktplein vraagt hij of ik nog even mee ga om zijn ouders te ontmoeten. Het ligt op de route dus waarom niet. Door een kleine toegangspoort kom ik terecht op een kleine binnenplaats waar het vol staat met vergane metalen producten bedekt onder een dikke laag stof. Het gebouw met meerdere verdiepingen welke via smalle stenen trappen te bereiken, staan grotendeels leeg. Slechts enkele ruimtes op de eerste verdieping worden gebruikt en daar wonen zijn ouders. Door de lage houten deuren loop ik naar binnen. Zijn moeder ligt op een met jute banden bespannen bed te slapen. Naast haar op de grond liggen een paar jonge neven onder een deken. Ze is achtenzestig jaar oud maar ziet er uit als iemand van ruim tachtig. Zo zegt Habib ietwat lacherig. Het zijn geen ingerichte ruimtes. Er staat een bed en verder een aluminium opslagkist in de hoek. Eenvoudiger kan het niet. De ruimte waar zijn vader verblijft idem dito. Fel verlicht zoals men dat hier gewend is. Van luxe en comfort is absoluut geen sprake. De familie wil het hele pand laten slopen om volledig nieuw te gaan bouwen waarbij ze op de begane vloer winkelruimtes willen creëren om te gaan verhuren. Hier zijn vergunningen voor nodig en die zijn met het schuiven van wat geld eenvoudig te verkrijgen. Ik kan er inmiddels wel om lachen. Iedereen geeft af op de corrupte overheid die miljarden wegsluist maar het is gewoon een onderdeel van de Indiase maatschappij. Zoals het ook in Nederland plaatsvindt. Alleen hier grotere vormen door onoverzichtelijk overheidsstructuur.

De klokkentoren op het marktplein

Terug bij het Jhankar hotel heb ik nog net tijd om me te douchen en word rond 21.00 uur weer opgehaald. Hier zijn dat de gebruikelijke tijden voor het avondeten. Van het restaurant buiten het centrum van Jodhpur moet je je echter niet veel voorstellen. Op een verdord grasveld staan een aantal plastic tuinsets en binnen zie ik een fel schijnend TL licht een sfeerloze ruimte verlichten. Het eten daartegen is prima. Het hebben van quality time met beide mannen is voor mij eerlijk gezegd belangrijker dan het voedsel. Hoe gek het ook klinkt, ik kom hier al jaren maar ben totaal geen fan van de Indiase keuken. Vanavond even geen werk gerelateerde gesprekken maar meer over hun privé leven. Hun droom om ooit richting Nederland te komen of andere delen van de wereld te zien. Ik hoop dat ik het ze kan helpen realiseren. De eigenaar van het restaurant is zo verheugd door mijn aanwezigheid dat hij graag een kort interview wil houden als we klaar zijn met eten. Ik als buitenlandse bezoeker helpt de status van zijn restaurant te verbeteren. Het klinkt bizar maar het is nog steeds zo, zeker in plaatsen waar men nog niet wordt overspoeld met buitenlanders.

Nu het werk er voor mij voorlopig op zit vandaag een vlucht richting Goa. Deze vertrekt vanaf de kleine luchthaven van Jodhpur die naast een militaire basis gelegen is op vijf kilometer vanaf het centrum. Het is de eerste keer dat ik vanuit Jodhpur richting Goa vlieg. Moest voorheen altijd eerst naar het 350 kilometer verderop gelegen Jaipur waar een groter internationaal vliegveld te vinden is. Geen onnodig tijdverlies dus. Ondanks dat hier slechts vijf of zes vluchten per dag zijn, toch twee uur van te voren aanwezig. Het gaat allemaal iets minder gestroomlijnd en dat kost heel veel tijd. Wanneer ik uiteindelijk in de hal bij de gates beland is het er overvol. Er zijn geen stoelen beschikbaar en alle looppaden staan vol met mensen. Alles veroorzaakt door vertraging van eerdere vluchten. Ben blij wanneer we eindelijk richting het vliegtuig mogen lopen.

Jodhpur vanuit de lucht.

Zie nog net een paar militaire jachtvliegtuigen landen wanneer ik het vliegtuig van Indigo Air binnenstap. De ruim een uur durende vlucht naar Mumbai verloopt voorspoedig als ook de vervolgvlucht richting het zuidelijker gelegen Goa gaat naar wens. Het is rond 18.00 uur wanneer we landen en ik een taxi neem richting Anjuna. Mijn verblijfplaats in Noord Goa waar ik de komende weken zal verblijven. Langzaam verdwijnt de grote rode zon achter de horizon wanneer we bezig zijn met de anderhalf uur durende rit. Ben erg benieuwd naar alle veranderingen sinds ik hier drie jaar geleden hier voor het laatst ben geweest. De wegen en bruggen zijn in ieder geval een stuk verbeterd. Het voelt vertrouwd wanneer we de laatste kilometers in het donker richting de kust rijden. Heb zoals de afgelopen keren een kamer geboekt bij het Florinda guesthouse welke op steenworp afstand van het strand gelegen is. Vlak achter het Lobo´s restaurant. Aangekomen zie ik overal de kerstverlichting nog hangen rond de binnenplaats met zijn groene beplanting en palmbomen. Er zit wel een gast aan een tafel maar geen Esprito te vinden. Hij is de eigenaar van het guesthouse maar is ziek naar huis gegaan. De sleutel van kamer 4 ligt op tafel, zo laat hij me weten via een berichtje. Heerlijk om hier weer te zijn. Een perfecte plek om me terug te trekken na alle hectiek die buiten te vinden is, zo merk ik later wanneer ik via het restaurant het strand bereik. Het is er druk met Indiase toeristen. Tijdens mijn wandeling over het smalle strand en langs de waterlijn zie ik dat corona hier wel iets teweeg heeft gebracht. Oude rieten strandhutten zijn vervangen door trendy clubs gemaakt van beton en staal en de muziek staat bij de een nog harder dan bij de ander. Het is een soort commerciële kermis geworden die volledig afgestemd is op de Indiase toerist. Geen groepen mannen die hier de schaars geklede westerse dames komen begluren maar gezinnen en stellen. Het is zoals de laatste vijf jaar overal in India zichtbaar is.

Anjuna beach in de de avonduren.

De groeiende welvaart ervoor gezorgd heeft dat de midden en bovenklasse steeds meer te besteden hebben en meer in eigen land reizen. Een gevolg is dat backpackers hostels verdwijnen en er steeds meer duurdere hotels voor in de plaats komen. Er wordt namelijk goed geld uitgegeven door deze bevolkingsgroep. Kon ik voorheen in Jodhpur nog overnachten voor 300 INR, nu is het minimaal 2000 INR. Gelijk een 23 Euro. Nog steeds goedkoper dan in Europa maar de comfort is niet te vergelijken. Het is mede de voornaamste reden dat er weinig backpackers in India te vinden zijn. Het is financieel namelijk minder aantrekkelijk om hier lang te zijn in vergelijking met landen als Thailand en Vietnam. Al moet ik bekennen dat ik daar ook niet meer naar op zoek ben. Het doet niets af bij de ontwikkelingen die duidelijk zichtbaar zijn. Nu kerst en nieuwjaar achter ons liggen is de grootste massa aan bezoekers verdwenen uit Anjuna wat resulteert in lege restaurants en clubs. Er is gewoon teveel van alles. Had eigenlijk niet verwacht dat de veranderingen in de afgelopen corona jaren zulke grote vormen hadden aangenomen. Het zegt alles over de economische groei in India, al merk je daar landinwaarts weinig van. Daar waar het grotendeel van de bevolking moeite heeft om zich staande te houden. Als je weet dat India 1,2 miljard inwoners heeft en ruim 30% een zeer goede levensstandaard heeft praat je nog steeds over 400 miljoen mensen die voldoende te besteden hebben. Het is alleen een triest gegeven dat de rest van de bevolking ver achterblijft bij deze groei zoals ook in Nepal het geval was. Ik drink nog een baco bij de Lilliput en zoek de rust op bij het guesthouse. Daar waar alles nog is zoals het was. Voor hoe lang nog? Ik zal het de komende dagen wel horen van Esprito.         

Een heerlijk rustig begin van de dag waar ik enkele andere gasten ontmoet afkomstig uit het zuid Indiase Bangelore. Ze zijn hier voor een week vakantie. Ik heb door Vincent, een jongen in Anjuna die ik al jaren ken, een scooter laten regelen welke ik om 10.00 uur geleverd zal krijgen. Zoals afgesproken staat hij bij de hoofdweg te wachten. Krijg de sleutel in handen, betaal een voorschot en rijd er meteen mee naar de German Bakery voor een goed ontbijt. Het ligt iets verscholen in het binnenland op een paar kilometer afstand. Wordt er direct herkent door de jongens die er werken omdat dit steevast het begin van mijn dag is sinds ik hier in Goa kom.

Ontbijt bij de German Bakery

En gelukkig, ook hier is weinig veranderd. Behalve dat er iets meer Indiase bezoekers te vinden zijn. De ontspannen sfeer hangt er nog steeds. Als ik na enkele uren terug bij het guesthouse ben word ik begroet door Esprito die inmiddels is opgeknapt. Het is een mooi weerzien. We praten bij over de afgelopen jaren en uiteraard over de ontwikkelingen in Anjuna. Iets waar hij niet aan mee wil werken. Hij weigert in te gaan op de wensenlijst die gesteld worden door Indiase gasten die willen reserveren. Koelkast, TV, Airco etc. Ze willen comfort maar Esprito wil het basic houden en kiest zijn gasten zelf uit. Het liefst helemaal geen Indiase mensen omdat ze luidruchtig zijn en helemaal niet in deze sfeer passen. Verkoopt daarom heel eenvoudig nee, ook al scheelt het in zijn portemonnee. Hij heeft hele goede banden met westerlingen die hier voor maanden verblijven om te overwinteren en waardoor prachtige vriendschappen zijn ontstaan. Ik kan me helemaal in zijn visie vinden. Alleen is de vraag, hoe lang houd je dit vol, wetende dat de weg naar vernieuwing overal om ons heen aan de weg timmert. Omdat de stranden hier vol een luidruchtig zijn kies ik er voor om naar het meer noordelijk gelegen Morjim te rijden. Daar waar de stranden ontzettend breed zijn en er slechts enkele uit riet opgebouwde strandtenten te vinden zijn. Het is daarnaast een mooie rit van iets meer dan een half uur met de scooter. De bezoekers die zich hier bevinden zijn een mix van Indiase en Russische toeristen. Voor Russen is India een van de weinige landen waar zij naartoe kunnen reizen zonder visumproblemen, al zijn ze in aantallen sterk gedaald t.o.v. jaren geleden. Tot eind van de middag blijf ik hier om vervolgens terug te rijden om de zonsondergang vanaf het strand in Anjuna te aanschouwen. Een schouwspel dat nooit verveeld. ´s Avonds wandel ik via het strand naar de Guru Bar waar een reggae band speelt. Het is slechts tien minuten wandelen maar aangekomen zie ik weinig drukte. Slechts een paar mensen aan de bar. Bestel een baco aan de bar en zie wel wat er gebeurd. Terwijl de band weer begint te spelen raak ik aan de praat met de jongedame die naast me komt staan. Kort stijl zwart haar waarvan de helft blauw is geverfd. Een opvallende jongedame. Het is Irin die oorspronkelijk uit Rusland komt maar nu al zeven jaar in zuid Goa woont. Ze is meegekomen met de gitarist van de band waarmee ze goed bevriend is. Irin is beroepsmuzikant, maakt zelf muziek en treed op in de grotere clubs in Goa. Met haar heb ik voor enkele uren hele interessante gesprekken. Ze leeft van haar passie voor muziek en heeft nog heel veel plannen. De band speelt ondertussen verder voor het handjevol bezoekers. Zie dat ze de grootste lol hebben op het podium dus de passie wint duidelijk van het plichtsbesef. Wanneer ik rond 23.00 uur terug wandel en de stalen poort bij het Florinda guesthouse achter me sluit zie ik de drie gasten uit Bangelore aan een tafel zitten met grote flessen bier.

De binnenplaats bij het Florinda guesthouse.

Het is hun laatste avond in Goa. Ik begroet ze en besluit ze even te vergezellen. Ze werken allen in de IT industrie en zijn gekoppeld aan buitenlandse multinationals zoals Amazon. Twee kunnen vanuit huis werken en voor een van hen is het een vaste kantoorbaan. Voor haar is dit de eerste week vakantie in twee jaar tijd. Werkdagen van negen uur en meer zijn heel gewoon en door tijdsverschillen vaak werkzaam in avond en nachtelijke uren. Intelligente mensen maar ook voor hun ligt de werkdruk dus enorm hoog. Veranderen van baan is geen optie omdat de banen niet voor het oprapen liggen, zo krijg ik te horen. Je kunt je het bijna niet voorstellen als vrije Nederlander. Hun leven bestaat hoofdzakelijk uit werken, zes dagen in de week. Hoe bevoorrecht zijn wij in ons welvarende Nederland, waar mensen vijf dagen werken eigenlijk al te veel vinden. Voor een laatste keer gaan ze de zwoele zeelucht opsnuiven op het strand en genieten van de laatste momenten hier in Goa. Voor mij is het vertrek voorlopig nog niet aan de orde. Wat een geluksvogel ben ik eigenlijk.

De nacht is onrustig maar hoop op het strand voldoende rust te vinden. Het is overigens heerlijk weer hier. Overdag rond de dertig en ’s nachts een tweeëntwintig. Hoe anders is dat in het noordelijker gelegen Delhi. Las dat de komende week extreme kou wordt verwacht. Temperaturen van net boven het vriespunt zijn nog niet eerder voorgekomen. Denk meteen aan al die mensen die buiten de nacht doorbrengen. Al de daklozen die buiten op de grond slapen en de bestuurders van de fietsriksja’s die hun achterbank als slaapplaats benutten. Het is bijna niet voor te stellen hoe zwaar de komende nachten voor deze mensen zullen zijn.

Harjeet van het Lobo´s restaurant.

Voor mij begint de dag als iedere dag. Maak ook iedere ochtend even een praatje met Harjeet die samen met zijn oom werkt bij het Lobo´s restaurant dat ik doorkruis wanneer ik naar het strand loop. Beiden afkomstig uit het hoge noorden. Zijn oom werkt er al acht jaar en Harjeet is meegekomen omdat er voor hem als elektricien geen werk was. Voor zes maanden werken ze hier. Lange dagen van 06.30 tot 22.30, zeven dagen in de week. Ze vinden onderdak in een kamer in het gebouw gekoppeld aan het restaurant en meer ontspanning dan een vroege ochtendwandeling langs het strand en iedere dag even bellen met het thuisfront hebben ze niet. Zodra thuis brengt hij drie weken door met zijn familie en gaat vervolgens aan het werk in een restaurant in een stad in het noorden waarbij hij vier dagen per maand naar huis mag. In totaal ziet hij zijn vrouw en kinderen dus rond de veertig dagen per jaar. Alles om hen van levensonderhoud te voorzien. Dit is in veel landen in Azië de harde werkelijkheid. Tijdens het WK voetbal in Qatar is er veel te doen geweest over het aantal dodelijke slachtoffers onder arbeidsimmigranten. Mensen die alles opofferen voor iets meer salaris om zo hun familie een betere toekomst te kunnen bieden onder erbarmelijke voorwaarden. Het is even onder de aandacht geweest en verdwijnt langzaam weer naar de achtergrond. Gaat iedereen weer verder met het luxe leven waar een ieder van kan genieten. Dat is onze werkelijkheid. Ik vertoef vandaag wederom op het strand bij Morjim waar je kilometers kunt wandelen langs de waterlijn zonder veel strandgasten tegen te komen. Eet ’s avonds bij het Oasis restaurant aan de hoofdweg in Anjuna en zoek later een plek op het strand ver weg van alle drukte om er te genieten van de golven die zich onophoudend stukslaan op de kust.

Prachtige zonsondergang.

Zie de rode en groene lichtjes van de vissersboten die in het donker op zee verblijven. Denk daarbij aan mijn tijd bij de marine. Wanneer ik in de toren stond van de onderzeeër de Tonijn om met een verrekijker de scheepvaart in de gaten houden wanneer we aan de oppervlakte over zee voeren. Aan het stuur of bakboord licht de koers konden aflezen. Het geluid van de zee en de rust die het met zich mee brengt. Kan hier echt uren naar kijken. Wanneer de strandtent eigenaar zijn laatste stoel wil opbergen, voor mij het signaal om deze dag af te sluiten. Laten er nog vele als deze volgen.