Travel Stories

Voor een zoveelste keer reis ik richting India om zaken weer een nieuwe impuls te geven. Heb er vorig jaar rond deze tijd veel werk kunnen verzetten en wil daar de komende maand een positief vervolg aan geven. Wil de door mij ontwikkelde collectie verder gaan uitbreiden om daarmee interessante afnemers over de streep te trekken. Iets wat nog steeds makkelijker is gezegd dan gedaan. Sinds het einde van de corona is er namelijk veel veranderd in het consumentengedrag en dat heeft ook invloed op het inkoopgedrag van importeurs. Om marktinformatie te verwerven ben ik daarvoor een maand geleden naar Keulen afgereisd om er een toonaangevende meubelbeurs in Europa te bezoeken. Het werd me al snel duidelijk dat de handel in meubelen de afgelopen tijd sterk is afgenomen. Slechts ruim de helft van de beschikbare beurshallen waren gevuld met exposanten en ook de bezoekersaantallen bleven ver achter vergeleken met andere jaren, zo hoor ik van diverse standhouders. Het zijn de feiten waar ik het mee moe doen maar maakt mijn bezoek aan Keulen niet minder waardevol. Nu dus richting India. De vlucht via Dubai verloopt voorspoedig maar ben wel redelijk gesloopt wanneer ik om 9.00 uur ´s ochtends door een taxi word afgezet bij het Cottage Yes Please hotel in Paharganj, een wijk in het centrum van Delhi. Door de nachtelijke vluchten is er van slaap weinig gekomen en voel me verre van fris. Eerst maar eens een paar uur slapen, dat lijkt me het beste. Voor een paar dagen zal ik in Delhi verblijven. Heb mijn verblijf hier zo gepland dat ik als eerste de IHGF meubelbeurs in Delhi kan bezoeken. Wederom om informatie te verkrijgen over de markt en productontwikkelingen. Veel Indiase producenten leveren onder andere aan Europese afnemers waaronder veel Nederlandse importeurs. Tenminste, dat was jaren het geval. Morgen zal ik meer te weten komen.

Na een goede nachtrust wandel ik rond 7.30 richting het Lalit hotel in Connaught place. Hier vandaan vertrekt een shuttle bus naar het beursgebouw in Noida. Een busrit van anderhalf uur.
Het is nog fris op dit tijdstip en veel beweging op straat is er niet. Mensen warmen zich bij een vuurtje en hier en daar zijn ze de straten aan het schoonvegen. Het is het begin van een nieuwe dag in Delhi. Alles begint hier pas na 10.00 uur te leven gedurende de kille wintermaanden maar zal het over enkele uren weer een drukte van belang zijn. De frisse ochtendwandeling is daarom een prettige start van de dag. Wanneer de grote touringcar vertrekt is deze slechts gevuld met acht personen waarvan ik de enige buitenlander ben. Iets wat ik nog nooit eerder heb meegemaakt. Ik raak in gesprek met de knappe jongedame die vlak achter me zit. Ze is als model ingehuurd door een exposant om gewoon aanwezig te zijn. Iets wat vaker gebeurd op beurzen. Meestal bij dure automerken maar hier dus op de meubelbeurs. Studerend op een universiteit verdient ze hier een leuk zakcentje mee voor Indiase begrippen. Voor 3000 INR, zo´n 35 euro per dag hoopt de exposant hiermee klanten te lokken. Ik kan er wel om lachen en zij eigenlijk ook wel. De Indian Handicraft and Gift Fair wordt twee keer per jaar gehouden. Je kunt er alles vinden omtrent textiel, sieraden, woonaccessoires, verlichting en meubelen, verdeeld over zestien hallen. Fabrikanten uit heel India nemen hier aan deel. Het eerste wat me opvalt wanneer ik het beursgebouw binnentreed zijn de lege inschrijfbalies voor buitenlandse bezoekers. Ben eigenlijk de enige op dit moment. Schrijf me in en loop direct door naar de hallen waar de meubelexposanten te vinden zijn. Ook hier ongekend rustig. Dacht eerst dat het komt door het vroege tijdstip maar het blijft de hele dag teleurstellend wat betreft de bezoekersaantallen Iets wat mij zelf opvalt maar ook te horen krijg van exposanten. Het merendeel van de bezoekers zijn Indiase inkopers voor de lokale markt die de laatste jaren ook toegang tot de beurs hebben gekregen en handelsagenten die zich aan de weinige buitenlandse bezoekers opdringen. Het geeft een duidelijk beeld van wat er gaande is. De export op het gebied van meubelen vanuit India zit in het slop. Iets wat in Keulen al zichtbaar was. Ook de gesprekken met Joheb en Habib in Jodhpur krijgen hier een bevestiging. Ruim de helft van de meubelexporteurs daar zijn gestopt vanwege gebrek aan orders. Vreemd genoeg is het voor mij toch een zeer vruchtbare dag. Naast het waarnemen van ontwikkelingen op het gebied van meubelen heb ik veel oude bekenden gezien en gesproken. Zelfs in de showroom van mijn goede vriend Rukshad uit Nagpur, waar het normaal gesproken altijd druk is met buitenlandse inkopers, kunnen we ongestoord bijpraten. Mensen uit Jodhpur waar ik jaren geleden goed contact mee heb gehad, zoals Tez en Laxmi, Imran en de gebroeders Dagga.

Contacten die ik zelf al wilde versterken maar vandaag allemaal onverwacht op mijn pad ben tegengekomen. Met een scala aan informatie stap ik op het eind van de middag de bus weer in richting het centrum. Wederom vergezeld door de Indiase schone die er ook weer een lange dag op heeft zitten. Zij mag nog drie dagen deze zelfde route afleggen. Voor mij is het genoeg geweest. Er is een ticket geregeld bij het hotel voor de nachttrein richting Jodhpur die morgenavond om 21.20 vanuit Delhi vertrekt. Met de wetenschap van de huidige situatie op meubelgebied voor mij een extra uitdaging om daar verder te werken aan een positief vervolg op hetgeen ik mee bezig ben. Wandel de drie kilometer terug naar de Main Bazar waar het hotel gevestigd is en eet onderweg nog iets bij het Diamond restaurant. Het is ondertussen 20.30 uur en vind het welletjes voor vandaag. Heb ruim zestien kilometer gelopen zie ik op mijn health app. Aan beweging dus niets tekort gehad. In dat opzicht is het bezoeken van een beurs geen ongezonde bezigheid.

Vandaag niet veel te doen omdat de trein naar Jodhpur pas vanavond vertrekt. Check om 10.00 uur uit bij het Cottage Yes Please hotel en wandel naar Connaught place om daar in een Café coffee day mijn gedachten op te schrijven want er is toch wel veel veranderd zo heb ik gemerkt de afgelopen dagen. Alles in India is een stuk duurder geworden. De hotels, het eten, transport etc. Daarnaast blijven toeristen weg uit India. De Russen en Israëliërs vanwege de huidige omstandigheden in hun thuisland en Europeanen vanwege de onzekerheden in de wereld en de groeiende kosten voor levensonderhoud. En als ze al reizen staat India niet meer zo hoog op de verlanglijst als voor de corona periode. Eenmaal terug in Main Bazar bezoek ik de brillenzaak van Rajesh. Ik wil er een zonnebril op sterkte laten maken en dat kan hier een stuk goedkoper dan in Nederland. Hij heeft het druk met buitenlandse bezoekers vanwege de enorme prijsverschillen. Met Rajesh raak ik in gesprek over de huidige situatie in India en de groeiende agressie tussen Hindoes en Moslims nadat hij net een bericht ontvangt over ongeregeldheden bij een metrostation in het oosten van Delhi. De huidige minister president Modi van de Bharatiya Janata Partij (BJP) is pro Hindu en maakt het de moslim gemeenschap steeds lastiger. Pasgeleden nog heeft hij een grote Hindu tempel geopend op de geboorteplaats van Ram, de belangrijkste Hindu god. Precies op de plek waar een moskee heeft gestaan en dat zorgt voor groeiende spanningen tussen de twee bevolkingsgroepen. Het is nu de vraag of dit verder zal escaleren. Over enkele maanden zijn er weer verkiezingen en dit zal ongetwijfeld bij het politieke steekspel horen. Het overgrote deel van de bevolking in India is namelijk Hindu. Al hoeft Modi zich geen echte zorgen te maken omdat er geen oppositie is en je kunt praten over een verkapte vorm van democratie. Ook Rajesh ervaart dat alles duurder is geworden maar zal er weinig tegen kunnen doen, mede vanwege de alleen heerschappij van de BJ Partij. Het zullen spannende tijden worden nu de verkiezingen naderen en Moslims steeds meer van zich laten horen. Al moet ik zeggen dat het per staat of stad erg kan variëren wat betreft opstandelingen. Ondertussen heeft Rajesh alle benodigde informatie opgeschreven en kan ik de zonnebril ophalen zodra ik weer terug in Delhi ben, begin maart.

De dag vordert al aardig en wil op tijd richting het Old Delhi treinstation. Vertrek om 19.30 met een autoriksja vanaf het hotel. Veel te vroeg maar weet dat alle verkeersaders volledig zijn dicht geslipt door de massa aan voertuigen. Ze beginnen laat maar werken ook tot laat. Door tijdig te vertrekken ben ik ruimschoots op tijd op het Old Delhi station. De Mandor Express waar ik de komende nacht in zal doorbrengen staat al warm te draaien langs perron 3 en kan vroegtijdig mijn slaapplaats opzoeken in wagon B2. Een AC wagon vanwege de kille nachten. Heb altijd tweede klas gereisd maar de koude wind die door de niet goed sluitende ramen naar binnen kwam maakte het niet echt comfortabel. Het is wel een stuk duurder reizen maar een beetje goede nachtrust is ook niet onbelangrijk.
Het is wel comfortabeler maar van rustig slapen komt er niet veel. Lig bij de deur en die gaat met de haverklap open vanwege nieuwe reizigers die onderweg instappen en toilet bezoekers. Luister naar muziek via spotify en dommel af en toe even weg waardoor de tijd nog enigszins slijt. Ben blij dat ik de beschikking heb over een warme deken want de nachtelijke kou dringt toch de wagon binnen. Ik had er echt niet aan moeten denken om nu tweede klas te reizen. Na de vertrouwde tien uur arriveert de trein in Jodhpur. De stad die ruim zeshonderdvijftig kilometer verwijderd is van Delhi en waar de temperatuur een stuk aangenamer is. Neem een riksja en stap na tien minuten uit voor het Jhankar hotel in het oude centrum van Jodhpur. Voor de zoveelste keer zal ik hier de komende zes nachten vertoeven. Ben goede bevriend met Manish, de eigenaar en kan tegen een gereduceerde prijs een luxe kamer krijgen op de tweede verdieping van het historische pand. Het voelt als thuis en heb goed contact met het personeel zoals Vicky, Subash, Anil, Ram, Rada en Arun. Jonge mensen die hier de boel draaiende houden. Het is vrijdag vandaag en omdat het gebedsdag is voor de moslims zal ik Habib en Joheb pas vanavond te spreken krijgen. Daarnaast kon Habib vanmiddag zijn nieuwe auto ophalen. Wist dat deze vrije vrijdag op de agenda stond. Hoop alleen wel dat we het werk gedaan krijgen waarvoor ik hier ben gekomen. Het zullen een paar drukke dagen worden, dat is duidelijk. Besteed een groot deel van de dag in Sam´s café op steenworp afstand van het Jhankar hotel. Een heerlijke plek om je te ontspannen. Prettige muziek, goede koffie en een relaxte sfeer om mijn blog te schrijven. Vandaag ook weer eens een feestdag, zoals er hier ontelbare zijn en waarbij vandaag bezoekers vanuit omliggende dorpen inkopen komen doen in Jodhpur. Het marktplein is voornamelijk gevuld met vrouwen gekleed in felgekleurde saree´s. Iets dat je alleen in het traditionele Rajasthan kunt ervaren, de staat waarin Jodhpur gelegen is. In het begin van de avond ontmoet ik Habib en Joheb in Sam´s cafe.

Het is altijd weer goed ze in levende lijve te zien. Gedurende het jaar is er regelmatig contact via whatsapp maar dit is toch beter. Praten over de nieuwe auto van de trotse Habib, hun persoonlijke leven en mijn bevindingen over de huidige marktsituatie. Uiteraard ook over de plannen die ik heb voor de komende dagen waarbij er geen tijd te verliezen is. Heb technische tekeningen gemaakt van nieuwe modellen en de beide mannen staan de komende dagen volledig tot mijn beschikking, zo krijg ik volmondig toegezegd. Morgen om 10.30 zullen we richting de fabriek rijden om met de productie te beginnen. Verblijf de rest van de avond in mijn kamer in het Jhankar om morgen fris aan de start te staan voor een paar intensieve dagen.

Iedere morgen rond 8.30 begin ik met een goed ontbijt in Sam´s café. Kan er werkelijk van genieten. Het is er nog rustig en de klanken van rustige lounge muziek wanen me al in Goa. Een heerlijke eerste paar uren voordat ik richting het industrieterrein ga om de hele dag de focus te hebben op werk. Word op de afgesproken tijd opgehaald en rijden binnen een half uur naar de fabriekshal van Habib. Hij is verhuisd en huurt nu een hal welke gelegen is op een stuk land van een boer aan de rand van de stad. Rondom het pand groeien gewassen, wordt er water vanuit een grote waterput omhoog gepompt en lopen er enkele koeien op het terrein. De rust is bijna onwerkelijk. Buiten dan want in de hal zelf is het verre van rustig. Met ijzeren hamers worden de metalen platen gevormd en dat geeft een aardige hoeveelheid herrie. De nieuwe producten zullen we bij een andere fabriek gaan maken, zegt Habib lachend. Voorzichtig als nooit tevoren manoeuvreert Habib zijn nieuwe bolide door de drukte op de weg. Zijn nieuwe auto moet zo lang mogelijk onbeschadigd blijven, al is dat hier een hele opgave. Er zijn in deze verkeerschaos namelijk vrijwel geen auto´s te vinden die zonder deuken rondrijden. Het plastic zit nog over de stoelen en de rode strikken zitten nog om de deurportieren in de hoop dat weggebruiker er enigszins rekening mee houden.

Het is een drie kwartier rijden voordat we de verscholen werkplaats bereiken. Met acht werknemers een kleine onderneming. Ze maken er stalen frames in opdracht van enkele grote exporteurs. Met enkele van de werknemers gaan we aan de slag. Het is ondertussen wel na het middaguur en wil eigenlijk zo snel mogelijk beginnen. Iets wat niet in de Indiase cultuur past. Er dient eerst `chai` gedronken te worden, een kruidige melkachtige thee die zeer goed smaakt. Onderwijl de mannen praten pak ik mijn werktekeningen tevoorschijn. Ik heb thuis alles uitgebreid op papier gezet en dit blijkt een schot in de roos te zijn. Eenmaal begonnen worden stuk voor stuk de frames in elkaar gelast. Omdat ze hier geen tekening kunnen lezen leg ik aan Habib uit wat er gebeuren moet waarna hij dit in het Hindi overbrengt naar de twee arbeiders die mij vandaag van dienst zijn. Zelf meet ik alles na zodat fouten direct kunnen worden hersteld. Dat deze manier van werken zijn vruchten afwerpt is zichtbaar aan het einde van de dag. Rond 18.00 uur zijn vrijwel alle modellen als frame in elkaar gelast. Iets wat ik nooit had verwacht.    
Ben wel redelijk gesloopt door dit energie vretende karwei. De hele dag in het Engels zaken uitleggen en bijsturen in een lawaaierige omgeving is niet iets wat ik dagelijks doe. Toch is het een succesvolle dag geweest. Eet terug in het oude centrum nog iets in Sam´s café maar ben al snel in mijn hotelkamer te vinden. Even de rust vinden. Morgen een nieuwe dag.

Vandaag moet ik een stuk verder lopen om te worden opgepikt. Habib in een beetje angstig voor de drukte in het centrum en op zijn oude parkeerplaats lagen s’nachts vaak honden op het dak van zijn auto te slapen. Hij wil zijn nieuwe hagelwitte Kia daar voor behoeden. Betaald nu maandelijks 3000 INR, zo’n 45 Euro, om zijn auto in een parkeergarage te parkeren. Kan mij er wel iets bij voorstellen maar moet er ook wel een beetje om lachen. Hoe lang zal hij dit volhouden? Joheb heeft andere verplichtingen vandaag en daarom alleen met Habib richting de fabriek ver buiten het centrum. Nu het grove werk gedaan is kunnen we ons gaan richten op het meer gedetailleerde werk. Het vergt tijd, heel veel tijd. Eigenlijk zijn we de hele dag hier mee bezig geweest maar het is nog niet afgerond. Toch ben ik blij met wat er ook vandaag weer is bereikt. Morgen alleen met Joheb op pad. Habib heeft reparatiewerkzaamheden bij een exporteur en moet dus verschiet laten gaan. Het zal allemaal goedkomen. Jullie lezen het…..   

Vorige week besloten om een rondje door Frankrijk te gaan maken. Net een schilderklus afgerond en wil even een break nemen van een paar weken. Zag beelden op de televisie van de Tour de France en het idee kwam bij me op om een paar bergen te gaan beklimmen. Ik houd van fietsen en de Alp d’Huez en de Mont Ventoux heb ik altijd nog een keer op willen fietsen. Daarnaast wil ik Lourdes gaan bezoeken, de Dordogne doorkruisen en de kuststroken van Normandië verkennen. Een mix van sportief, cultuur, religie en geschiedenis. En dat in een paar weken tijd. Hoe het daadwerkelijk zal verlopen weet ik niet maar des te leuker. Heb alleen voor de eerste twee nachten een appartement geboekt in Le Bourg d’Oisans, een dorp aan de voet van de Alp d’Huez en laat de rest gebeuren. Wil zondagmorgen om 03.00 uur beginnen aan de 1125 km die me te wachten staat en lig vanavond om 21.00 uur in bed met de hoop nog iets te kunnen slapen. En dat lukt wonderbaarlijk genoeg. In alle vroegte vertrek ik. Zie onderweg enkele fietsers huiswaarts rijden na een avondje stappen maar verder is het rustig. Zo ook op de snelweg. Merk wel dat de rust ook een nadeel heeft want mijn biologische klok is niet gewend om wakker te zijn op dit tijdstip en helemaal wakker ben ik niet. Moet eigenlijk mijn best doen om goed helder te blijven. Gelukkig komt de zon om 05.00 uur op ik Maastricht in het vizier heb. Rijd via Luik richting Luxemburg en passeer heel veel Nederlanders die met hun caravan of volgepakte aanhangwagens richting het zuiden gaan. Na midden Nederland heeft het zuiden van Nederland nu ook vakantie en de stroom vakantiegangers is duidelijk op gang gekomen. Aangezien de brandstof in Luxemburg een stuk goedkoper is wil ik daar nog gaan tanken. Ben niet de enige met die gedachte zo blijkt. Bij het eerste tankstation na de grensovergang met België staan auto’s zelfs op de uitvoegstrook van de snelweg te wachten op een tankbeurt. Gewoon bizar om te zien. Dit is dus het begin van je vakantie. Nee, hoe aantrekkelijk het ook is. Dit is voor mij geen optie ook al kan ik deze mensen wel begrijpen. Rijd verder over goed onderhouden tolwegen, door prachtige schilderachtige landschappen en door het zonnige weer is het de hele reis eigenlijk gewoon genieten.

Stop regelmatig omdat ik toch niet voor 16.00 uur het appartement kan betreden dus heb alle tijd heb. Vroeg vertrekken vanmorgen is dus een goede keuze geweest. Eenmaal aangekomen bij het appartement in Le Bourg d’Oisans kan ik met een code de sleutel uit het sleutelkastje halen die naast de voordeur hangt en stap mijn onderkomen voor de komende twee nachten binnen. Het ziet er nog aangenamer uit als op de foto´s op de Airbnb site. Heb via mail nog even contact met de verhuurder maar kan verder mijn gang gaan. Ik vind het heerlijk zo. Geen moeilijk gedoe maar alles op goed vertrouwen. Loop even later richting het centrum om de boel te gaan verkennen. Het ligt op nog geen tweehonderd meter afstand stond er vermeld. Passeer onderweg het gemeentehuis waarvoor op een groot grasveld honderden mensen in wielertenues een gezellige drukte veroorzaken. Nog steeds komen er racefietsers het grasveld oprijden. Ze plaatsen hun racefiets tegen een van de dranghekken en krijgen een warm onthaal. Het is duidelijk een georganiseerde fietsrit gezien de nummers die zijn opgespeld. Een mix van mannen en vrouwen, deelnemers en vrijwilligers. Gelijk een dorpsfeest waar de Franse bourgondische inslag duidelijk de boventoon voert. Zittend aan lange tafels wordt de prestatie met drank en voedsel gevierd. Prachtig om te zien. In het centrum zie ik gevulde terrassen. Ook hier veel mensen in fietskleding en daarnaast ook wandelaars. Fietsen en wandelen. De voornaamste redenen dat men deze streek bezoekt. Merk wel dat ik gezonde spanning voor morgen aan het opbouwen ben. Zoek naar de naamborden waar de route naar de top van de Alp d´Huez begint en vraag nog wat informatie bij het VVV kantoor. Begin echt zin te krijgen om aan deze, voor mij nog onbekende klim, te beginnen. Een viaduct oprijden is namelijk andere koek dan 15,5 km omhoog fietsen met een stijgingspercentage tussen de 8 en 11%. Vraag mezelf soms wel af of ik me niet iets beter had moeten voorbereiden, ondanks dat ik wel redelijk kan klimmen. Maar dat is info van jaren geleden. Morgen zullen we alle antwoorden vinden. Heb ondertussen honger gekregen. Eet pasta bij een van de restaurants terwijl ik de laatste veertig kilometer van de Tour de France aanschouw op het grote tv scherm dat er hangt. Zie de Nederlander Wout Poels de zware bergrit winnen als toetje op deze mooie dag. Terug bij het appartement maak ik alles gereed voor de grote dag van morgen, want zo voelt het echt. Geef mijn fiets een laatste check up en lig mijn fietskleding klaar. Morgen op tijd ontbijten en voor de warmte van start. Opvallend is dat hier voornamelijk Franse toeristen verblijven. Ook de mensen in de winkels of restaurants blijken vrijwel geen Engels te spreken. Ook weer een bijzondere ervaring. Loop ’s avonds nog wel een rondje maar de drukte is vervlogen. Voor mij ook het signaal om deze lange dag achter me te laten.

Heb heel goed geslapen en stap om 7.30 mijn bed uit. De dag van de waarheid is aangebroken. Voel een gezonde spanning over me, niet wetende of ik dit ongetrainde avontuur aan kan. Wandel eerst naar Café de Paris in het centrum. Een gezellig klein kroegje op de hoek waar ik kan ontbijten was me verteld. Ze zijn wel open maar meer dan droog brood hebben ze niet te bieden. Kan beter naar de bakkerij aan de overkant gaan, zegt de dame achter de bar. Daar hebben ze verse broodjes en dat mag je hier gewoon opeten. Koffie hebben ze er namelijk wel. Zo gezegd, zo gedaan. Ik raak in gesprek met de vrouw terwijl ze me koffie aanreikt. Ze spreekt een klein beetje Engels. Over het dorpje La Bourg d’Oisans en de drukte hier vanwege de Alp d’Huez. Ook over de Alp d’Huzes die in samenwerking met de Nederlandse kankerstichting wordt georganiseerd om geld binnen te halen voor verder onderzoek naar deze vreselijke ziekte. Ook voor haar een zeer aangrijpende en emotionele dag. Alles draait op die ene dag om deze vreselijke ziekte. Het dorp is overspoeld met Nederlanders die hier aan meedoen. Deelnemers dragen shirts met foto’s van dierbaren, vrienden of familieleden die met de ziekte te maken hebben of er dierbaren door hebben verloren. Er moet hier die dag een heel bijzondere energie in de lucht hangen. De verbroedering moet immens zijn en tranen zullen er vloeien. Van blijdschap maar ook van hoop. Ik kan het me allemaal levendig voorstellen nu ik hier ben.

Het is prachtig weer op deze maandagmorgen en rijd rond 9.00 uur richting de voet van de klim. Volg de weg over de rivier en laat me nog even fotograferen door een paar wandelaars bij een naambord die de route aangeeft. Een wielrenner die net aan komt rijden vraagt de dames hetzelfde voor hem te doen. Samen rijden we het eerste stuk op. Het is Rico, een getraind fietser merk ik, die vanuit Denemarken speciaal naar Frankrijk is gekomen om de Alp d´Huez op te fietsen, zo vertelt hij me rijdende vort. Hij heeft z´n oude vader beloofd deze een keer op te fietsen. Het ware verhaal hoor ik later nog want het begint snel steil te worden en heb al mijn energie nodig. Samen omhoog fietsen is lastig en na een paar honderd meter gaat Rico mij voorbij omdat mijn tempo hem toch iets te langzaam gaat. Het is sowieso verstandiger om je eigen tempo aan te houden. Buiten dat is het geen wedstrijd. Het gaat niet om de tijd, maar om het volbrengen.

Ik passeer zelf ook enkele wielrenners maar voel de onwennigheid in mijn spieren die deze inspanning met zich meebrengt. De laatste keer is in Engeland geweest maar dat is alweer vijf jaar geleden en dat waren klimmetjes niet langer dan een paar honderd meter. Nee, het is duidelijk afzien op het eerste kilometers met een stijgingspercentage van elf procent. De klim heeft eenentwintig bochten en bij iedere bocht hangt een bord met het bochtnummer zodat je een idee hebt hoe lang je nog moet. Bocht een is boven en eenentwintig de laatste bocht beneden. Zie dat Rico bij bocht 16 langs de kant staat. Ik vraag of het gaat en stop even. Hij heeft last van kramp. Veel te hard van stapel gegaan waarschijnlijk. Denemarken heeft ook vrijwel alleen vlakke wegen en klimmen is voor hem net zo onnatuurlijk als voor mij. Toch gaan we snel weer verder. Zie hem een paar bochten later weer langs de kant staan maar vervolg mijn weg. Het is nog vroeg maar de warmte maakt het behoorlijk lastig. Ben behoorlijk afgepeigerd wanneer ik eindelijk  ben bocht 1 in het zicht heb en boven ben wanneer het uur ruim is verstreken. Zie geen finishlijn of monument of iets dergelijks als bevestiging dat de klim volbracht is. Ben ook niet de enige die aan het zoeken is. Terwijl ik over mijn stuur hang om bij te komen stopt er een Ier met deze vraag en later nog enkelen. De top van de Alp d´Huez is volgebouwd met uit hout opgetrokken hotels met een overvloed aan winkels. Een commerciële kermis kun je wel zeggen. Nu voornamelijk bezocht door wandel en fietstoeristen maar in het winterseizoen moet het hier werkelijk een gekkenhuis zijn. Alles draait hier op de wintersporters vanwege het immense skigebied wat hier aan grenst. Maar goed, door al die drukte ook heel veel wegwijzers en naamborden van hotels, restaurants etc waardoor je heel snel dingen mist. Echt scherp ben je ook niet meer na zoveel inspanning. Merk dat ik even moet gaan zitten om bij te komen. Om nu meteen op het asfalt te gaan liggen zoals in de Tour doen na afloop van een rit vind ik een beetje overdreven en dus loop ik naar een bankje even verderop. Ik weet niet waarom maar in de tijd dat ik er zit komen er diverse wielrenners naar me toe met vragen over die finishlijn. Zo ook twee op leeftijd zijnde mannen die net boven zijn aangekomen. Met hen heb ik een half uurtje heerlijk kunnen lachen. Twee Belgen van 64 en 69 jaar oud die als afgetrainde fietsers alle bergen in de buurt op hun duimpje kennen. Omdat het zo leuk is, zeggen ze. Nu zit ik nog in mijn herstelfase en dat leuke kan ik er nou niet echt van inzien. Ze zitten met de hele familie in een appartement verderop. ´s Morgens mogen ze even los om vervolgens in de namiddag weer een wandeling te gaan maken met moeders, oma en de kleinkinderen.

Alvorens terug te gaan maken ze nog een ommetje op de weg terug terwijl mijn spieren blij zijn wanneer ze straks naar beneden niets hoeven te doen. Merk duidelijk dat dit eigenlijk gewoon een betere voorbereiding vereist. Meer kilometers fietsen en ook meer de klimmetjes opzoeken in Nederland. Het zou het in ieder geval een stuk gemakkelijker maken en is waarschijnlijk ook gezonder. Maar goed, de pijn verdwijnt en de herinnering blijft. Laten we het daar op houden. Wanneer ik na een uur een paar honderd meter naar beneden fiets om iets te gaan drinken zie ik Rico in een zijweg staan bij een bushalte. Het laatste stuk is goed gegaan, zegt hij tevreden, maar zijn racefiets heeft nog slechts een versnelling die functioneert. Hij heeft besloten om de bus te pakken, ook al heb je naar beneden helemaal geen versnelling nodig. Als ik hem vertel over de ontbrekende finishlijn blijkt er toch degelijk een te zijn. Iedereen klimt verder omhoog maar je moet in het centrum iets naar rechts afbuigen en dan weer honderd meter links omhoog. Daar staat een grote metalen boog met ”Finish” erop gesmeed. Om het plaatje compleet te maken die laatste meters nog even meegepakt en daarna naar beneden gereden. Doe mijn was bij het appartement en drink bij café de Paris een paar biertjes om deze prestatie positief af te sluiten. Er zit altijd werkvolk die een afzakkertje pakken en toeristen die het terras bezetten. Heb in de avond met Rico uit Denemarken afgesproken om samen bij een pizzeria iets te gaan eten. Ook omdat deze dag gevierd moet worden vanwege het feit dat hij ook nog jarig is vandaag. Rico is 54 jaar geworden. Hoe mooi kun je het afsluiten. Koop nog een aardigheidje voor hem ter nagedachtenis aan de klim en ga op het afgesproken tijdstip naar de pizzeria in het centrum. Blijkt deze gesloten te zijn en ook van Rico geen leven te bekennen. Jammer maar helaas. Eet daarom in een van de andere restaurants en laat deze dag achter me. Wat was het toch een prachtige dag.

Vandaag vervolg ik mijn weg richting het zuidelijker gelegen Barraux. Een klein middeleeuws dorpje waar ik onderdak heb kunnen vinden in het B&B van Nathalie. Barraux ligt twaalf kilometer bij Bedoin vandaan. De plaats waar vandaan ik de klim naar de Mont Ventoux wil beginnen. De meest heftige klim van de drie die met regelmaat op het programma staat van de Tour de France. Ik ontzie de tolwegen en overbrug de ruim tweehonderd kilometer binnendoor. Haast heb ik niet en op deze manier zie ik iets meer van deze omgeving. En dat was een gouden zet want de route loopt langs kronkelende rivieren, door prachtige bergpassen en nostalgische dorpjes. Frankrijk eigenlijk op z’n mooist, als je het mij vraagt. Wanneer ik nog een twintigtal kilometers te gaan heb zie ik de onbegroeide top van de Mont Ventoux met zijn betonnen witte toren heel in de verte opdoemen. Werkelijk zeer indrukwekkend steekt hij boven alles uit. Is dit werkelijk wat ik op mijn verlanglijstje heb staan, vraag ik mezelf af. Voel de stijfheid van gisteren namelijk nog in mijn benen en het aanzicht is angstaanjagend. Eerst maar eens naar Barraux en dan zien we wel verder. Het is 14.30 wanneer ik mijn auto parkeer op de aangeven parkeerplaats en de laatste honderd meter naar de B&B wandel welke iets hoger gelegen is. Rue d’Eglise nummer 40. Ook hier een sleutelkastje met een sleutel om binnen te komen. Barraux is op een heuvel gebouwd en is een oude vesting dat nog stamt uit de middeleeuwen, zo staat beschreven. Op de top een klein kasteel en de huizen zijn er strak omheen gebouwd. Een netwerk van steegjes en stenen trappen verbind alles met elkaar. Met de auto dus niet te bereiken. Ik vind mijn kamer op de tweede verdieping. Een sobere ruimte met twee eenpersoons bedden, een klein wandtafeltje, een stoel en dan gelukkig de ventilator. Ondanks dat de houten luiken van het kleine raam gesloten zijn, is het er bloedheet. Eigenlijk ziet het er een beetje sober uit. Buiten dat blijkt dat, wanneer ik even later een rondje wandel, er hier werkelijk niets te doen is. Zie geen winkels of enige vorm van beweging. Vraag me af of dit wel een goede zet is geweest. Nu is het wel de warmste tijd van de dag, maar toch. Ik besluit met de auto richting Bedoin te rijden. Om de boel een beetje te verkennen voor de dag van morgen maar ook om wat vertier te zoeken. Wanneer ik de deur achter me dicht trek ontmoet ik de eigenaresse Nathalie die met haar E-bike net teruggekomen is van haar werk. Onderuit gezakt zit ze buiten in een ligstoel. We praten even kortstondig maar vertrek al snel richting Bedoin. Te bereiken via een negen kilometer lange smalle bergweg die slingert door het glooiende landschap begroeit met wijnranken en olijfbomen. De omgeving hier is echt prachtig. In Bedoin zijn inderdaad meer toeristen te vinden.

Veel campings in de omgeving en een centrum met leuke barretjes en restaurants. Bij een van de terrassen hangen meerdere tv schermen waarop de Tour de France live te volgen is. Het zit er vol met fiets liefhebbers en dat is ook wel logisch vanwege de Mont Ventoux . Mijn verblijf in Frankrijk is onbewust perfect getimed. Zelf fietsen terwijl deze grote ronde bezig is. Ik zoek een lege stoel en zie even later de Deen Vingegaard de tijdrit winnen. Eet er nog iets en zoek de juiste route voor de klim van morgen. Ik vind het eerlijk gezegd best wel spannend en met deze hoge temperaturen zal het niet meevallen. Terug in Barraux ben ik nog even met Nathalie in gesprek. Een gescheiden vrouw uit Marseille die hier vijf jaar geleden is komen wonen. Ze werkt als zelfstandig therapeut en is verliefd op de stilte hier. Het beste is om zo vroeg mogelijk te vertrekken, zegt ze. Ik zet mijn alarm op 05.00 uur en hoop rond 06.00 uur op de fiets te zitten.

Van slapen komt er helaas niet veel. Het is ondanks de draaiende ventilator zweterig warm en voel de adrenaline van de spanning door mijn lijf stromen. Dan hoor ik rond 04.30 uur gedonder in de verte en zie op mijn telefoon dat er regen en onweer aan zit te komen. Het begint buiten ook harder te waaien. Wanneer ik een kwartier later naar beneden ga zie ik Nathalie in de keuken zitten. Ze was ook wakker geworden. De was van gister hing nog buiten en heeft dit naar binnen gehaald voordat het daadwerkelijk losbarst. Het zal in ieder geval voor een welkome afkoeling zorgen, al hoop ik dat het wegdek snel zal opdrogen. Ook vanwege een veilige afdaling mocht het zover komen. De weersberichten voor vandaag zijn gelijk gisteren en dat betekent zonnig en vierendertig graden. Vertrek in het donker richting Bedoin. Zet mijn auto neer op een parkeerplaats in het centrum en prepareer mijn fiets. Nu wachten tot het licht wordt en dan vertrekken. Het lijkt wel of de buien zijn overgetrokken want er is nog geen druppel regen gevallen.

De lucht klaart ook steeds lichter op en zit om 06.00 uur op de fiets om aan de klim te beginnen. Het eerste stuk nog redelijk vals plat maar dan begint het al snel steiler te worden. Ik ben de eerste heb ik het idee want heb werkelijk nog geen andere fietser gezien. Een koel briesje zorgt voor enige verkoeling en weet een ritme te vinden dat ik lang vol kan houden. Tenminste, dat hoop ik dan maar. De weg slingert door het bos. Onophoudelijk volgen de bochten elkaar op. Knijp met regelmaat een pakje gel leeg om mijn energie aan te vullen want echt voedsel gaat niet lukken. Daarvoor is de helling gewoon te lastig en zou het ritme van mijn ademhaling verstoren. Gewoon blijven malen is het beste. Zie een wielrenner afdalen als teken dat hij al boven is geweest en wordt later door een paar wielrenners ingehaald op weg naar boven. Wanneer na anderhalf uur de boomgrens is bereikt en de witte toren op de kale rotsachtige helling zichtbaar wordt lijkt het alsof het niet lang meer duurt maar dat is vertekenend. Het is het meest lastige stuk vanwege de wind die er over deze kale bergtop raast. Het zijn nog een paar hele zware kilometers maar wanneer ik rond 08.10 de top bereikt heb ben ik minder kapot dan twee dagen geleden bij de Alp d’Huez. Die klim is misschien wel de beste voorbereiding geweest voor de beklimming van deze reus. Op de top is het vrijwel uitgestorven. Slecht een paar wielrenners en een groep jongeren die hier hebben overnacht. Met slaapzakken liggen ze op het plateau. Laat me fotograferen bij het naambord als herinnering en vervolg na een kwartier dezelfde weg naar beneden. Wat een heerlijk gevoel om zonder ook maar enige inspanning naar beneden te gaan. Zeker nu ik zie hoeveel wielrenners er bezig zijn aan de klim. Iets later begonnen dan ik passeer ik vrijwel de gehele weg zwoegende fietsers. Onwetend wat ze nog te wachten staat. Het is 9.00 uur wanneer ik weer bij mijn auto sta na een zwaar maar onvergetelijk avontuur. En ik vind het eerlijk gezegd mooi geweest ook. Rijd terug naar Barraux om een frisse douche te nemen en mijn fietskleding te wassen. Ook prettig dat nu alle mentale spanning is verdwenen. Omdat er in Barraux niets valt te beleven ga ik later in de middag terug naar Bedoin om een zware bergetappe te aanschouwen in de Tour de France onder het genot van een paar glazen bier. Het is tevens mijn afsluiting hier in de Alpen. Morgen vertrek ik richting Lourdes. Een plek die ik altijd nog eens heb willen bezoeken. Om er de energie te voelen die hoop en geloof naar boven haalt bij mensen.

Heb werkelijk goed geslapen. De ongemakkelijke nacht en de inspanning van gisteren is hier waarschijnlijk een logisch gevolg van geweest. Stap om 8.00 uur fris mijn bed uit, neem nog een douche en breng mijn bagage naar de auto op de parkeerplaats. Eenmaal terug is Nathalie in de keuken bezig om thee te maken. Toeval is dat zij ook over enkele weken naar Lourdes zal reizen om daar een week als vrijwilliger dienst te doen. Neem afscheid van haar en rijd bij een heerlijk schijnend zonnetje richting Lourdes. Eerst via een drukke tolweg die als verkeersader fungeert voor reizigers die naar Spanje reizen. Op de verkeersborden wordt Barcelona al aangegeven op 340 km afstand. Ook hier weer veel Nederlandse kentekens. Deze zuidelijke route loopt door de wijnstreken van Frankrijk. Urenlang zie ik glooiende velden met wijnranken staan. Werkelijk een prachtig gezicht. Eenmaal voorbij Toulouse is het verbluffend rustig op de weg. Een laatste honderdvijfendertig kilometer zonder haastige weggebruikers. Want dat is wel opvallend. De Franse dorpjes stralen rust en gemoedelijkheid uit maar zodra Fransen op de weg zitten, lijken het wel stresskippen. Ze rijden ongelofelijk hard over de bergwegen en halen onverantwoord in. In veel gevallen zet ik mijn auto even langs de kant om ze te laten passeren want dat opgefokte gedoe, daar heb ik geen zin in. De laatste kilometers snellen voorbij en rond 14.00 uur rijd ik Lourdes binnen. Het appartement dat ik geboekt heb ligt bij het treinstation en dus gemakkelijk gevonden. Hier ook niemand persoonlijk aanwezig maar wederom een sleutelkastje. Een studio op de 5^de verdieping met uitzicht over de groene heuvels. Lourdes ligt namelijk aan de voet van de Pyreneeën die de grens met Spanje vormen. Niet veel later ben ik aan de wandel. Mijn ouders zijn hier ooit eerder geweest met een bedevaartstocht vanuit Nederland. Kan nu eindelijk eens ervaren wat zij voor ogen hebben gehad. Groot is het hier niet en ook al loop ik eerst verkeerd, alles is binnen een kilometer te bereiken vanaf mijn verblijfsplaats. Kom via een stalen poort tot de ingang van het plein en zie de prachtige basiliek van Lourdes. Een innemend gebouw die uit meerdere heilige gebedsruimtes bestaat. Prachtige architectuur dat tot stand is gekomen nadat Maria hier in 1858 aan de veertienjarige Bernadette Soubirous is verschenen. Een jonge dochter van een arm Frans molenaarsgezin. Aan de zijkant van de basiliek is de grot te vinden waar dit alles zou hebben plaatsgevonden.

Inmiddels is Lourdes uitgegroeid tot een bedevaartsoord waar jaarlijks zes miljoen mensen vanuit de hele wereld naartoe komen. Ik zie alles vol verwondering aan. Onder de bezoekers heel veel ouderen en mensen die door ziekte of beperkingen in een rolstoel terecht zijn gekomen. Hopende op geestelijke en/of lichamelijke gezondheid. Was benieuwd hoe het voor mij zou voelen om hier te zijn. Zoveel gelovigen samen moet toch iets teweeg brengen. Ik bezoek de basiliek en bijgebouwen, de grot en loop een rondje over het terrein. Ondanks dat ik er niet veel bij voel, is het ontzettend mooi om te zien hoe vrijwilligers en verplegend personeel de groepen bezoekers begeleiden. Tegen het eind van de middag houd ik het voor gezien. Het gaat allemaal ook ietwat gehaast en dat maakt het ook lastig om me er volledig voor open te stellen. Vanavond om 21.00 uur is er, zoals dagelijks, een lichtjes processie waar heel veel mensen aan deelnemen en daarvoor kom ik hier graag terug. Zoek voor nu even de rust op in het appartement en dat bevalt me uitstekend. Merk dat er toch nog veel vermoeidheid in mijn lichaam zit na alle inspanningen van de afgelopen dagen. Loop rond 19.30 weer richting het centrum om er iets te eten en om vervolgens het plein bij de basiliek weer op te zoeken. Onderweg naar Lourdes nam de bewolking meer toe maar bleef het vooralsnog droog. Helaas blijft het niet zo. Het begint te miezeren. Niet hard, maar lang genoeg om je er oncomfortabel door te voelen. Zie steeds meer mensen met regenjassen, warm aangekleed en meer opgestoken paraplu’s. Heb zelf ook de paraplu, die uit voorzorg in de kofferbak ligt, opgehaald. Weer op het plein ziet het er een beetje troosteloos uit. Wel wordt het drukker met mensen. Velen schuilend onder de bomen of andere plekken in de nabije omgeving. Wanneer om 20.50 de klokken van de basiliek beginnen te luiden voel je dat er iets staat te gebeuren. Mensen sluiten zich aan in de lange rij aan de zijkant van de basiliek en kaarsen worden aangestoken. Het is inmiddels gestopt met regenen en dat is maar gelukkig ook. Al die mensen in rolstoelen ingepakt in plastic vind ik maar niks. Dan begint precies om 21.00 uur de processie met duizenden mensen. Met dit donkere weer zorgen de brandende kaarsen die de wandelaars meedragen voor een weergaloos schouwspel. Bij de basiliek begint tevens een dienst in meerdere talen en klinkt het Credo uit de speakers. Iets waar ik duidelijk door wordt geraakt. Het herinnert me namelijk aan mijn vader die als koorlid duidelijk boven de andere koorleden uit te horen was wanneer dit tijdens een dienst gezongen werd.

Tijdens mijn jonge jaren, toen ik door mijn ouders nog vriendelijk werd verzocht wekelijks naar de kerk te gaan. Verbluffend hoe sterk dat gevoel nu weer naar boven komt. Langzaam komen de eerste wandelaars van de lange processie weer aan op het plein waar alles tot in de puntjes wordt geregisseerd. Als een gesmeerde machine wordt alles door een groot aantal vrijwilligers in goede banen geleid waardoor chaotische taferelen worden voorkomen. Langzaam vult het plein zich met mensen en hun brandende kaarsen. Ja, het is een prachtig schouwspel en ben blij dit een keer gezien te hebben. Verder voel ik me niet geroepen om de dienst langer te volgen. Het appartement is de beste plek om de dag af te sluiten. Onder het genot van een glas wijn schrijf ik mijn laatste belevenissen op en laat het daarbij.           

Ben redelijk op tijd wakker en zie dat het buiten grauw en donker is zodra ik de gordijnen open doe. Heb ook uitzicht op het stationsplein waar het een komen en gaan van mensen is. De straten zijn nog nat van de regen maar de vooruitzichten zijn beter. In ieder geval droog. Ik ontbijt in een van de restaurants in het drukke centrum rond de basiliek. De omgeving ook waar een overvloed aan souvenirwinkels te vinden is. Alles wat ook maar enigszins te maken heeft met Lourdes en het christelijk geloof wordt aangeprezen. Wederom ben ik overdag rond de basiliek te vinden. Geen haastig gedoe maar werkelijk de tijd nemen om te begrijpen wat hier gaande is. Ook al voel ik zelf geen verbinding, de mensen om mij heen die hier speciaal voor naartoe gekomen zijn des te meer. Zie dat het katholieke geloof voor velen nog een vorm van hoop en steun geeft. En dat is bijzonder om te zien. En dan het jonge zuid Amerikaanse koppel dat net de dienst in de Basiliek heeft bijgewoond en hij haar buitengekomen ten huwelijk vraagt ten midden van de menigte. Hoe mooi is dat. Na haar emotionele ja-woord lijkt het alsof ze zich voor eeuwig vasthouden. Een onvergetelijk moment in hun leven heeft net plaatsgevonden en ik ben daar toeschouwer van. Daar kan ik nu werkelijk van genieten. Omdat het begeven tussen de drukte ook erg vermoeiend is knijp ik er in de middag weer even tussen uit. Ga terug naar het appartement en bereid mijn reis voor morgen voor. Het wordt Sarlat heb ik besloten. Een plaats in de Dordogne een driehonderdachtenvijftig kilometer noordelijk gelegen van Lourdes. Wil daar een paar dagen gaan kamperen voor de verandering. Wanneer ik in het begin van de avond iets eet in een van de drukke straatjes rondom de basiliek zie ik een kolonne van bedlegerige zieke passeren. Voortgeduwd en begeleid door een overvloed aan vrijwilligers en verplegend personeel. Een stoet die onophoudelijk lijkt. Afkomstig uit Wenen zoals op het grote vaandel vooraan was te lezen. Iedereen draagt herkenbaar een paarse zakdoek om hun nek.

Dit maakt ontzettend veel indruk op me, wetende dat zij hier met een speciale reden naartoe zijn gekomen. Zie ze later na de processie te hebben afgelegd gezamenlijk het plein op komen rijden. Allen met brandende kaarsen in hun hand. Keurig op de voorste rijen worden ze naast elkaar opgesteld in de hoop op dat magische wonder. Als ik toch eens kon toveren. Het is een prachtige avond. Windstil en zoveel mensen meer dan gisteren liepen er mee. Het is een ervaring die voor eeuwig op mijn netvlies zal blijven staan. Loop terug via de lange laan waarover de processie plaatsvond en kijk nog een keer met een glimlach achterom naar de verlichte basiliek. Ja, het was werkelijk bijzonder om hier een keer te zijn. Morgen een nieuw hoofdstuk…..Sarlat.

Op tijd wakker en direct begonnen met het opruimen van de kamer. Wil zo snel mogelijk vertrekken zodat ik rond de middag in Sarlat ben. Heb hier verder niets te doen dus beste optie. Had een kortere binnenweg binnendoor kunnen nemen maar besluit de tolweg via Toulouse te nemen. Deze route is zestig kilometer langer maar geeft meer zekerheid wat betreft een tijdige aankomst. Het zonnetje is weer gaan schijnen en de reis verloopt vlotjes. Het grootste oponthoud geeft de laatste vijfentwintig kilometer wanneer ik vanwege afgesloten binnenwegen nog een stuk moest omrijden. Het is zaterdag vandaag en heb op internet gelezen dat er hier dan wekelijks een grote markt gehouden wordt. Heb verder nog geen idee waar ik ga overnachten en wil daarom even naar het toeristen kantoor in het centrum voor informatie. Zodra ik het centrum nader staan echt alle straten vol met geparkeerde auto´s. De bermen en overal waar je ook maar een auto kunt neerzetten is bezet. Wat een gekkenhuis. Duidelijk een uitje voor de wijde omgeving. Ik rijd een aantal rondjes en heb geluk. De inzittenden van een auto met Engels kenteken vinden het mooi geweest. Moeders gooit gehaast de gevulde tassen achterin en weg zijn ze. In de centrale winkelstraat staat aan beide kanten een lange rij met kraampjes en daartussen een ongekende mensenmassa. Via de google maps app begeef ik me door de drukte naar het toeristenkantoor.

Het ligt een paar honderd meter verderop. Word er al snel geholpen. Een aantal campings maar wel allemaal een stuk buiten het centrum, krijg ik te horen van de jongedame achter de balie. Minstens vijf kilometer. Ik schrik want volgens mijn app moeten er wel een aantal op loopafstand te vinden zijn. Ze geeft me een aantal opties mee en wenst me succes. Volgende alstublieft! Ik neem een besluit en probeer camping Huttopia. De meest dichtstbijzijnde. Deze blijkt nog geen kilometer buiten de stad te liggen, iets heuvelopwaarts. Het is niet groot maar er zijn nog een aantal plaatsen vrij. Maak een rondje en kan al redelijk snel beginnen met het opzetten van de tent. Zie vakantiegangers aankomen die hier waarschijnlijk de komende weken zullen doorbrengen. Zoals het Nederlandse stel en hun twee kinderen. Met hun auto en caravan rijden ze de helling op naar een hoger gelegen plateau waarna de show kan beginnen. Ik kijk alles van een afstandje aan. Eerst debatteren ze over hoe de caravan moet komen te staan en moeders besluit dan dat de tenten van de twee pubers eerst maar opgezet moeten worden. Zij, die het liefst even bijkomen van de lange reis en niet echt gemotiveerd zijn. Dan moet de hele keuken worden geïnstalleerd. Ik zie het allemaal gebeuren en weet het nu zeker. Dat leven is niet voor mij bestemd. Hoe bedoel je vakantie? Vader begint al met aardappelen te schillen zodra het tuinmeubilair op zijn plaats staat en moeder heeft het droogrek alvast klaargezet voor de was van morgen. Wat zijn we met z’n allen toch een bijzondere wezens. Vul m’n glas nog eens met rode wijn en geniet even na van deze gratis voorstelling. Loop later in de avond in nog geen tien minuten tijd naar het centrum. Denk daarbij nog even terug aan de dame achter de balie bij het toeristenkantoor. Hoezo, lopend niet te doen! De rust is er wedergekeerd. De marktkooplieden zijn naar huis en zijn er alleen nog toeristen te vinden. Een prachtig centrum met smalle straatjes.

Eeuwenoude panden opgebouwd uit grote warm gele stenen net zoals de kerk die enigszins verscholen in het straatbeeld alleen opvalt door zijn hoge kerktoren. Er is een dienst gaande maar toeristen kunnen gewoon naar binnen om er een kijkje te nemen. Het voelt als aapjes kijken en vind dit eigenlijk respectloos. In dit deel van de stad bevinden zich de meeste restaurants en winkeltjes en om de honderd meter is er straattheater of een muzikant te vinden. Duidelijk een grote aantrekkingsfactor om mensen hier hun avonden te laten doorbrengen. Ik ben rond 22.00 uur terug bij mijn tent. Neem nog een glas rode wijn en luister naar de stilte nu iedereen deze dag langzaam aan het afsluiten is. Het zijn de krekels en de sterren die de boventoon voeren. Een prachtige afsluiting van deze dag.

Ben op tijd wakker maar voel me niet genoodzaakt om op te staan. Heb redelijk goed geslapen en heb geen plannen vandaag. Het is een zeer rustig begin van de dag en dat bevalt prima. Wandel rond een uur of 10.00 de weg naar beneden om wat broodjes te nuttigen bij de bakker maar verder niets. Kan de hele omgeving gaan uitpluizen maar daar heb ik geen behoefte aan. Ben eigenlijk grotendeels van de dag voor mijn tent te vinden. Om er in alle rust mijn blog te schrijven en te genieten van de groene omgeving waarin ik me begeef. Het is mijn laatste dag hier in Sarlat. Morgen staat een lange autorit naar Caen op het programma. Gelegen in het westelijke kustgebied van Normandië. Voor een aantal dagen wil ik de kuststroken gaan bezoeken waar de geallieerden op 6 juni 1944 Europa zijn binnengekomen. Een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis waardoor ook ik de mogelijkheid heb om in alle vrijheid dit soort reizen te ondernemen. Vele films zijn er gemaakt over dit keerpunt in de oorlog waarbij de film D-day voor mij nog altijd de meeste indruk heeft achtergelaten. Door er naar toe te gaan hoop ik iets mee te krijgen van het enorme offer dat er destijds is gebracht om onze huidige vrijheid te kunnen ervaren. Loop in het begin van de avond naar het centrum om er iets te eten en wandel er nog een rondje. Zie hetzelfde straattheater en dezelfde muzikanten hun kunsten vertonen als teken dat het tijd is om verder te gaan. Het is zeker de moeite waard om langer in deze streek te blijven maar niet voor mij niet tijdens deze vakantie.

Wanneer ik vroegtijdig de wandeling heuvel opwaarts maak, terug naar de camping, zie ik op honderd meter voor het bereiken er van auto´s met zwaailichten de weg afbakenen. Een paar agenten houden het verkeer tegen, zie een brandweerman met een grote knipschaar rondlopen en een takelwagen die een behoorlijk beschadigde auto op zijn laadbak hijst. Het is duidelijk niet goed gegaan. Als ik de agent vraag of ik er voorbij kan via de stoep geeft hij toestemming bij navraag aan zijn leidinggevende. De auto is volledig verwoest doordat deze een betonpaal aan de overzijde van de weg heeft geraakt. Het meest trieste was de begrafeniswagen en een gevulde lijkzak die verscholen achter een politieauto op de stoep aan de andere kant lag. Het moet gebeurd zijn vlak na dat ik naar beneden ben gelopen. Denk meteen aan het roekeloze gedrag van weggebruikers hier zoals eerder beschreven. Terug op de camping maak ik me langzaam gereed voor mijn vertrek. Wil niets overbodigs meer in de tent hebben voordat de hel straks losbarst. Er worden namelijk zware onweersbuien verwacht rond middernacht. Zie iedereen druk bezig hun eigendommen veilig stellen wanneer het zwoele weer langzaam begint om te slaan. Wanneer ik net veilig in mijn tent lig begint het steeds harder te waaien. Het duurt even maar dan hoor ik het geluid van hagelstenen die op de daken van de nabijgelegen caravans kapotslaan. Ook al staat mijn tent redelijk verscholen onder een boom, deze krijgt rake klappen. Voel me niet echt op mijn gemak en kleed met snel aan voor het geval ik moet vluchten mocht de tent het begeven. Het lijkt een eeuwigheid maar gelukkig gaat het na een aantal minuten over in harde regen. Werkelijk een ware opluchting. Regen, daar duik ik met veel plezier mijn slaapzak weer voor in.

Het heeft gedurende de nacht geregend en de tent is dus nat. Aangezien ik vandaag vroeg wil vertrekken stap ik op tijd naar buiten om deze te gaan drogen met een zemen lap en handdoeken zodat deze nog enigszins droog de auto in kan. Het kost wat moeite maar ben om 08.00 uur volledig ingepakt en klaar om te vertrekken. Rijd eerst naar het centrum van Sarlat om daar bij de bakker nog wat broodjes en een cappuccino te kopen en vervolg mijn weg. Nog geen vijf minuten onderweg begint het weer met regenen. Een troosteloos begin van de zevenhonderd kilometer lange weg die ik vandaag moet afleggen. Via Brive, Limoges, Tour en Le Mans rijd ik hoofdzakelijk via tolwegen richting Caen. Opvallend is de verscheidenheid aan bomen en het werkelijk prachtig kleurpalet van alle soorten groen. Voorbij Limoges snijd ik een stuk af en neem de weg binnendoor richting Tour. De zon is inmiddels weer gaan schijnen en doorkruis een regio met veel boerenbedrijven. Overal gemaaid grasland gevuld met grote ronde balen hooi die als ware kunstobjecten in de uitgestrekte velden verspreid liggen. Passeer velden vol met zonnebloemen. Het schilderij van Van Gogh in duizendvoud, zo mooi. En veel maisvelden. Denk daarbij aan de stikstofproblematiek waar de boeren in Nederland voor geslachtofferd worden. Hoe zou dat hier in Frankrijk zijn?

Overal waar ik kom overtreft de natuur en weidsheid de omgeving. Als ik dat vergelijk met de intensieve bebouwing in ons kleine kikkerlandje vermoed ik dat boeren hier waarschijnlijk niet in de hoek zitten waar de klappen vallen. Rijd ondertussen Normandië binnen en wanneer ik Le Mans passeer en de laatste kilometers naar Caen afleg word ik me steeds bewuster van de omgeving. Gaan mijn gedachten steeds meer uit naar het verleden. Die periode in 1944 toen de geallieerden de binnenlanden van Frankrijk introkken. Hoe zou dat in z’n werk zijn gegaan? Bedenk me van alles maar hoop morgen meer te weten te komen. Het Crocus Caen Memorial hotel zal me de komende nachten onderdak bieden. Hier vandaan is alles goed te bereiken. Maak een prioriteitenlijst met plaatsen die ik wil bezoeken en lees meer over deze historische gebeurtenis op internet. Laat het morgen maar gebeuren.

Heb een perfecte kamer tot mijn beschikking en dat maakt dat ik heerlijk geslapen heb. Heeft nog wel geregend maar daar kon ik dit keer echt van genieten. Neem een douche en ga op tijd naar beneden om te ontbijten zodat ik er een lange dag van kan maken. Rijd als eerste naar Luc sur Mer. Een dorpje aan de kust op een kwartier rijden van Caen. Hier is het meest noordelijke strand van de invasie te vinden welke de naam Sword Beach destijds heeft meegekregen. Ik parkeer mijn auto langs de boulevard en loop naar het oorlogsmonument dat er staat voor een reeks aan wapperende vlaggen, waaronder de Canadese en Britse vlag. Deze twee nationaliteiten waren het die hier op 6 juni 1944 als eersten aan land gingen en die bij het monument geëerd worden. Opgemetselde kaders scheid de boulevard van het lager gelegen strand. Kan van hieruit een heel stuk kustlijn zien en kijkend over de zee maak ik mijn eigen verbeelding. Zo rijd ik langs diverse kleine dorpjes waar het opvallend rustig is. Het voelt bijna alsof de tijd hier deels stil is blijven staan. Op oude foto´s die her en der hangen zijn veel huizen en gebouwen nog te herkennen. Het maakt het daarom ook tastbaarder. Even buiten Reviers wat een paar kilometer landinwaarts ligt, bezoek ik het Canadese begraafplaats waar tweeduizend Canadese militairen begraven liggen. Er is verder niemand. Hoor alleen de vogels fluiten die in de bomen op het terrein verscholen zitten.

Een prachtig onderhouden begraafplaats als teken van respect. Ik loop even naar de graven van drie broers Westlake die er liggen. Moet meteen denken aan de film Saving private Ryan waarbij een groep elite op pad wordt gestuurd om de laatste zoon van een gezin op te sporen en deze terug naar huis te sturen omdat zijn beide broers al gestorven zijn in de strijd. De werkelijkheid is dus duidelijk anders. Terug rijdend naar de kust kom ik terecht in Ver sur Mer. In dit dorp is de British Normandy Memorial te vinden. Omdat het nog vroeg is zijn er slechts een aantal bezoekers. Hier geen grafstenen maar een immens modern monument. Geplaatst hoog op een heuvel met een ongelofelijk mooi uitzicht over de zee. Wat een enorme kracht straalt dit uit. De kustlijn die destijds de codenaam Gold Beach kreeg. Meer dan tweeëntwintigduizend namen staan gegraveerd in de vele betonnen pilaren die het monument rijk is. Behoorlijk indrukwekkend moet ik je zeggen. Vervolgens volg ik de kustweg en kom al snel via Asnelles terecht in Arromanches les Bains. Dat is wel een groot voordeel, alles is vrij snel te bereiken.  Hier bezoek ik een museum waar een film wordt afgedraaid in een 360 graden cinema met beelden die gemaakt zijn tijdens de invasie. Ik ben niet echt geïnteresseerd in het materieel of de wapens die er gebruikt werden maar wel in de emoties die destijds onbeschrijfelijk moeten zijn geweest. Jonge soldaten van begin twintig die als eersten de landingsvaartuigen moesten verlaten. Doodsbang onderweg naar de kust niet wetende wat ze te wachten stond. Sommigen deden het letterlijk in hun broek van angst. En terecht. Velen werden al neergemaaid door de Duitsers toen de klep naar beneden werd gelaten. Een ware hel moet het zijn geweest waarbij de zee rood kleurde van het bloed. Het zijn werkelijk allemaal helden, de jongens die hier met de dood voor ogen de strijd zijn blijven aangaan. In alle dorpen hangen vaandels aan lantaarnpalen met de tekst `Hero´s of WWII` en een foto en de naam van de gevallen militair. Meer zuidelijker ligt het invasie strand met codenaam Omaha. Hier werd een enorme strijd gestreden door de Amerikanen die zich maar moeizaam een weg konden banen door de verdedigingslinies van de Duitsers. Het dorp dat ik onderweg passeer onderweg naar dit strand is Colleville sur Mer. 

Net buiten dit dorp hoog op een heuvel tegen de kust is het Normandy American Cemetry and Memorial te vinden. De grootste Amerikaanse begraafplaats in Normandië waar meer dan drieënnegentigduizend marmeren witte kruizen staan opgesteld als eerbetoon voor de gevallenen. Een perfect onderhouden monument waarbij de duizenden witte kruizen op het kort gemaaide gras werkelijk indruk maakt. Nergens was het zo druk met bezoekers als hier. Vrijwel alle nationaliteiten lopen er rond waaronder ook diverse Duitse toeristen. Weet dat sommigen Duitsers nog altijd een bepaald schuldgevoel meedragen. Dat merk ik zelfs tijdens reizen in India. Volledig onterecht want zijn we generaties verder en zijn de tijden veranderd. Het hoort bij een ieders geschiedenis en daarom des te mooier om dit te zien. Na een uur houd ik het voor gezien en rijd via Saint Laurent sur Mer naar het strand aldaar. Een monument in de vorm van geslepen zwaarden in het zand tekenen voor de strijd die hier is geleverd. Het meest opvallende is de bescheidenheid waarin dit alles hier in Normandië is omgeven. Geen enkel dorp langs de kustlijn is omgetoverd tot een commerciële kermis. Al zou er nog een oorlogsfilm gemaakt worden over de invasie is er geen decorbouwer nodig. Alles past nog gewoon in het plaatje. Zelfs de wegen zijn niet beter dan elders. Veel is bereikbaar via smalle binnenwegen met hier en daar een iets grotere verkeersader maar geen snelwegen om alles nog makkelijk bereikbaarder te maken. Op een of andere manier wordt alles onbewust klein gehouden zodat de monumenten en museums in het daglicht staan. Als toont een prachtige vorm van respect. Ik bezoek als laatste nog het La pointe du Hoc. Een Duits verdedigingsnetwerk boven de kliffen waar vandaan ze de hele kustlijn konden bestoken en onderdeel zijnde van de Atlantic Wall. Hier moesten Amerikaanse elitetroepen, rangers genoemd, tegen de dertig meter hoge krijtrotsen opklimmen om deze uit te schakelen. Steeds meer ontzag krijg ik voor alles wat hier heeft plaatsgevonden. Onderweg terug naar Caen stop ik in Bayeux om er iets te eten en ben rond 20.00 uur weer terug bij het hotel. Het was letterlijk een memorabele dag.

Vandaag nog een laatste dag in Normandië. Wil het meest zuidelijk strand van de invasie gaan bezoeken, Utah Beach genaamd. Het is vanaf het hotel een uur rijden om daar te komen. Op de weg daar naartoe ligt ook La Cambe. De plaats die ik eerst wil aan doen. Net buiten dit dorp ligt de begraafplaats van Duitse oorlogsslachtoffers. Aangekomen is staan er enkele bussen en een tiental auto´s. Via een smalle ingang kom ik terecht op een mooi onderhouden begraafplaats maar een stuk somberder dan wat ik tot nu toe gezien heb. Vijf donkergrijze kruizen staan her en der verspreid over het veld en de gevallenen worden herdacht met rijen natuursteen tegels die keurig in lijn in het gras liggen. Als je dit vergelijkt met de wit marmeren kruizen op de Amerikaanse begraafplaats waar trots en kracht vanuit straalt, voel ik hier een vorm van nederigheid. Iets wat waarschijnlijk met opzet is gedaan omdat trots hier niet gepast zou zijn. Toch hier ook veel respect naar al de jonge mannen die destijds waarschijnlijk net zo bang waren als hun geallieerde opponent. Met een van de bussen op de parkeerplaats kwam een groep jonge Duitsers die een rondleiding krijgt van een gids. Mooi dat dit deel van de geschiedenis door een bezoek aan Normandië levendig blijft en de nutteloosheid ervan wordt ingezien. Vroeg me af of Amerikanen hier ook naartoe komen tijdens een bezoek aan Normandië zoals ik Duitsers wel op de Amerikaanse begraafplaats heb gezien. Hoe vergevingsgezind zijn mensen eigenlijk? Ik hoor gelukkig diverse andere talen buiten Duits en ja hoor, ook Amerikaans Engels. Voor mij tijd om verder te gaan. Volg de weg naar de kust waar Utah Beach zich bevind. Geen dorp maar een kale kuststrook met heel brede stranden. Alleen een klein cafeetje met een aangebouwde serre staat op de hoek aan de doorgaande weg. Verder een Utah Beach Memorial museum en diverse monumenten die op de duinen staan opgesteld.

Bezoek het museum en zie op veel foto´s die deze operatie hebben vereeuwigd, het kleine cafeetje op de hoek. Nog volledig in tact maar nu met serre om de vele bezoekers te kunnen huisvesten. Verder is er langs deze kust niet veel te zien en vervolg mijn weg naar een dorpje in de binnenlanden. Het is Sainte Mere Eglise dat een tien kilometer van de kust ligt. Destijds een belangrijk strategisch dorp voor de geallieerden vanwege de ligging op de toevoerroute vanuit de havenstad Cherbourg. Ik bezoek er het Airborn museum. Genaamd naar de grote landingsoperatie die in dit gebied heeft plaatsgevonden tijdens de invasie. Achter de duinen was geen bebouwing en de Duitsers hadden het hele gebied onder water hadden gezet. Een ideale verdediging dus. Paratroepen werden daarom achter de vijandelijke linies gedropt zo om de weg vrij te maken voor de infanteristen die vanaf de kust kwamen. Het museum geeft ontzettend veel informatie over deze operatie en is een bezoek waard mocht je hier ooit komen. Het dorp Sainte Mere Eglise staat mede bekend om de militair die met zijn parachute aan de kerktoren bleef hangen. Er hang nog steeds een militair aangeklede pop met parachute. Een beeld waardoor dit dorp bijna een bedevaartsoord gelijk is. Als hij toch ooit geweten zou hebben.

Ze verdienen hier een aardige stuiver aan de commercie die hier duidelijk de boventoon voert. Voor mij is de oorlog afgelopen. Heb voldoende kennis vergaard en alles bekeken wat ik voor ogen had. Morgen rijd ik met een voldaan gevoel weer naar huis. Het weer is me goed gestemd geweest zoals eigenlijk alle dagen dat ik onderweg ben geweest. In nog geen twee weken tijd heb ik ontzettend veel mooie ervaringen en kennis mogen opdoen. Ben me nog bewuster van de vrijheid die mij gegeven is, zeker na een omgeving als deze te bezoeken. Ook hebben hier velen hun leven ongewenst moeten beëindigen, mijn avontuur des levens gaat morgen in Oosterblokker weer verder. Jullie lezen het…..

 

Word om 06.30 ´s ochtends wakker door een vreselijk kabaal. Het is bijna onwerkelijk maar het hoost buiten van de regen. Voor een half uur lang een onophoudelijke stroming van water en donderslagen. Denk meteen aan de producten in de werkplaats die niet geheel overkapt is. De producten en het metalen plaatwerk welke er onbeschermd buiten liggen. Nee, het geeft geen goed gevoel. Ben blij dat we niets meer hoeven te produceren maar ben erg benieuwd hoe de situatie ter plaatse is. Wanneer ik later met Habib de werkplaats bereik zien we dat de werknemer die hier ´s nachts de wacht houd, alle samples op een droge plek heeft gezet en de stapel metalen platen heeft afgedekt met een stuk zeil. Er is helaas wel het een ander nat geworden, iets wat Habib niet kan gebruiken vanwege roestvorming. Buiten dat kunnen we de nieuwe samples in dit weer niet naar elders vervoeren. Het regent namelijk nog steeds, al is het gelukkig niet zo hard meer. Er zit niets anders op dan wachten.

Door het donkere weer en de regen is het ook een stuk kouder geworden. Een weersomslag waardoor de twee werknemers die gisteren tot laat bezig waren om de samples af te maken, zich vanmorgen ziek hebben gemeld vanwege griepverschijnselen. Vrijwel iedereen heeft er last van en slikt medicijnen. Ik ben enigszins bezorgt om de vertraging die we oplopen maar gelukkig klaart het na enige tijd op en stopt het met regenen. Het bied de mogelijkheid om een vervoerder te regelen en zo zijn alle nieuwe samples in het begin van de middag onderweg. Klaar om gezandstraald te worden. Het enige nadeel is dat ze hier vandaag niet mee kunnen beginnen vanwege een te hoge luchtvochtigheid. De bedrijfsruimte waar dit gebeurd is namelijk ook niet volledig afgesloten. Het is helaas niet anders. Het enige wat ik kan doen is de rest van de middag zo nuttig mogelijk invullen. Bespreek met Habib en Joheb de nog te verrichten werkzaamheden. Bepalen het proces van de te kleuren producten en praten over de mogelijkheden om afzet te creëren. Het zijn toch een paar waardevolle uren voordat ik weer bij het marktplein in het centrum word afgezet. Vandaag iets vroeger dan de afgelopen dagen. Ben al in het begin van de avond terug bij het hotel en ook morgen staat er voorlopig nog niets op het programma. Zijn nu volledig afhankelijk van het poeder coating proces wat morgen plaatsvind. Pas daarna kunnen we de afgewerkte houten panelen en bladen assembleren. De laatste fase in het productieproces. Het zijn ook mijn laatste dagen hier in Jodhpur. Laat de goden goed gestemd zijn.

Hoeft vandaag niet vroegtijdig mijn bed uit en heb alle tijd om weer eens een rondje te lopen in het oude centrum van Jodhpur. Hier en daar een praatje te maken met bekende gezichten. Ook al had ik het liever niet gehad, de regen van gisteren heeft er wel voor gezorgd dat veel stof en vuiligheid uit de lucht is verdwenen. Merk duidelijk dat dit prettiger is voor mijn luchtwegen die redelijk snel geïrriteerd raken wanneer ik hier ben. En niet alleen ik heb daar last van. Ook Joheb slikt regelmatig medicijnen vanwege allergieën aan zijn luchtwegen. Nee, voor je gezondheid is het beter om hier niet te lang te blijven. Jodhpur ligt in het westelijk deel van de staat Rajhastan en dicht bij de Thar woestijn waardoor er altijd stofdeeltjes in de lucht hangen. Daarnaast draagt de luchtverontreiniging door het vele verkeer ook geen positieve bijdrage. De regen heeft er ook voor gezorgd dat de straten bedekt zijn met een laagje drab. Ik loop wel een rondje maar de mengeling van stof en zwerfvuil maakt het niet echt aantrekkelijk. Buiten dat zijn ze in de straten rondom het oude marktplein druk bezig met wegwerkzaamheden. Worden putdeksels vernieuwd en gelijkgetrokken met het wegdek en stukken straat hersteld met oude plavuizen om het aanzien niet te verliezen. Alles heeft een duidelijke reden zo hoor ik van een winkelier die vlakbij het Jhankar hotel een textielwinkel runt. Vanaf twee tot vier februari wordt in Jodhpur een G20 top gehouden. Een delegatie van ministeries van financiën en beheerders van de centrale bank van de twintig grootste industrielanden, inclusief de Europese Unie, zullen voor enkele dagen praten over economisch en financieel evenwicht in de wereld. Voor zeven dagen verblijven ze in India. Eerst Udaipur, straks enkele dagen Jodhpur en vervolgens Jaipur. Natuurlijk hoort daar ook een stukje vertier bij. In dit geval een wandeling door het historische centrum van Jodhpur. Over het oude marktplein met zijn klokkentoren en de straatjes daarachter gelegen om vervolgens te gaan lunchen in het vijf sterren Raas hotel die op een steenworp afstand van het Jhankar hotel is gevestigd. Ze waren gisteren de oude klokkentoren aan het schoonspuiten en nu begrijp ik waarom. Alles om een goed imago achter te laten en Jodhpur internationaal op de kaart te zetten. Voor een aantal uren zal de hele buurt hier worden beveiligd door politie en zullen er commando´s op de daken liggen. Ook het Jhankar heeft informatie moeten afstaan over de werknemers om ze door te lichten, zo hoor van de manager Vicky. Als gast moet je je automatisch registreren en weet zeker dat ze iedereen nachecken voor de veiligheid. Ben blij dat ik deze kermis niet hoeft mee te maken. Vertrek morgenavond namelijk met de trein naar Delhi.

Het is mijn laatste dag in Jodhpur. Check op tijd uit maar houd een slag om de arm. Indien echt noodzakelijk kan ik hier nog een dag blijven. Alleen begin ik dan wel gebroken aan de terugvlucht naar Nederland die gepland staat in de nacht van donderdag op vrijdag. Eerst maar eens kijken hoe het gisteren is verlopen. Word op tijd opgehaald door de mannen maar merk dat het een stuk rustiger is in de auto. Nu heeft Joheb bijna geen stem meer vanwege verkoudheid maar toch is de sfeer anders. Het blijkt dat ze gisteren niet alles hebben kunnen poedercoaten. Iets wat ze wel was toegezegd en daar balen ze verschrikkelijk van. Het proces heeft weer vertraging opgelopen en daar voelen Habib en Joheb zich schuldig aan. Natuurlijk vind ik het vervelend maar dit is iets wat in India veelvuldig voorkomt. Buiten dat heb ik nog een extra dag achter de hand mocht het nodig zijn. Heb gisteravond laat ook een verder uitgewerkt document via mail binnen gekregen van de advocaat met betrekking tot het contract. Lees deze tijdens mijn ontbijt bij Sam´s café nog eens door maar zie een opeenstapeling van fouten. Het is met veel haast in elkaar gezet en heb eerlijk gezegd geen zin om hier vandaag verder aandacht aan te besteden. Bij de fabriek wordt wel een deel van de producten afgeleverd die zijn gepoedercoat en daarmee kunnen we aan de slag. Drie meubelmakers assembleren de reeds gekleurde tafelbladen en panelen in de metalen frames en krijg compleet afgemaakte producten onder ogen. Daar waar ik zo op had gehoopt. En ik moet zeggen, ben zeer tevreden. Heb gekozen voor een andere kleurcombinatie en dat het zal blijken of ik hiermee deuren kan openen bij afnemers. Hetgeen waarvoor we de afgelopen maand bezig zijn geweest. Als de middag half verstreken is komt ook de rest van de gekleurde samples binnen. En ook dat geeft me een goed gevoel. Heb er vertrouwen in dat we een goede kans van slagen hebben met deze collectie. Heb besloten om vanavond gewoon de trein te pakken richting Delhi. De Mandor Express die om 20.15 zal vertrekken wetende dat alle mogelijke details zijn besproken en ik het werk verder aan Joheb en Habib kan overlaten. Werk tot 19.00 uur aan de samples maar moet haasten om tijdig op het treinstation te zijn. De fabriek ligt namelijk twintig kilometer buiten het centrum en rond deze tijd is het spitsuur in Jodhpur. Nu moet ik zeggen dat Habib een echte coureur is want hij weet zijn auto werkelijk overal tussen te wurmen. Rijbanen zijn er niet en als die er wel zouden zijn, is dit een verspilling van verf. Links en rechts inhalen en vooral veel toeteren. Het heeft in ieder geval succes want ik stap rond 20.00 uur uit bij het treinstation waar ik afscheid neem van mijn twee metgezellen. Joheb en Habib, die de afgelopen maand werkelijk alles hebben ingezet om mij te ondersteunen. Zonder hun vertrouwen had ik dit nooit kunnen bereiken. Ben echt heel dankbaar dat me dit is gegeven. De trein vertrekt precies om 20.15 vanaf station Jodhpur Junction. Tijd om me af te zonderen van de drukte. In de wagon is het namelijk net een kippenhok. Luisterend naar muziek probeer ik liggend iets te slapen maar kan de rust niet vinden. Heb behoorlijke hoestbuien en last van keel- en hoofdpijn. Ben achteraf blij dat ik niet nog een dag langer in Jodhpur ben gebleven. Iets wat me uiteindelijk niet veel meer opgeleverd zou hebben en waardoor ik nu iets langer de tijd heb om te herstellen van lichamelijke ongemakken alvorens naar huis te vliegen. Het is beter zo.

Na een onrustige nacht rijd de Mandor Express na een reis van bijna elf uur om 7.00 uur het treinstation van Old Delhi binnen. De lucht ziet grijs en het is behoorlijk fris. Laat me meevoeren in de stroming van medereizigers die zich een weg naar de uitgang banen. Het moeten er duizenden zijn geweest, zo bedenk ik me wanneer ik langs de lange colonne aan wagons wandel. Ben bij de uitgang een aantrekkelijke prooi voor opdringerige riksjarijders die er in grote getalen op klanten staan te wachten. Vervoer vinden is dus geen probleem. Rijden door het oudste deel van Delhi waar je op dit tijdstip nog redelijk uit de voeten kunt. Straks zal het hier een gekkenhuis zijn en is het vrijwel onmogelijk deze wijk te doorkruisen met een auto of riksja. De straten zijn smal en worden langzaam gevuld met een overvloed aan marktkooplui en straatverkopers die al aan hun dag zijn begonnen. Zelf ben redelijk gaar van de lange treinreis. Heb een kamer bij het Cottage Yes Please eerder al geregeld en kan daar direct gebruik van maken. Douchen en slapen, dat is het beste wat ik op dit moment kan gebruiken. Zo gezegd, zo gedaan.

Wanneer ik later  op de dag weer buiten sta is het gelukkig een stuk aangenamer. Sinds enkele dagen schijnt de zon weer eens, zo hoor ik van professor Kapoor Het is eigenlijk een zeer aangename dag. Wil en hoeft ook niets te doen hier in Delhi. Blik nog eens terug op de weken die achter me liggen. Mijn verblijf in Nepal waar ik de feestdagen heb doorgebracht en waar prachtige herinneringen zijn geboren. De verrichtte werkzaamheden in Jodhpur in samenwerking met Joheb en Habib. Misschien was de break in Goa wel het beste getimed want door deze twee weken heb ik ruimte gecreëerd waardoor de samples nu zo goed als af zijn. Als je weet dat het ontwikkelen van een nieuw product gemiddeld drie maanden duurt en wij hier nu een hele collectie hebben ontwikkeld binnen een maand tijd. Het voelt alsof alle puzzelstukjes op z’n plaats zijn gevallen. Laat het een voorbode zijn voor een positief vervolg. Jullie lezen het weer.

Nog een aantal dagen te gaan hier in Goa. Krijg positieve geluiden vanuit Jodhpur en dat maakt mijn nieuwsgierigheid naar de gang van zaken alleen maar groter. Buiten dat heb ik het hier ook wel een beetje gezien na een paar weken. Heb voldoende kunnen genieten van het strand en de zon en heb besloten om met de scooter richting Perline te rijden. De plaats waar de hondenopvang is gevestigd waar Derk en Sabina op dit moment de boel helpen te runnen. Volgens google maps een half uur rijden. Heb geen adresgegevens maar wel het telefoonnummer van Derk gekregen in geval van nood. Aangekomen in Pilerne merk ik dat het een uitgestrekt gebied beslaat. Vraag bij een klein winkeltje naar informatie over twee Nederlanders en de hondenopvang in de veronderstelling dat iedereen hier wel weet waar deze gevestigd is. Zoals mensen in een dorp meestal weten wanneer er buitenpoorters iets opvallends ondernemen in een kleine gemeenschap. Niet dus! De dame spreekt beperkt Engels en haalt daarom haar dochter erbij. Zij heeft er wel van gehoord maar weet niet precies waar deze is. Dacht zelfs dat het al gesloten was. Kent wel de dierenarts die er altijd langs ging maar deze is telefonisch niet bereikbaar voor informatie.

Ik kan natuurlijk Derk bellen maar vind dit eigenlijk veel te leuk om zelf uit te zoeken. Ze zegt me naar de kerk te rijden die verderop staat en moet daar maar verder vragen. Een kilometer verderop iets wat lijkt op een centrum maar geen kerk. Wederom stoppen en vragen. Het valt me op dat mensen die verder weg wonen van de kustplaatsen, de Engelse taal niet machtig zijn. Een mooie uitdaging dus. Vind uiteindelijk iemand die me de weg naar de kerk wijst en krijg van een paar bouwvakkers de laatste stukjes van de puzzel. Het opvallende is, de omgeving komt me zo bekend voor. Ben het oude statige Portugese huis waarachter het dierenopvang is gevestigd enkele dagen geleden voorbij gereden toen ik een rit door de binnenlanden maakte. Hoe bijzonder is dat. Viel me toen wel op dat er zich veel honden rond dit erf bevonden. Krijg al snel Sabina en Derk onder ogen en constateer dat de boel hier aardig in de war is geschopt zoals ze eerder in Anjuna hadden aangegeven. Konden ze enkele maanden geleden nog gebruik maken van alle ruimtes in het koloniale huis, nu zijn ze verdrongen naar enkele kamers aan de achterzijde waardoor er geen voldoende ruimte meer is om operaties uit te voeren en overige ruimten volstaan met meubilair etc uit het voorhuis. De eigenaar wil ze er weg hebben om nog onbekende redenen, dat is duidelijk. Niet door zaken openlijk met elkaar te bespreken waardoor ze naar andere mogelijkheden kunnen zoeken, maar door ze op alle mogelijke manieren dwars te liggen en tegen te werken waardoor ze uiteindelijk geen keuze meer hebben. Eigenlijk een heel triest verhaal. Een hele groep arbeiders, dierenartsen en vrijwilligers die hier werkzaam zijn om straathonden op te vangen, gratis te laten castreren of te steriliseren, te opereren indien nodig en alle medische zorg te verlenen die de dieren nodig hebben. Het hele project wankelt, alleen omdat de landeigenaar op een zeer eigenzinnige en vreemde manier met de situatie omgaat. Derk en Sabina zijn in een situatie beland waar ze nooit geen rekening mee hebben gehouden. Daarnaast is het niet hun eigen project, al is het bewonderingswaardig hoe ze samen met de situatie omgaan. Het zegt alles over hun betrokkenheid met de mensen en dieren die afhankelijk zijn van het project. Wens ze heel veel succes bij het afscheid en rijd via de kustplaatsen Candolim, Calangute en Bagga terug naar Anjuna. Bij het guesthouse zit Esprito op de veranda met Shivaba, een goede vriendin uit Mumbai die samen met haar zus voor drie dagen naar Goa zijn gekomen om even op adem te komen na een drukke periode van werkzaamheden. Uiteraard kwam het gesprek ook op mijn bezoek aan de dierenopvang. Opmerkelijk is dat de vriend van Esprito tien honden in huis heeft, Esprito zelf vier honden in huis heeft en de zus van Shivaba thuis vijfenzestig katten onderdak bied in haar grote appartement in Mumbai. Allemaal om het overschot aan deze dieren een waardig bestaan te geven. Het maakt duidelijk hoe groot dit probleem in India is. Waar honden en katten aan de onderkant van de samenleving hangen. Enigszins begrijpelijk omdat het overgrote deel van de Indiase bevolking in India moeite heeft om zelf een levenswaardig bestaan op te bouwen. Of weldoende mensen zoals eerder genoemd daar verandering in zullen brengen lijkt me een oneerlijke strijd. Ben me wel meer bewust van het aantal mensen die zich om deze dieren bekommeren. Het geeft hoop en zorgt misschien uiteindelijk voor verandering in regel en wetgeving. Laten we van het positieve uitgaan. Bij het Florinda guesthouse is het ondertussen iets levendiger door het toenemende aantal gasten. Naast Shivaba en haar zus Yabana zijn er een paar jongedames uit Mumbai, een jong stel waarvan hij uit Mumbai en zij uit Bangalore komt en enkele Indiase jongens die onopvallend hun weg kiezen. Met de meesten maak ik wel even een praatje, al blijven de meesten hier voor slechts een paar nachten en dat maakt het lastiger om mensen beter te leren kennen. Weet dat Shivaba werkzaam is als tattoo artist en klaar is met Mumbai als luidruchtig en ongezond leefgebied. Plannen heeft om te investeren in Goa maar of dat zal gebeuren nog maar de vraag is. Haar zus Jabana is werkzaam als ondernemer in de farmaceutische industrie en geeft seminars aan artsen wereldwijd om nieuwe medicijnen te introduceren. Iets wat gepaard gaat met grote sommen geld maar het steeds lastiger wordt om in contact te komen met artsen en grote inkopende partijen. Tijdens corona was dit via online meetings nog vernieuwend maar door de huidige drukte in ziekenhuizen is er vrijwel geen tijd voor artsen om deel te nemen. Interessante materie waar veel creativiteit voor nodig is om door te kunnen blijven gaan. Neem ook vanavond weer tijd voor Harjeet en zijn oom Raj die in het Lobo´s restaurant aan het werk zijn. Rond 22.30 mogen ze de strandstoelen binnenhalen en zit hun werkdag erop. Eten en drinken nog iets in de keuken en doven de lichten. Ontzettend leuke mensen die altijd blijven lachen ondanks dat zes maanden lang iedere dag begint en eindigt zoals deze. Trots wil Raj even hun kamer laten zien die vlak achter het restaurant te vinden is.

Een soort betonnen schuur waarin een aantal van hout geprepareerde bedden staat en welke verder gevuld is met opslag van ongebruikt materiaal. Een klein lichtbolletje zorgt voor enige verlichting en zie de smerige oude matrassen waarop ze slapen. Toch is Raj er blij mee en geeft hem dat beetje privacy dat hij nodig heeft. Wij als verwende westerlingen hebben geen idee hoe hun leven er uit ziet. Zoals de zovelen hier die noodgedwongen een soortgelijk leven leiden. Harjeet en Raj lachen altijd, zien er fit uit en als ik vraag hoe het met ze gaat zeggen ze steevast ´goed!´. Hoe sterk kun je zijn als mens. Gun ze werkelijk het allerbeste wat je iemand kan wensen. Bij het zelfde restaurant zitten er ook iedere dag een aantal stellen uit Rusland.

Ze komen hier voor een maand en verblijven altijd de hele dag bij Lobo´s vanwege de vriendelijke mensen die er werken, zo hoor ik van Harjeet. En ik kan het beamen. Ze spreken geen Engels maar krijg altijd een lach en een zwaai wanneer ik richting het strand loop. Omdat er ´s avonds weinig tot geen mensen in de strandclubs te vinden zijn en het alleen maar druk is met Indiase mensen die nog een rondje over het strand lopen, zit ik mijn laatste uur in een vertrouwde strandstoel bij het Five Five restaurant op een afgelegen stukje strand. Nu het volle maan is en vloed overheerst komt het water steeds verder. Is de zee onstuimiger en het neerslaan van de golven op de rotsachtige kustlijn nog intenser. Natuur in al zijn kracht, het enige dat niemand kan beheersen. Ik vind het prachtig.

Een laatste dag in Anjuna. Heb hier in Goa mooie dagen beleefd maar ben klaar voor vertrek naar Jodhpur waar zaken op me staan te wachten. Neem na een goed ontbijt afscheid van de jongens bij de German Bakery waar ik altijd goed contact mee heb en rijd vervolgens naar Bagga waar ik me voor een uur heerlijk laat masseren. Hoe ontspannen kun je de dag beginnen? Wil vandaag zo min mogelijk doen. Moet morgen in alle vroegte richting de luchthaven en veel slapen zal ik niet de komende nacht. Heb daarnaast ook al met de Habib en Joheb afgesproken om direct aan de slag te gaan zodra ik in Jodhpur aangekomen ben. Een lange dag staat op me te wachten en daar wil ik klaar voor zijn. Er is verder ook niets wat ik nog graag zou willen doen of waarom ik langer in Goa zou willen blijven. Ja, de warmte hier, die zal ik missen. Bij het Florinda guesthouse heb ik de afgelopen weken, naast leuke vluchtige gesprekken geen reizigers ontmoet waarmee ik een speciale band heb kunnen opbouwen zoals dat eigenlijk altijd wel het geval was. Voordeel is wel dat ik hierdoor meer in gesprek ben geraakt met Esprito, de eigenaar. Nu hij zijn kamers via AirB&B aanbied, boeken er langzaam aan steeds meer Indiase gasten en dat zorgt toch voor een andere energie.

Hij voelt het en doet er alles aan om zijn gasten te laten voldoen aan zijn gewenste normen maar het zijn de ontwikkelingen en de realiteit waarin ook Esprito zich zal moeten schikken. Ik lig nog even op het strand bij de Five Five bar en verder laat ik de zon met de overige strandgangers zijn ondergang inzetten. Pak mijn koffer in, neem aan het begin van de avond afscheid van Esprito, niet wetende of en wanneer ik hier ooit weer zal belanden en zit ´s avonds nog een paar uur voor het Lobo´s restaurant op het strand. Maak er een laatste praatje met Raj en Harjeet maar lig vroegtijdig op mijn bed om nog iets slaap te kunnen vatten.

Om 03.00 uur gaat mijn alarm. Vince, de jongen die mij naar het vliegveld zal brengen zou om 03.30 aan de weg staan achter het guesthouse. Gelukkig heb ik toch een paar uurtjes kunnen slapen en stap redelijk fris de deur uit. Neem nog een laatste blik op het verlaten strand en de deinende golven en loop vervolgens naar de plek waar ik zal worden opgehaald. Aan de weg staat er een oude vrouw achter een tafeltje dat vol staat met etenswaar, flessen water en is bezig met het maken van warme chai in een pannetje boven een gaspit. Iedere nacht is ze hier om nog iets proberen te slijten aan late feestgangers. Bij haar zit een Indiase jongen in een stoel die ze net een bak warme chai aanreikt. Als ik lachend vraag waarom hij hier rond deze tijd nog zit, zegt hij dat hij niet kan slapen. Hij heeft een kamer in een guesthouse even verderop en zijn Indiase buren zijn de hele nacht luidruchtig aan het feesten waardoor hij geen oog dicht doet. Dit is nu precies wat Esprito absoluut niet wil. Vince staat precies om 03.30 uur voor met zijn auto. Op dit tijdstip geen verkeer te bekennen en binnen een uur sta ik voor de incheck balie op de luchthaven van Dabolim. De rest volgt vanzelf. Vlieg met Air India via Mumbai terug naar Jodhpur waar de temperatuur duidelijk een stuk lager is. Mijn vroege vertrek uit Goa heeft als voordeel dat ik al voor het middaguur bij het Jhankar hotel wordt afgezet door een riksja. Zou er de aankomende vijf dagen overnachten maar de jongens zeggen dat er waarschijnlijk iets mis gegaan is want bij het hotel zijn alle kamers volgeboekt. Even balen dus. Als oplossing bieden ze een verblijf aan in het Blue hotel. Tevens de woning van Manish, de eigenaar waarmee ik goed bevriend ben. Een oud historisch pand met veel kamers, anderhalve kilometer verderop, waar Manish en zijn familie op de beneden verdieping wonen en de kamers op de eerste en tweede verdieping geschikt zijn gemaakt als hotelkamer. Het maakt me voor nu niet uit. Laat ze het regelen maar wil het liefst naar de werkplaats om de behaalde resultaten te bekijken. Na enig app contact ben ik al redelijk snel met Joheb en Habib onderweg. Zie dat er veel is gebeurd maar ook dat er nog heel veel werk is te verrichten. Geen tijd te verliezen dus. Ben tot 20.00 uur bezig om verder te werken aan de nieuwe modellen. Ben redelijk gesloopt wanneer ik het Blue house hotel bereik waar mijn koffer inmiddels is ondergebracht. Praat er nog even met de vrouw en zus van Manish maar trek me al gauw terug in mijn kamer op de tweede verdieping. Dat het kouder s merk ik gedurende de nacht. Er ligt wel een deken maar door de koude wind die door de ventilatieopeningen in de oude muren en niet goed sluitende ramen naar binnen komt, krijg ik het niet meer warm. Ben daarom al vroeg uit mijn bed en ga op tijd naar Sam´s café voor een ontbijt zoals ik iedere dag doe hier in Jodhpur. Terwijl ik via de trap naar beneden loop gaat er een deur open en hoor ik een bekende stem.

Het is Manish die nog in zijn bed ligt. Zie hem sinds tijden weer eens in levende lijve. Hij is tegenwoordig druk in de politiek en maakt lange dagen waardoor er dingen misgaan, zoals mijn boeking. Vertel hem openlijk dat dit soort dingen fout gaan omdat hij zelf niet meer betrokken is. Volg Manish via facebook en zie hem tegenwoordig alleen op foto´s met invloedrijke mensen waardoor zijn persoonlijke aanzien in Jodhpur aanzienlijk is versterkt. Er sindsdien vrijwel geen tijd en aandacht meer is voor zijn familie en het Jhankar hotel. In ieder geval veel te weinig. Nu zijn geliefde moeder pasgeleden is gestorven is dit een duidelijke boodschap. Familie is alles voor hem en nu het hotel ook meer problemen gaat opleveren staat hij voor keuzes. De politiek verlaten is misschien wel de beste optie. Ik wens hem sterkte met zijn besluit en ga aan de wandel. Nog net voldoende tijd om te ontbijten voordat ik weer word opgehaald door Joheb en Habib. Opnieuw een lange dag. Het is vrijdag en normaal gesproken ligt de productie stil vanwege het feit dat moslims dan gebedsdag hebben. Alleen vanwege mijn aanwezigheid is er een groep die het werk wil voortzetten. Hun enige vrije dag in de week opgeven om verder te werken aan de producten. Hoe dankbaar kun je zijn. Buiten dat heeft het koude weer behoorlijk invloed op iedereen hier. De helft is verkouden en slikt medicijnen vanwege keelpijn, zo ook Habib en Joheb. Ondanks dat is de sfeer goed. Gaat de productie gestaag door en ben ik ontzettend blij met wat we in deze korte periode hebben weten te bereiken. Soms denk ik wel eens, had ik niet langer hier moeten blijven en niet naar Goa moeten gaan zodat ik alles in een rustig tempo af had kunnen maken. Het antwoord daarop is snel gevonden. Iedere keer hier in Jodhpur krijg ik binnen een aantal dagen last van mijn luchtwegen vanwege de stof die hier in de lucht hangt vanwege het woestijnklimaat dat hier heerst. Voor mijn gezondheid is dit gewoon beter zo. Daarnaast geeft een bepaalde deadline ook extra energie waardoor zaken sneller geregeld zijn. Ik heb nog een aantal dagen hier om zaken verder af te ronden. Ben ontzettend blij met Habib en Joheb van wie ik alle nodige medewerking krijg. En natuurlijk met de werknemers waarmee ik samen lange maar ook prachtige dagen beleef. Natuurlijk wordt er hard gewerkt maar is er ook voldoende tijd om te lachen en samen chai te drinken.

Ben vanavond ook nog bij de advocaat langsgegaan om een zakelijk contract verder te bespreken dat ik tijdens mijn vorige bezoek afgelopen jaar heb laten opmaken. Voor mijn vertrek uit Jodhpur wil ik dit door alle partijen getekend hebben zodat iedereen precies weet waar hij staat. Alles heb ik uitgebreid met Joheb en Habib besproken en deze zijn akkoord gegaan. Wil geen fouten meer maken zoals ik eerder met Sunil heb ondervonden. Het is wederom laat vandaag. Gelukkig is er een mooie kamer voor me geregeld in het Jhankar hotel en hebben ze mijn koffer al overgebracht vanuit het Blue house hotel. Eerst een goede nachtrust en dan nog een aantal dagen te gaan hier in Jodhpur. Laat het iets moois opleveren.  

De dagen vliegen voorbij. Het is werkelijk een tijd van onthaasten en nu de eerste week er hier op zit ben ik gewend geraakt aan alle veranderingen. Vind mijn weg in het vernieuwde Goa zoals ik het zie. Ondanks dat ik verlang naar oude tijden is het nog steeds goed vertoeven hier. Bij het Florinda guesthouse, waar het normaal gesproken een komen en gaan is van westerlingen, is het trouwens rustiger dan ooit. Van de twaalf kamers zijn er slechts een aantal bezet. Er is een net een Griek aangekomen en een Israëlisch stel wonende in Berlijn zijn, na drie dagen hier te hebben vertoefd, naar het rustigere zuid Goa vertrokken. Ron en Masja, zoals ze heten, hebben door alle veranderingen in de Duitse stad hun baan opgezegd en zijn nu voor anderhalve maand op reis in India om nieuwe inspiratie op te doen. Er achter te komen hoe verder te gaan. Berlijn stond bekend om zijn goedkope woonruimten en kunstige leefklimaat. Met name de reden dat veel kunstzinnige mensen wereldwijd zich in deze stad nestelden. Alles is echter aan het veranderen. Wordt alles dermate duur in Berlijn dat het geen interessante bestemming meer is om een minder gehaast leven te kunnen leiden. De reden waarvoor ze oorspronkelijk uit Israël zijn vertrokken. Heb respect voor het tweetal dat bewust kiest voor een bepaalde levensstijl en daar geen concessies aan doet. De komende tijd zullen ze knopen doorhakken en uiteindelijk hun stek ergens op deze planeet vinden. Mijn ontbijt begint zoals gebruikelijk bij de German Bakery om vervolgens terug te rijden naar het guesthouse waar Esprito net is aangekomen. Nu er niet veel gasten zijn komt hij iedere ochtend voor een paar uur om de laatste zaken te managen en hebben we ruim tijd om interessante gesprekken te voeren. Het is ondertussen mijn vaste routine geworden. Vervolgens rijd ik met de scooter richting het zuidelijker gelegen Calangute waar ik mooie herinneringen aan vriendschappen heb overgehouden. Ook wel benieuwd hoe het er hier nu aan toe gaat. De route van 8,5 km is vertrouwd. Een smalle maar goed geasfalteerde weg die kronkelend zijn weg vindt langs kleine dorpjes en omringt door palmen en prachtig groen.

Aangekomen merk dat de Indiase toerist ook deze streek volledig heeft ingenomen. Zie slechts een aantal oudere Engelse badgasten die hier al jaren komen om te overwinteren. India is namelijk nog steeds goedkoper dan de zuid Europese landen, al zal het hier snel duurder worden door de toenemende vraag vanuit India zelf. Na een aantal uren strand vind ik het wel genoeg. Rijd richting het naastgelegen Bagga waar in Tito lane de Cape Town bar gevestigd is. Een open bar aan de weg waar overal tv schermen aan de muur hangen. Vandaag is de voetbalwedstrijd tussen Manchester United en Manchester City op de schermen te zien. Normaal zit het er vol met Engelse voetbalfans en dat staat meestal garant voor gezelligheid. Ook al drinken ze misschien iets te veel, hun gevoel voor humor is onverbeterlijk. Vandaag zit er slechts een enkeling en is de bar vrijwel leeg. Alleen een paar Indiase voetbalfanaten waarvan er een volledig uitgedost is in het rood-witte tenue van Manchester United. Hij is er samen met enkele vrienden. Ze zijn er voor de wedstrijd maar ook vanwege het vrijgezellenfeest van een van hen. Ondanks het handjevol bezoekers toch een prachtige avond beleefd met de jongens. Eenmaal terug bij het guesthouse parkeer ik de scooter op de binnenplaats en loop direct door naar het strand waar Harjeet van het Lobo’s restaurant in het donker de laatste berichten op zijn mobiel leest. Voor hem zit de dag er net op en neemt hij nog even tijd voor zichzelf voordat hij zijn bed op zoekt. Ik ga nog even op het muurtje zitten om naar het geluid van de rollende golven te luisteren. Hoe beter kun je de dag afsluiten.

Vandaag wil ik de meest noordelijke stranden van Goa gaan bezoeken. Vanaf Morjim beach heb je alleen maar brede stranden richting het meest noordelijke Arambol. De plaats waar nog de meeste buitenlandse toeristen te vinden zijn, zo hoorde ik me vertellen. Rijd via een redelijk goede begaanbare weg de 15 km richting Arambol beach. De laatste kilometer richting het strand is de straat gevuld met winkeltjes, restaurants en kleine cafe´s. Alles om de toerist te pleasen. Zie er veel westerlingen rondlopen en dan met name Russen die hier hun toevlucht zoeken. Nu heb ik daar eerlijk gezegd nooit echt een binding mee gehad vanwege hun veelal norse en arrogante houding. Iets wat voornamelijk geldt voor de Russen die hier vakantie vieren want het merendeel van de Russen heeft daar de middelen niet voor. Met de huidige situatie in Oekraïne voelt het ook wel dubbel. Ben eigenlijk best wel nieuwsgierig hoe de Russen die hier verblijven er tegenaan kijken. Tot dusver nog geen Rus tegen gekomen om daar over te praten. Aangezien ik geen zin heb om op het strand te liggen besluit ik te gaan wandelen. Lopend langs de waterlijn passeer ik vrijwel alleen strandhutten opgebouwd uit hout en rieten schotten. Er staan wel ligbedden maar de meesten zijn ongebruikt. Vind het zelf helemaal prima zo. Passeer Mandrem en kom uiteindelijk terecht bij Ashrem beach waar ik niet meer verder kan vanwege grote rortspartijen. Gelegen op ruim vijf kilometer vanaf Arambol. Aangezien ik blootvoets op het harde zand loop is het nog wel even een opgave want mijn kuiten beginnen langzaam wat kramp te vertonen. Ondanks dat is het een heerlijke wandeling geweest. Terug in Arambol ga ik er nog iets drinken bij een van de strandtenten en raak er in gesprek met de Nepalees die er werkt. Zoals er heel veel Nepalezen in India hun brood verdienen. Hij komt hier ieder jaar voor zes maanden, tezamen met een drietal mannen uit hetzelfde dorp. Het zal ook in Arambol snel anders worden, zo zegt hij. Er is namelijk vorige week net een nieuw internationaal vliegveld geopend. Het nu gebruikte vliegveld in Dabolim, gelegen in zuid Goa, is oorspronkelijk ook een militair vliegveld en is door de enorme toename aan vakantiegangers veel te klein geworden. Het zorgt er tot op heden voor dat de verste en meest afgelegen stranden minder in trek waren door de lange reistijden. Het nieuwe vliegveld ligt echter ter hoogte van Arambol op nog geen 10 km land inwaarts. Een logisch gevolg is dat deze nog ongerepte stranden een makkelijke prooi zijn voor investeerders. Het binnen vijf tot tien jaar waarschijnlijk volgebouwd zal zijn met resorts met hun privé stranden. Een onomkeerbaar gevolg van de welvaart in India. Ik rijd de kust route terug naar Anjuna. Een weg vol met kuilen en slecht asfalt. Hard rijden is hier absoluut geen optie. Er wordt ook veel gecontroleerd tegenwoordig. Op diverse plekken staan groepjes politiemensen dagelijks te controleren op rijbewijs en het dragen van een helm. Ik heb het tot dusver weten te omzeilen, al voldoe ik aan de gestelde eisen.

Onderweg terug passeer ik ook het dorpje Siolim waar een grote kerk een prominente plek inneemt. Wit geschilderd en prachtig verlicht in de avond een pareltje om te zien. Vandaag staan alle deuren open en hoor ik de priester duidelijk door de speakers de mis voordragen. Iedere week is hier om 16.00 een dienst, zo hoor ik later van Esprito. De kerk is tot aan de laatste bank gevuld en wil graag even een kijkje nemen maar word tegen gehouden door een beveiliger. Zonder vereiste nette kleding mag ik niet naar binnen. Zelfs niet op gepaste afstand van buiten even een foto maken van het prachtige interieur. Er blijken wat misdragingen te zijn geweest door toeristen die een dienst verstoorden en sindsdien heeft men maatregelen getroffen. En ik kan het begrijpen. Toch is het een heel bijzonder schouwspel. Want waar maak je dat nog mee.  Wanneer ik later die avond op het strand nog een Mojito drink krijg ik gezelschap van een Engelsman. Hij zit alleen aan een tafel en vraag hem mij te vergezellen. Het is Mick, een ruim vijftig jarige Engelsman die hier ook al twintig jaar komt. Projectleider in de bouw en nu voor een maand aan het overwinteren in Goa. Zoals de meeste Engelsen houd hij ook van bier drinken en rijd daarom uit voorzorg geen scooter. Wandelt dagelijks de twintig minuten naar hetzelfde stukje strand en ligt daar de hele dag op een ligbed. Vind het bijzonder dat iemand dit een maand vol kan houden. Een prima vent om een aantal uurtjes mee door te brengen. Langer hoeft ook niet want het is inmiddels middernacht en willen de jongens van de strandtent dolgraag afsluiten. Voor hun begint er morgen weer tijdig een nieuwe dag.

Vandaag geen laptop meegenomen om te schrijven aan mijn blog. Ook geen werk gerelateerde zaken maar intens van de rust genieten op deze morgen bij de German bakery. Er zit een groepje Japanners die net hun yoga sessie hebben afgesloten op de eerste verdieping en hier en daar zitten en liggen er mensen op de vele lounge banken. Sommigen aan het ontbijten en een aantal ligt er zelfs te slapen. Het geeft aan wat de sfeer en de muziek met je doet. Kan hier echt van genieten zonder ook maar een woord uit te hoeven spreken. Onderuitgezakt in een van de rieten stoelen bewust worden van de omgeving waarin ik ben. Het mooie groen van palmbladeren en de boeddhistische versieringen en gordijnen die de ruimte precies dat geven wat het zo bijzonder maakt. De vele gekleurde Tibetaanse gebedsvlaggen met hun teksten die aardig versleten en vrijwel onleesbaar zijn geworden. Tekenend dat ze zijn meegenomen door de wind en zich in het universum begeven in de hoop dat er mooie dingen uit voort zullen komen.

Denk aan het Israëlische stel Ron en Masja die net vertrokken zijn bij het guesthouse. Een nieuwe toekomst aan het voorbereiden zijn door uit hun comfortzone te stappen en ruimte te creëren voor nieuwe ideeën.  En natuurlijk aan mijn eigen situatie. De lange weg die achter me ligt en de jarenlange zwerftocht om mijn werkelijke levensdoel te verwezenlijken. Dat te kunnen doen waar ik daadwerkelijk blij van word en geen energie meer hoeft te stoppen in zaken alleen maar om de molen draaiende te houden. Het leven is daar eigenlijk te kort en te kostbaar voor. In Jodhpur wordt er op dit moment door Habib en Joheb hard gewerkt aan die toekomst. Heb met regelmaat contact via whatsapp en tot dusver verloopt alles naar wens. Ook al kan ik op dit moment zelf weinig doen om ze te helpen omdat het nu een kwestie van produceren is, het verlangen naar volgende week wordt steeds groter. Het zou werkelijk een grote overwinning zijn als ik voor mijn vertrek uit India begin februari een mooie collectie producten afgemaakt zou kunnen zien om er vervolgens een mooi vervolg aan te kunnen geven zodra terug in Nederland. Vooralsnog moet ik het doen met de gegevens die ik toegestuurd krijg. Vertrouwen op het goede, dat is het enige wat ik kan.

In de middag is het weer Flea market aan de kust. Over het strand binnen tien minuten te bereiken vanaf het guesthouse. Tussen de marktkramen verscholen staat de Sea Breeze bar waar een live band staat te spelen. Het zit er vol met oudere Engelse badgasten uit Calangute en omstreken die er een dagje uit van maken. De meesten de zestig ruim gepasseerd, als ik het zo inschat.

Drink er een biertje aan de bar en geniet een uur van de joviale sfeer die er heerst. Later terug lopend zie ik Mick op zijn vertrouwde ligbed liggen. Voor zich een grote fles Kingfisher bier. Ik besluit hem te vergezellen tot zonsondergang. We kunnen vreselijk lachen om zijn eigen luiheid tijdens zijn verblijf hier terwijl hij de ene na de andere fles bier open maakt. Veel diepte zit er niet in het gesprek maar het is prima gezelschap. Kies er overigens wel voor om ‘s avonds mijn eigen weg te gaan. Ga voor de verandering eens niet eten bij het Oases restaurant maar ga weer een kijkje nemen bij de German Bakery. Er speelt een muzikant die diverse muziekinstrumenten bespeelt en met behulp van een computer een compleet orkest kan creëren door het opnemen van klanken en gezang. Bijzonder dat de huidige techniek dit mogelijk maakt. Ik eet er een pizza en krijg gezelschap van een Duitse vrouw die aan mijn tafel komt zitten. Ze komt hier al sinds de tachtiger jaren en was ook enigszins verbaasd over de ontwikkelingen hier ondanks de corona jaren. Begon ook af te geven over de Duitse overheid en de nog bestaande beperkingen met betrekking tot corona. Een anti vaxxer, dat is duidelijk. Vind dat een ieder dat persoonlijk mag bepalen en respecteer gemaakte keuzes maar merk bij haar een golf aan frustratie. Krijg een heel verhaal over complot theorieën en heb eigenlijk snel genoeg van haar doemdenken. Voor mij gaat het allemaal net iets te ver. Geniet liever nog even van de muziek en maak later nog een slotronde over het strand in Anjuna. Bij het guesthouse is Janus, de Griek die enkele kamers verder zit, mijn enige metgezel op dit moment. Een aardige jongen die bezig is aan de laatste week na vier maanden door Nepal en India te hebben gereisd. Zit nog even op de veranda voor mijn kamer maar laat al snel de dag achter me.
     
Wil vandaag meer van de binnenlanden verkennen. Rijd eerst naar het meeste zuidelijke deel van noord Goa. Eerst de weg binnendoor richting Bagga en daarna de hoofdweg via Calangute richting Candolim. Het weekend zit er aan te komen en dat is te merken. De toevoerwegen naar laatstgenoemde kustplaatsen zijn overvol met bezoekers die hier het weekend komen vieren. Niet alleen vanuit andere delen van de staat Goa maar ook vanuit de aangrenzende staat Maharashtra, zo is af te lezen van de nummerplaten. Vaak grote SUV’s die hier eigenlijk niets te zoeken hebben. De wegen zijn hiervoor simpelweg te smal. Het bezitten van een grote auto of andere materiele zaken zijn een statussymbool geworden in India. Meer dan ooit voel ik dat bezittingen gekoppeld zijn aan een succesvol bestaan. Iets wat me in een land als India enorm heeft verbaasd. Een oude man heeft me ooit verteld waarom er zoveel spirituele leiders in India te vinden zijn. Ze zijn hier uiteindelijk het hardst nodig, zo zei hij. En hij kan nog wel eens gelijk krijgen. Buiten de vele buitenlanders die hier proberen te resetten en innerlijke rust proberen te vinden is straks een groot deel van de Indiase bevolking aan de beurt. Ik sluit me voorlopig aan in de file die me met enige vertraging richting Candolim begeleid.

Nu langzaam terug via de smalle wegen een paar kilometer landinwaarts om het daadwerkelijke leven te aanschouwen hier in Goa. De kleine dorpjes die nog volledig van de drukte zijn afgesloten. Buffels die door het onontgonnen groene landschap hun route vinden. Stop af en toe bij een van de vele kerken die ik passeer. Opvallend door hun wit geschilderde muren te midden van al het groen. Probeer een open deur aan te treffen maar vrijwel overal zijn ze jammerlijk gesloten. Ik weet niet wat het is maar wil er altijd even binnen een kijkje nemen. De energie te voelen die er veelal heerst. Goa, ooit een Portugese kolonie, waar een mix van katholieke en Hindu gelovigen in goede harmonie naast elkaar leven. En kerken zijn er hier in overvloed te vinden. Zijn ook daadwerkelijk in functie en goed bezocht zoals in Siolim. Voor hoe lang nog weet niemand of eigenlijk misschien wel. Zag dat in de binnenlanden grote bouwprojecten voor hotels en appartementencomplexen gaande zijn als voorbode dat grote stromingen aan geld en welvaart deze staat zullen overspoelen. De enige veiligheid voor de huidige bewoners is dat investeerders zich moeten koppelen aan een lokale inwoner van de staat Goa als zakenpartner zoals dat in Dubai de regel was. Het zorgt ervoor dat een onwetende grondeigenaar zijn eigendom niet te goedkoop verkoopt en financieel mee kan groeien met de financiële welvaart van een onderneming. Maar goed, we weten allemaal wat geld en welvaart doet met mensen en het geloof. De behoefte om te bidden voor hoop en kracht zal steeds meer vervagen. Of het uiteindelijk mensen gelukkiger zal maken? Vul het zelf maar in. Vooralsnog geniet ik van het nog pure leven in de streken die ik doorkruis. Beland uiteindelijk via de kuststrook  bij het noordelijke Siolim de afgelegen plaats Chapora waar op een kruising een oude dikke boom de omgeving overheerst. Er staat een klein Hindu tempeltje naast en een hut van nog geen tien vierkante meter met een aantal bankjes waar je verse vruchtensap en ijs met aardbeien kunt kopen. Een ontmoetingsplek waar de meeste strandgangers even een korte tussenstop maken. Zittend op een van de bankjes geniet ik de stroming van bezoekers die komen en gaan. Als mooie afsluiting voordat ik terug naar Anjuna rijd. In de avond bezoek ik de Friday Night markt net buiten Anjuna waar mensen uit de wijde omtrek naar toe komen. Je vindt er honderden marktkramen en stands met een grote variëteit aan sieraden, kleding, kunst, etenswaren en speelt er een band op het grote podium. Met een 22 graden op de thermometer geen straf om hier de rest van de dag rond te dwalen.

Vandaag is het de laatste dag voor de Engelsman Mick. Ik spreek hem vrijwel dagelijks en heb afgesproken om hem te vergezellen op het strand van Anjuna. Begin mijn dag zoals altijd en loop in het begin van de middag naar de vertrouwde plek op het strand waar ik hem kan vinden. Moet al lachen wanneer ik hem vanaf grote afstand zie liggen. Steevast op zijn buik met voor hem een grote groene fles. Voor een laatste dag voordat hij zondagmorgen weer op het vliegtuig stapt richting Londen. Als alles volgens plan verloopt is hij rond 21.00 uur weer thuis in zijn woonplaats Camebridge, op enkele uren rijden van Londen. Maandagochtend om 05.00 uur gaat zijn wekker weer en begint zijn werkdag zoals altijd. Ik moet zeggen, ik zal hem ook wel missen. Het was prettig gezelschap in de tijd die we samen doorbrachten en waarbij we veel hebben gelachen. Wens hem het allerbeste wanneer ik op het einde van de middag afscheid neem. Wil richting Bagga om de Cape Town bar te bezoeken en wil later in de avond naar de Luna bar in Anjuna waar een Jazz band speelt. In Bagga was de bar echter nog leeg en na er in een restaurant iets gegeten te hebben de terugweg weer ingezet. Heb nog een uurtje naar de Jazz band geluisterd maar omdat de muziek overal om 22.00 uur moet stoppen vanwege geluidsoverlast, was dit geen avondvullend programma. Parkeer de scooter bij het guesthouse op de binnenplaats en loop een stel Nederlanders tegen het lijf die de kamer naast mij geboekt hebben voor de komende nacht. Het zijn Derk en Sabina uit Zuid Laren. Werkzaam als vrijwilligers bij een dierenkliniek en opvang voor zwerfhonden in Pilerne, een dorpje verscholen in de binnenlanden ter hoogte van Candolim.

Sinds enkele maanden runnen zij deze opvang die oorspronkelijk door een andere Nederlandse is opgezet maar die vanwege omstandigheden nu in Nederland zit. Zo krijg ik te horen wanneer we samen aan tafel zitten op de verhoogde binnenplaats onder het genot van de whisky en rode wijn die ze meegenomen hebben. Prachtige mensen met een vrije geest waarbij de passie voor honden er vanaf spat. Zeker bij Sabina. Na maanden onophoudend met hun werk bezig te zijn geweest nu een dagje voor zichzelf, al voelen ze zich bijna schuldig voor de arbeiders die nu voor de dieren moeten zorgen. Vandaag ook de dag dat ze twaalf jaar samen zijn en dat mag gevierd worden. Tot ruim na middernacht geniet ik van hun gezelschap. Het zijn deze onverwachte ontmoetingen wat reizen zo bijzonder maakt. Laten er nog vele volgen.   
 

Het zijn lange dagen in de werkplaats waar we aan de nieuwe samples werken. Om mijn tijd zo efficiënt mogelijk te besteden moet ik het proces vaak bijsturen om niet te veel met randzaken bezig te zijn. Het werktempo ligt hier anders en gezien de hoeveelheid werk die we moeten verrichten is het voor mij een race tegen de klok. Daarnaast heb ik enkele werknemers voor drie dagen tot mijn beschikking. Ze zullen daarna weer productie draaien voor exporteurs. In deze dagen wil ik dus zoveel mogelijk afronden. Aan de hand van door mij gemaakte schetsen en werktekeningen worden materialen uit te stelling getrokken en wordt het stalen frame in elkaar gelast. Dit is ook het leukste om te begeleiden. Het proces dat een product langzaam tot leven komt. Een voor een werken we de producten af tot een bepaald stadium. Tijdens mijn afwezigheid de komende weken zullen zij de afwerking verder verfijnen. Naast het werk aan de producten gaan we tussentijds op zoek naar een nieuwe kleur die ik wil doorvoeren. De industriële meubeltrend is langzaam op zijn retour en wil iets vernieuwends proberen. Verliep alles de eerste dagen ietwat stroperig en had ik er een hard hoofd in om alles gereed te krijgen, vandaag ben ik zeer content met wat we samen hebben bereikt. Vrijwel alles wat op mijn wensenlijstje staat is gerealiseerd tot op zekere hoogte. Het is voor nu mijn laatste dag hier in Jodhpur. Morgen vlieg ik richting Goa om daar een paar weken van de zon te genieten en zullen Joheb en Habib het proces verder voortzetten zoals uitgebreid is doorgenomen. Beiden zijn onder de indruk de technische en praktische kennis die ik bezit en vertrouwen volledig op mijn manier van handelen. Ben daar ontzettend dankbaar voor. De tijd en energie de zij in mij en The Soul of India steken is van onschatbare waarde. Hopelijk zal al het werk zijn vruchten afwerken in de komende maanden wanneer ik in Nederland weer op zoek ga naar geschikte afnemers. Als afsluiting van onze samenwerking in de afgelopen dagen willen ze mij graag mee uit eten nemen. Wanneer we Joheb in het centrum gedag zeggen en ik samen met Habib het laatste stukje door de smalle straten terug lopen naar het marktplein vraagt hij of ik nog even mee ga om zijn ouders te ontmoeten. Het ligt op de route dus waarom niet. Door een kleine toegangspoort kom ik terecht op een kleine binnenplaats waar het vol staat met vergane metalen producten bedekt onder een dikke laag stof. Het gebouw met meerdere verdiepingen welke via smalle stenen trappen te bereiken, staan grotendeels leeg. Slechts enkele ruimtes op de eerste verdieping worden gebruikt en daar wonen zijn ouders. Door de lage houten deuren loop ik naar binnen. Zijn moeder ligt op een met jute banden bespannen bed te slapen. Naast haar op de grond liggen een paar jonge neven onder een deken. Ze is achtenzestig jaar oud maar ziet er uit als iemand van ruim tachtig. Zo zegt Habib ietwat lacherig. Het zijn geen ingerichte ruimtes. Er staat een bed en verder een aluminium opslagkist in de hoek. Eenvoudiger kan het niet. De ruimte waar zijn vader verblijft idem dito. Fel verlicht zoals men dat hier gewend is. Van luxe en comfort is absoluut geen sprake. De familie wil het hele pand laten slopen om volledig nieuw te gaan bouwen waarbij ze op de begane vloer winkelruimtes willen creëren om te gaan verhuren. Hier zijn vergunningen voor nodig en die zijn met het schuiven van wat geld eenvoudig te verkrijgen. Ik kan er inmiddels wel om lachen. Iedereen geeft af op de corrupte overheid die miljarden wegsluist maar het is gewoon een onderdeel van de Indiase maatschappij. Zoals het ook in Nederland plaatsvindt. Alleen hier grotere vormen door onoverzichtelijk overheidsstructuur.

Terug bij het Jhankar hotel heb ik nog net tijd om me te douchen en word rond 21.00 uur weer opgehaald. Hier zijn dat de gebruikelijke tijden voor het avondeten. Van het restaurant buiten het centrum van Jodhpur moet je je echter niet veel voorstellen. Op een verdord grasveld staan een aantal plastic tuinsets en binnen zie ik een fel schijnend TL licht een sfeerloze ruimte verlichten. Het eten daartegen is prima. Het hebben van quality time met beide mannen is voor mij eerlijk gezegd belangrijker dan het voedsel. Hoe gek het ook klinkt, ik kom hier al jaren maar ben totaal geen fan van de Indiase keuken. Vanavond even geen werk gerelateerde gesprekken maar meer over hun privé leven. Hun droom om ooit richting Nederland te komen of andere delen van de wereld te zien. Ik hoop dat ik het ze kan helpen realiseren. De eigenaar van het restaurant is zo verheugd door mijn aanwezigheid dat hij graag een kort interview wil houden als we klaar zijn met eten. Ik als buitenlandse bezoeker helpt de status van zijn restaurant te verbeteren. Het klinkt bizar maar het is nog steeds zo, zeker in plaatsen waar men nog niet wordt overspoeld met buitenlanders.

Nu het werk er voor mij voorlopig op zit vandaag een vlucht richting Goa. Deze vertrekt vanaf de kleine luchthaven van Jodhpur die naast een militaire basis gelegen is op vijf kilometer vanaf het centrum. Het is de eerste keer dat ik vanuit Jodhpur richting Goa vlieg. Moest voorheen altijd eerst naar het 350 kilometer verderop gelegen Jaipur waar een groter internationaal vliegveld te vinden is. Geen onnodig tijdverlies dus. Ondanks dat hier slechts vijf of zes vluchten per dag zijn, toch twee uur van te voren aanwezig. Het gaat allemaal iets minder gestroomlijnd en dat kost heel veel tijd. Wanneer ik uiteindelijk in de hal bij de gates beland is het er overvol. Er zijn geen stoelen beschikbaar en alle looppaden staan vol met mensen. Alles veroorzaakt door vertraging van eerdere vluchten. Ben blij wanneer we eindelijk richting het vliegtuig mogen lopen.

Zie nog net een paar militaire jachtvliegtuigen landen wanneer ik het vliegtuig van Indigo Air binnenstap. De ruim een uur durende vlucht naar Mumbai verloopt voorspoedig als ook de vervolgvlucht richting het zuidelijker gelegen Goa gaat naar wens. Het is rond 18.00 uur wanneer we landen en ik een taxi neem richting Anjuna. Mijn verblijfplaats in Noord Goa waar ik de komende weken zal verblijven. Langzaam verdwijnt de grote rode zon achter de horizon wanneer we bezig zijn met de anderhalf uur durende rit. Ben erg benieuwd naar alle veranderingen sinds ik hier drie jaar geleden hier voor het laatst ben geweest. De wegen en bruggen zijn in ieder geval een stuk verbeterd. Het voelt vertrouwd wanneer we de laatste kilometers in het donker richting de kust rijden. Heb zoals de afgelopen keren een kamer geboekt bij het Florinda guesthouse welke op steenworp afstand van het strand gelegen is. Vlak achter het Lobo´s restaurant. Aangekomen zie ik overal de kerstverlichting nog hangen rond de binnenplaats met zijn groene beplanting en palmbomen. Er zit wel een gast aan een tafel maar geen Esprito te vinden. Hij is de eigenaar van het guesthouse maar is ziek naar huis gegaan. De sleutel van kamer 4 ligt op tafel, zo laat hij me weten via een berichtje. Heerlijk om hier weer te zijn. Een perfecte plek om me terug te trekken na alle hectiek die buiten te vinden is, zo merk ik later wanneer ik via het restaurant het strand bereik. Het is er druk met Indiase toeristen. Tijdens mijn wandeling over het smalle strand en langs de waterlijn zie ik dat corona hier wel iets teweeg heeft gebracht. Oude rieten strandhutten zijn vervangen door trendy clubs gemaakt van beton en staal en de muziek staat bij de een nog harder dan bij de ander. Het is een soort commerciële kermis geworden die volledig afgestemd is op de Indiase toerist. Geen groepen mannen die hier de schaars geklede westerse dames komen begluren maar gezinnen en stellen. Het is zoals de laatste vijf jaar overal in India zichtbaar is.

De groeiende welvaart ervoor gezorgd heeft dat de midden en bovenklasse steeds meer te besteden hebben en meer in eigen land reizen. Een gevolg is dat backpackers hostels verdwijnen en er steeds meer duurdere hotels voor in de plaats komen. Er wordt namelijk goed geld uitgegeven door deze bevolkingsgroep. Kon ik voorheen in Jodhpur nog overnachten voor 300 INR, nu is het minimaal 2000 INR. Gelijk een 23 Euro. Nog steeds goedkoper dan in Europa maar de comfort is niet te vergelijken. Het is mede de voornaamste reden dat er weinig backpackers in India te vinden zijn. Het is financieel namelijk minder aantrekkelijk om hier lang te zijn in vergelijking met landen als Thailand en Vietnam. Al moet ik bekennen dat ik daar ook niet meer naar op zoek ben. Het doet niets af bij de ontwikkelingen die duidelijk zichtbaar zijn. Nu kerst en nieuwjaar achter ons liggen is de grootste massa aan bezoekers verdwenen uit Anjuna wat resulteert in lege restaurants en clubs. Er is gewoon teveel van alles. Had eigenlijk niet verwacht dat de veranderingen in de afgelopen corona jaren zulke grote vormen hadden aangenomen. Het zegt alles over de economische groei in India, al merk je daar landinwaarts weinig van. Daar waar het grotendeel van de bevolking moeite heeft om zich staande te houden. Als je weet dat India 1,2 miljard inwoners heeft en ruim 30% een zeer goede levensstandaard heeft praat je nog steeds over 400 miljoen mensen die voldoende te besteden hebben. Het is alleen een triest gegeven dat de rest van de bevolking ver achterblijft bij deze groei zoals ook in Nepal het geval was. Ik drink nog een baco bij de Lilliput en zoek de rust op bij het guesthouse. Daar waar alles nog is zoals het was. Voor hoe lang nog? Ik zal het de komende dagen wel horen van Esprito.         

Een heerlijk rustig begin van de dag waar ik enkele andere gasten ontmoet afkomstig uit het zuid Indiase Bangelore. Ze zijn hier voor een week vakantie. Ik heb door Vincent, een jongen in Anjuna die ik al jaren ken, een scooter laten regelen welke ik om 10.00 uur geleverd zal krijgen. Zoals afgesproken staat hij bij de hoofdweg te wachten. Krijg de sleutel in handen, betaal een voorschot en rijd er meteen mee naar de German Bakery voor een goed ontbijt. Het ligt iets verscholen in het binnenland op een paar kilometer afstand. Wordt er direct herkent door de jongens die er werken omdat dit steevast het begin van mijn dag is sinds ik hier in Goa kom.

En gelukkig, ook hier is weinig veranderd. Behalve dat er iets meer Indiase bezoekers te vinden zijn. De ontspannen sfeer hangt er nog steeds. Als ik na enkele uren terug bij het guesthouse ben word ik begroet door Esprito die inmiddels is opgeknapt. Het is een mooi weerzien. We praten bij over de afgelopen jaren en uiteraard over de ontwikkelingen in Anjuna. Iets waar hij niet aan mee wil werken. Hij weigert in te gaan op de wensenlijst die gesteld worden door Indiase gasten die willen reserveren. Koelkast, TV, Airco etc. Ze willen comfort maar Esprito wil het basic houden en kiest zijn gasten zelf uit. Het liefst helemaal geen Indiase mensen omdat ze luidruchtig zijn en helemaal niet in deze sfeer passen. Verkoopt daarom heel eenvoudig nee, ook al scheelt het in zijn portemonnee. Hij heeft hele goede banden met westerlingen die hier voor maanden verblijven om te overwinteren en waardoor prachtige vriendschappen zijn ontstaan. Ik kan me helemaal in zijn visie vinden. Alleen is de vraag, hoe lang houd je dit vol, wetende dat de weg naar vernieuwing overal om ons heen aan de weg timmert. Omdat de stranden hier vol een luidruchtig zijn kies ik er voor om naar het meer noordelijk gelegen Morjim te rijden. Daar waar de stranden ontzettend breed zijn en er slechts enkele uit riet opgebouwde strandtenten te vinden zijn. Het is daarnaast een mooie rit van iets meer dan een half uur met de scooter. De bezoekers die zich hier bevinden zijn een mix van Indiase en Russische toeristen. Voor Russen is India een van de weinige landen waar zij naartoe kunnen reizen zonder visumproblemen, al zijn ze in aantallen sterk gedaald t.o.v. jaren geleden. Tot eind van de middag blijf ik hier om vervolgens terug te rijden om de zonsondergang vanaf het strand in Anjuna te aanschouwen. Een schouwspel dat nooit verveeld. ´s Avonds wandel ik via het strand naar de Guru Bar waar een reggae band speelt. Het is slechts tien minuten wandelen maar aangekomen zie ik weinig drukte. Slechts een paar mensen aan de bar. Bestel een baco aan de bar en zie wel wat er gebeurd. Terwijl de band weer begint te spelen raak ik aan de praat met de jongedame die naast me komt staan. Kort stijl zwart haar waarvan de helft blauw is geverfd. Een opvallende jongedame. Het is Irin die oorspronkelijk uit Rusland komt maar nu al zeven jaar in zuid Goa woont. Ze is meegekomen met de gitarist van de band waarmee ze goed bevriend is. Irin is beroepsmuzikant, maakt zelf muziek en treed op in de grotere clubs in Goa. Met haar heb ik voor enkele uren hele interessante gesprekken. Ze leeft van haar passie voor muziek en heeft nog heel veel plannen. De band speelt ondertussen verder voor het handjevol bezoekers. Zie dat ze de grootste lol hebben op het podium dus de passie wint duidelijk van het plichtsbesef. Wanneer ik rond 23.00 uur terug wandel en de stalen poort bij het Florinda guesthouse achter me sluit zie ik de drie gasten uit Bangelore aan een tafel zitten met grote flessen bier.

Het is hun laatste avond in Goa. Ik begroet ze en besluit ze even te vergezellen. Ze werken allen in de IT industrie en zijn gekoppeld aan buitenlandse multinationals zoals Amazon. Twee kunnen vanuit huis werken en voor een van hen is het een vaste kantoorbaan. Voor haar is dit de eerste week vakantie in twee jaar tijd. Werkdagen van negen uur en meer zijn heel gewoon en door tijdsverschillen vaak werkzaam in avond en nachtelijke uren. Intelligente mensen maar ook voor hun ligt de werkdruk dus enorm hoog. Veranderen van baan is geen optie omdat de banen niet voor het oprapen liggen, zo krijg ik te horen. Je kunt je het bijna niet voorstellen als vrije Nederlander. Hun leven bestaat hoofdzakelijk uit werken, zes dagen in de week. Hoe bevoorrecht zijn wij in ons welvarende Nederland, waar mensen vijf dagen werken eigenlijk al te veel vinden. Voor een laatste keer gaan ze de zwoele zeelucht opsnuiven op het strand en genieten van de laatste momenten hier in Goa. Voor mij is het vertrek voorlopig nog niet aan de orde. Wat een geluksvogel ben ik eigenlijk.

De nacht is onrustig maar hoop op het strand voldoende rust te vinden. Het is overigens heerlijk weer hier. Overdag rond de dertig en ’s nachts een tweeëntwintig. Hoe anders is dat in het noordelijker gelegen Delhi. Las dat de komende week extreme kou wordt verwacht. Temperaturen van net boven het vriespunt zijn nog niet eerder voorgekomen. Denk meteen aan al die mensen die buiten de nacht doorbrengen. Al de daklozen die buiten op de grond slapen en de bestuurders van de fietsriksja’s die hun achterbank als slaapplaats benutten. Het is bijna niet voor te stellen hoe zwaar de komende nachten voor deze mensen zullen zijn.

Voor mij begint de dag als iedere dag. Maak ook iedere ochtend even een praatje met Harjeet die samen met zijn oom werkt bij het Lobo´s restaurant dat ik doorkruis wanneer ik naar het strand loop. Beiden afkomstig uit het hoge noorden. Zijn oom werkt er al acht jaar en Harjeet is meegekomen omdat er voor hem als elektricien geen werk was. Voor zes maanden werken ze hier. Lange dagen van 06.30 tot 22.30, zeven dagen in de week. Ze vinden onderdak in een kamer in het gebouw gekoppeld aan het restaurant en meer ontspanning dan een vroege ochtendwandeling langs het strand en iedere dag even bellen met het thuisfront hebben ze niet. Zodra thuis brengt hij drie weken door met zijn familie en gaat vervolgens aan het werk in een restaurant in een stad in het noorden waarbij hij vier dagen per maand naar huis mag. In totaal ziet hij zijn vrouw en kinderen dus rond de veertig dagen per jaar. Alles om hen van levensonderhoud te voorzien. Dit is in veel landen in Azië de harde werkelijkheid. Tijdens het WK voetbal in Qatar is er veel te doen geweest over het aantal dodelijke slachtoffers onder arbeidsimmigranten. Mensen die alles opofferen voor iets meer salaris om zo hun familie een betere toekomst te kunnen bieden onder erbarmelijke voorwaarden. Het is even onder de aandacht geweest en verdwijnt langzaam weer naar de achtergrond. Gaat iedereen weer verder met het luxe leven waar een ieder van kan genieten. Dat is onze werkelijkheid. Ik vertoef vandaag wederom op het strand bij Morjim waar je kilometers kunt wandelen langs de waterlijn zonder veel strandgasten tegen te komen. Eet ’s avonds bij het Oasis restaurant aan de hoofdweg in Anjuna en zoek later een plek op het strand ver weg van alle drukte om er te genieten van de golven die zich onophoudend stukslaan op de kust.

Zie de rode en groene lichtjes van de vissersboten die in het donker op zee verblijven. Denk daarbij aan mijn tijd bij de marine. Wanneer ik in de toren stond van de onderzeeër de Tonijn om met een verrekijker de scheepvaart in de gaten houden wanneer we aan de oppervlakte over zee voeren. Aan het stuur of bakboord licht de koers konden aflezen. Het geluid van de zee en de rust die het met zich mee brengt. Kan hier echt uren naar kijken. Wanneer de strandtent eigenaar zijn laatste stoel wil opbergen, voor mij het signaal om deze dag af te sluiten. Laten er nog vele als deze volgen. 
  

Het is oudejaarsavond. Begeef me rond 21.00 uur naar buiten waar de centraal gelegen wijk Thamel langzaam volloopt met mensen. Zie bij restaurants ballonnen aan de gevel hangen als voorbode dat er iets te vieren valt. Loop een rondje door het netwerk aan smalle straatjes en ga daarna richting de Purple Haze club waar ik voor 1000 NR naar binnen mag. We gaan het beleven. Binnengekomen is de zaal al redelijk gevuld. Koop een fles bier aan de bar, zoek een plek op een kruk en laat de rest op me afkomen. Op het podium staat een goede band te spelen en dat is al prima vermaak. Kom al snel in contact met een vrouw die ook in haar eentje op pad is. Het is een Amerikaanse uit de staat Texas die hier voor een NGO werkzaam is. De ruim 60 jarige Gina woont al enige tijd in Nepal en wil hier nooit meer vandaan gezien het huidige leefklimaat in Amerika verre van rooskleurig is. Zo ervaart zij dat tenminste. Ik kan het enigszins wel begrijpen want Nepal is een prachtig land gevuld met vriendelijke mensen. Kathmandu even buiten beschouwing gelaten. De stad is vervuild en de luchtkwaliteit is hier niet veel beter dan die in Delhi. Al valt het in de wijk Thamel waar ik verblijf gelukkig mee door beperkt verkeer. Gina heeft het druk met het verkrijgen van een permanent visum maar dat is lastiger dan gedacht. Desnoods maar een Nepalees trouwen, zegt ze lachend. Genoeg aanbod vanavond al zijn het voornamelijk twintig- en dertigers die hier rondhangen. Naarmate de avond vult wordt het steeds drukker maar hoofdzakelijk met Nepalese bezoekers. Heb denk ik hooguit tien westerlingen gezien. De band speelt dan ook veel Nepalese hits waarbij de menigte luidkeels meezingt. Ik heb vreselijk gelachen met de jonge Kuber die naast me staat. De 23 jarige Nepalees jaar die bezig is met een studie in de bosbouw is vandaag mijn vertaler. Krijg bij ieder lied tekst en uitleg en dat geeft gesprekstof voor tien.

Nadat de laatste seconden van het jaar 2022 op het grote scherm zijn weggetikt knalt een kanon de hele zaal vol met confetti en glitters. Een werkelijk prachtig gezicht. Het nieuwe jaar is een feit en het feest kan losbarsten. Voor een aantal uren houd ik het vol. Ondanks dat ik van de medicijnen af ben en wel weer alcohol zou kunnen nuttigen beperk ik de hoeveelheid drank. Heb zo weinig gedronken dat ik vrijwel broodnuchter de weg terug wandel naar het hotel. De straat is nog redelijk bezaait met feestgangers maar ik vind het goed zo. Lees de nieuwjaarswensen op mijn mobiel, wetende dat het in Nederland nog even zal duren voordat de klok twaalf uur zal slaan en zoek mijn bed op.   

Ben op tijd wakker en wil met een goed ontbijt de dag beginnen. Voel me heerlijk fris en dat bevalt me wel. Zal nog een paar dagen in Kathmandu blijven voordat ik terug naar India zal vliegen. Dagen om me voor te bereiden op het werk dat straks in Jodhpur op me staat te wachten. Heb met Joheb en Hahib al contact gehad. Met hen hoop ik verdere stappen zetten op de weg die ik ingeslagen ben met The Soul of India. Wandel halverwege de ochtend de anderhalve kilometer naar het Durbar Square om daar in het Himalayan Java café te schrijven en te werken. Het is nog heerlijk rustig overal. Winkeliers vegen hun stoep schoon en sprenkelen water over de straat zodat opwaaiend stof geen kans krijgt om hun koopwaar te bevuilen. Het hangt namelijk overal buiten en is een makkelijke prooi voor vervuiling door het langskomende verkeer. Winkeliers die zo zorgzaam met hun handel bezig zijn terwijl er vrijwel geen klanten te vinden zijn. Overal waar ik loop zie ik winkels maar geen klanten. Zeker in Thamel waar het is bezaaid is met outdoor winkels. Afgestemd op het maken van trektochten in de Himalaya. Zie alleen verkopers die zich bezig houden met hun mobiel. Iedere dag weer. Als ik naar het aantal hotels, restaurants en uitgaansmogelijkheden kijk moet het hier in het hoogseizoen ongekend druk zijn. Hoe kun je hier anders de boel draaiende houden! Nepal is namelijk absoluut niet goedkoop ten opzichte van andere Aziatische landen. De maanden maart t/m mei en augustus t/m november zijn de beste maanden om naar Nepal te komen. Dan is het klimaat het beste om de hoger gelegen gebieden in de bergen te bewandelen. Ik hoop het van harte want sinds corona wacht men nog altijd op de stroom toeristen die hier velen aan een inkomen helpen. Tijdens de gesprekken die ik hier met jonge Nepalezen heb gevoerd is me opgevallen dat velen een studie volgen in de ICT. De weg om later eventueel online marketingactiviteiten uit te kunnen voeren voor grote internationale bedrijven zoals ook in India al jaren gebeurd.

Vanaf het Himalayan Java Café, die op de tweede verdieping is gevestigd, heb ik een prachtig uitzicht op het Durbar Square. Het plein is gevuld met marktkooplui die souvenirs verkopen. Omdat er vrijwel geen toeristen zijn ook hier weinig drukte. Het fungeert voornamelijk als ontmoetingsplek voor de jeugd. Al heeft socializen ook hier een heel andere invulling gekregen. Zie ik jongeren meer met hun mobiel bezig om contact te houden via alle mogelijke vormen van social media en hun acties te delen. De wereld is zo anders geworden sinds technologie zijn intrede heeft gedaan en computers mensen zijn gaan beheersen. Het heeft veel positieve ontwikkelingen met zich mee gebracht maar zeker ook veel nadelen. Het aantal prikkels waaraan iedereen tegenwoordig onbewust wordt blootgesteld is ongekend groot. De geest steeds meer beïnvloed wordt en het maken van juiste keuzes steeds lastiger is. We praten over de kloof tussen arm en rijk maar er is ook zeker een ongekende kloof op het gebied van mentale weerbaarheid. Denk daarbij terug aan Sirup, de jonge monnik die zo ontzettend rijk is als mens in zijn puurste vorm. Al staat hij wel ver van de harde werkelijkheid waarin we leven. Het vinden van een juiste balans, op ieder vlak, dat is de grote uitdaging. Iets waar iedereen mee worsteld. Wanneer ik over het plein met zijn uitgesleten plavuizen de weg terug inzet, klim ik nog een laatste keer naar boven bij een van de tempels. Om er vanaf boven de drukte te aanschouwen. Denk terug aan de dagen die achter me liggen en aan de ontwikkelingen waar ook Kathmandu aan onderhevig is. Want sinds ik in 2001 hier voor de eerste keer ben geweest is er veel veranderd. Is het leven in Thamel een nog grotere commerciële kermis geworden. Alleen aan de oude tempels is in mijn geheugen niets veranderd en houden het verleden in stand. En dat is goed zo. De wereld heeft nu eenmaal de drang naar groei. Al zou het iets minder naar materialistische zaken en overmatige consumptie mogen zijn. Mensen worden er in de praktijk meestal niet gelukkiger van terwijl het milieu er hevig onder te lijden heeft. Een probleem waar de overheden al jaren mee worstelen. Ga terug bij het hotel nog een keer naar de 7^de verdieping voor een laatste massage. Debby, de Nepalese vrouw, is echt ontzettend goed in haar werk en daar wil ik nog een keer gebruik van maken. Het is ook het enige wat ik nog onderneem vandaag. Heb van alles genoten en kijk met veel plezier terug op mijn dagen hier in Kathmandu.

Vandaag een laatste praatje met Nischal van de keuken. Zijn levensverhaal is onthutsend. Heeft zijn moeder verloren toen hij drie jaar oud was en zijn vader, die alcoholist en goksverslaafd was, is ook al jaren geleden overleden. Vanaf zijn veertiende leeft hij op volledig op zich zelf. Met zijn broer, zuster en familie heeft hij geen contact meer en moet zich alleen staande weten te houden. Omdat zijn moeder uit Indonesië kwam zonder papieren en zijn vader desgevraagd geen documenten wilde afgeven is het voor Nischal onmogelijk om een identiteitsbewijs of paspoort te laten maken waarmee het voor hem zoveel makkelijker zou zijn om iets voor zichzelf te ondernemen of naar het buitenland te gaan om daar te werken. Het is daardoor al jaren een ongelijke strijd tegen de instanties in Nepal. En dan te weten dat Nischal een ontzettende aardige en positieve jongen is. Voor 15000 NR (110 Euro) per maand werkt hij nu in het hotel als kok. Veel te weinig maar ik weet zeker dat hij zal slagen. Diep respect heb ik voor de nu 23 jarige Nischal. Neem afscheid van hem en de mensen bij de receptie en vervolg mijn weg naar de luchthaven. Begin van de middag vlieg ik terug naar Delhi. Een werkelijk prachtige vlucht. Kijkend vanuit het raam heb ik een prachtig uitzicht op de besneeuwde bergtoppen van de Himalaya gebergten die ver boven het wolkendek uitsteken. Het felle zonlicht dat op de sneeuw reflecteert maakt het een prachtig schouwspel. Het duurt zeker een half uur voordat we verder afbuigen naar het noordelijker gelegen Delhi waar een minder gezond schouwspel op me staat te wachten. Bij de immigratie is er vrijwel geen reiziger te vinden dus ben zo aan de beurt en ook mijn koffer komt al snel op de bagageband. Sta eigenlijk versteld te kijken dat het zo snel gaat. Buiten is het koel en er hangt een grijze grauwe sluier over de stad wanneer ik met een taxi naar het centrum rijd. Wederom het Cottage Yes Please hotel in Pahar Ganj voor de komende nacht. Morgenavond verder met de nachttrein naar Jodhpur.

Het is fris in Delhi. Zie iedereen buiten lopen met sjaals en hoor dat het slechts dertien graden is. Niet echt aangenaam dus en gelijk aan de temperatuur in Kathmandu in de ochtend.
Begeef me eerst naar een klein winkeltje op honderd meter afstand van het hotel om er mijn internet en telefonie te regelen. Voor Suresh achter de balie ben ik ondertussen een vertrouwde klant. Binnen een half uur regelt hij alle formaliteiten. Een perfecte start van deze dag. Verder heb ik in Delhi niets te doen. Het enige dat op de planning staat is me op tijd naar het Old Delhi treinstation laten brengen. In de Main Bazar is het nog steeds rustig met buitenlandse toeristen. Maak er een praatje met Professor Kapoor zoals ik altijd doe en wil even bij Monu langs van het Grand Sindhi restaurant. Zittend aan een tafeltje langs de weg, drink ik er meestal een bak chai en praten we bij over de laatste ontwikkelingen. Aangekomen zie ik dat de stalen rolluiken gesloten zijn en het restaurant gesloten is. Bij navraag hoor ik dat het vier verdiepingen hoge gebouw onbewoonbaar is verklaard. Bij het pand dat ooit als bioscoop diende, zijn enkele vloeren ingestort waarbij een veertien jarig meisje is omgekomen. Een tragische gebeurtenis waardoor Monu en zijn vader het restaurant moesten sluiten. Geen idee waar ze nu heen zijn gegaan. Wandel een vertrouwd pad naar het paar kilometer verder gelegen Connaught Place waar ik ontbijt in een Café Coffee day in het B blok. Het is er altijd heerlijk rustig en een comfortabele plek om te vertoeven.

Zie onderweg een paar collega schilders aan het werk bij de kolommen van de monumentale gebouwen. Ze nemen het niet zo nauw, zo wordt me al snel duidelijk. Ze smeren de witte pasta zo over de smerige zuilen heen en gaan met veel plezier even in een pose staan zodat ik een foto kan nemen. Het is zoals het hier gaat. Kan er wel van genieten. Eenmaal terug in de Main Bazar wil ik een kop chai gaan drinken bij het Medan restaurant. Daar waar je voorheen nooit een plekje kon krijgen vanwege de vele backpackers die er rondhingen. Nu zit er alleen een oude man en een westerling op een bankje bij de weg. Wil bestellen maar de oude man wijst naar de trap naar boven en houd vervolgens zijn handen gevouwen tegen zijn oor. Hij ligt te slapen, zo schijnt het. De Canadees die er zat wil al een tijdje betalen maar krijgt ook geen gehoor. Wat is dit nu weer! De oude man steekt eerst drie en daarna zes vingers op. Wederom het gebaar met zijn gevouwen handen tegen zijn oor. Tussen 15.00 en 18.00 uur slaapt hij dus. Ik moet heel hard schreeuwen voordat er iemand naar beneden komt, de slaap uit zijn ogen wrijvend. Ik kan iets bestellen, bij uitzondering. De Canadees betaald en ook ik reken direct af voor het geval dat. En zo gebeurd het. Binnen korte tijd gaat hij de trap weer op. De oude man houd vervolgens een heel gesprek met me terwijl hij een bidi opsteekt. Een goedkope Indiase sigaret. Kan geen Hindi verstaan maar de tandeloze man is zo enthousiast aan het brabbelen dat ik met wat ja knikken zijn hele levensverhaal te horen krijg. Tenminste, zo lijkt het. Maak hem duidelijk dat ik nog wel een keer terug kom wanneer ik aanstalten maak om te vertrekken. Hij lacht en steekt weer zes vingers op met een grote zwaai erna. Ik begrijp het. Begin van de avond laat ik me naar het station van Old Delhi brengen door een riksja. Het is inmiddels behoorlijk fris geworden en heb moeite om me warm te houden. Dit heb ik werkelijk nog nooit meegemaakt in Delhi waar de graadmeter de acht graden aantikt. Op zich prima maar daar ben ik niet op gekleed. Daarnaast is het binnen en buiten dezelfde temperatuur dus ergens behaaglijk opwarmen is er niet bij. Bij het station komt de Mandor Express net aan bij perron drie. De trein die over een uur hier vandaan zal vertrekken voor een tien uur durende reis naar Jodhpur. Gelukkig niet te lang wachten. Kan redelijk snel naar binnen. Een 3A/C klasse. Ik boek altijd tweede klasse slaapcoupe maar dan heb je veel last van rijwind door openstaande en niet goed sluitende ramen. Iets wat ik normaal geen problemen mee heb maar bij deze temperaturen absoluut niet wenselijk. Het is een goede keuze geweest. Kan redelijk de slaap vatten maar ben opgelucht wanneer de trein uiteindelijk met twee uur vertraging rond 10.00 uur het station van Jodhpur binnenrijdt.

Gelukkig hier iets warmer maar ook niet zo aangenaam als voorheen. Laat me bij het Jhankar Choti hotel afzetten waar ik al snel een kamer tot mijn beschikking krijg en neem contact op met Habib en Joheb. Ze zijn al onderweg, krijg ik te horen. Niet veel later bezoeken we de fabrieken die ver buiten het oude centrum gelegen zijn. Praten onderweg bij en zijn de verdere dag bezig met het doornemen van mijn wensenlijst. Een scala aan nieuwe samples wil ik de komende weken geproduceerd hebben. Wisselen ideeën uit over technische oplossingen en krijg volledige medewerking van beiden. Na een vruchtbare dag laat ik me rond 20.30 afzetten bij het marktplein van het oude centrum en eet nog iets voordat ik deze dag achter me laat. Het is koud en wil zo snel mogelijk mijn bed in.

Het is vandaag vrijdag en aangezien de werknemers van Habib en Joheb Moslim zijn wordt er vandaag niet gewerkt. Het is gebedsdag en de enige dag dat het weekend gevierd wordt. Ik heb er niet zoveel problemen mee. Aan de hand van onze gesprekken gisteren heb ik veel tekenwerk te verrichten dus werk genoeg. Zal later vandaag nog een gesprek hebben met de beide mannen zodat we zaterdag met volle kracht aan de slag kunnen. Ben vrijwel de hele dag in Sam´s Art café te vinden op steenworp afstand van het hotel. Een prefecte plek om te werken. Ik ben niet de enige bezoeker. Een groep Australiërs vult het restaurant waar ik nog net een plek kan bemachtigen. Het is een groep vrienden die een week geleden naar India zijn gekomen voor een bruiloft van een stel waarvan de jongen zijn roots heeft liggen in India. Een grote bruiloft in Mumbai ligt achter ze en gezamenlijk reizen ze nu nog een aantal dagen door India voordat een ieder zijn eigen weg kiest. Het zorgde in ieder geval voor heel wat reuring en van veel werken kwam het de eerste uren niet. Ontmoet in de middag Habib en Joheb op zijn privéadres op vlak achter het marktplein met de klokkentoren en bespreek met hen de laatste ontwikkelingen. Verder ben ik bezig met de dag van morgen. Klaar om te gaan produceren..

Om 10.00 uur staat Habib klaar om me op te pikken vanaf de hoofdweg die achter de grote toegangspoort naar het marktplein ligt. Lopend over de oude uitgesleten plavuizen van het plein ontmoet ik oude bekenden. Beena, het nu twintig jarige meisje dat met haar kralenkettingen geld probeert te verdienen. Inmiddels getrouwd en moeder van een dochtertje van zeven maanden. Maakte altijd een praatje met haar en ze is me zeker niet vergeten. Zoals zoveel bekende gezichten. Winkeliers die een zwaai geven en de eigenaar van de juice corner waar ik iedere dag verse sinaasappelsap drink. Het voelt zo vertrouwd om hier te zijn. Met Habib en Joheb rijden we direct naar een kleine werkplaats waar enkele mannen op ons staan te wachten. Zij zullen de komende dagen volledig beschikbaar zijn om ons te helpen. Aan de hand van mijn tekeningen zijn we de hele dag bezig om nieuwe modellen tot stand te brengen. Een tijdrovend en intensief proces wat heel veel energie kost. Er is veel gebeurd maar er staat nog veel werk op me te wachten. Ben uitgeblust wanneer ik in het begin van de avond het hotel bereik. Eet nog iets in Sam´s café maar ben alweer snel in mijn hotelkamer te vinden. Een heerlijke plek om me terug te trekken en me op te laden voor de dag van morgen. Verblijf nog enkele dagen in Jodhpur alvorens naar Goa te vertrekken. Hoe het zich zal ontwikkelen lezen jullie volgende keer.  

Ondanks dat ik hier eigenlijk niet zoveel actie wil ondernemen heb ik besloten om naar Bhaktapur te gaan. Als afwisseling van het alledaagse. Bhaktapur was in het verleden de hoofdstad van Nepal en het oude centrum is nog steeds behouden gebleven. Ook hier zijn eeuwenoude tempels te vinden evenals het vroegere paleis van de koning. Het moet nog indrukwekkender zijn dan het Durban square in Kathmandu, zo heb ik me laten vertellen. Gelegen zestien kilometer buiten de huidige hoofdstad. Van Nischal, de jongen werkzaam in de keuken van het hotel, krijg ik het advies om de app inDrive te downloaden. Een soort Uber taxi service waarmee je je eenvoudig en goedkoop kunt laten vervoeren. Je kunt er taxi’s boeken maar ook brommers. Gezien de drukte in de stad is laatstgenoemde de beste optie. Binnen tien minuten staat er iemand voor het hotel. Een jongen, genaamd Anil met zijn flitsende brommer. Het is rustig op de weg op deze eerste kerstdag.

Zittend achterop geniet ik van alles wat ons passeert. Buiten de drukte van de stad is het heerlijk om de frisse wind in te ademen waarbij het zonnetje schijnt bij een aangename achttien graden. Na ruim een half uur bereiken we de stad Bhaktapur waar Anil me afzet bij de ingang van het tempelcomplex. Betaal er de 1500 NR voor een ticket bij het loket en loop door de toegangspoort naar binnen. Anil zal op me wachten om me later weer terug te brengen. Word vrijwel direct benaderd door een tal van gidsen die mij willen rondleiden maar kies er voor om in mijn eentje het complex te bekijken. Ook al mis ik dan misschien historische informatie, het blijft bij mij toch niet lang hangen. Loop over het centrale plein en zie dat de aardbeving z’n sporen heeft achtergelaten. Al is er veel hersteld. Nog een enkele tempel zijn ze aan het restaureren. Bhaktapur is een toeristische trekpleister en dat straalt het ook uit. De smalle straatjes bij het complex zijn namelijk vergeven met souvenirwinkeltjes. Alles in Nepal draait hoofdzakelijk om toeristen die hier voornamelijk naar toe komen om adembenemende trektochten te maken naar o.a. de Mount Everest, Annapurna en Manaslu. Ik heb het zelf ook een aantal keren mogen beleven. Alles start met een verblijf in Kathmandu. Als centrum voor alle activiteiten. Ik wandel ruim anderhalf uur over het complex van Bhaktapur maar heb het dan eigenlijk wel gezien. Het meest indrukwekkende vind ik mijn wandeling door een paar achteraf gelegen straatjes. Waar ik een oude man op de veranda van een oud gehavend huis ligt te slapen terwijl zijn vrouw handwerk verricht. Het pand zit vol met scheuren en is eigenlijk onbewoonbaar naar mijn inziens. Het is de werkelijkheid waar veel mensen nog steeds in leven. Hulp van de overheid, zoals dat nu in Groningen gaande is, is hier niet aan de orde. Hoorde op het nieuws dat er net nieuwe verkiezingen zijn geweest en er een nieuwe minister president de leiding gaat overnemen. Hopelijk zorgt het voor positieve veranderingen. In dit land met drie miljoen inwoners heeft corruptie nog steeds ruim de overhand. Gezien de prijzen die tegenwoordig worden gehanteerd is Kathmandu zeker niet goedkoop. Als ik het vergelijk met acht jaar geleden is het bijna verdubbeld. En dat terwijl de gewone arbeider nog steeds te weinig verdient. Ik heb me enige dagen geleden laten masseren voor 2500 NR, gelijk een 18 euro. Voor Europese begrippen goedkoop maar dit komt voornamelijk doordat er weinig werk is in dit jaargetijde. Normaal vragen ze bijna het dubbele. De dame die mij masseerde krijgt daar 400 NR per uur voor betaald, zo vertelde ze me. Veel arbeiders krijgen onderbetaald en is de kloof tussen arm en rijk duidelijk zichtbaar. Of de veilig genestelde politieke leiders hier verandering in zullen brengen? Ik heb er een hard hoofd in. Al zijn er in Kathmandu wel steeds meer jongeren die zich uitspreken, mede door betere scholing. Iets wat buiten de stad nog steeds ver onder de maat is. Ik ben ondertussen terug bij de ingang van het tempelcomplex in Bhaktapur waar ik Anil probeer te bellen. Hij zou op me wachten maar krijg geen gehoor. Wordt al vrij snel door taxi chauffeurs benaderd die me vertellen dat hij gevlogen is. Toch heb ik vertrouwen dat hij me komt halen. Na enige tijd krijg ik een sms van Anil. Hij zit weer in Kathmandu maar is onderweg.

Over een uur is hij weer in Bhaktapur. Snap het niet helemaal maar vertrouw op zijn woorden. Besluit een cappuccino te gaan drinken ergens op het complex. Schuif aan bij een man die in z’n eentje aan een tafel zit. Hij stelt zich voor als Patrice uit België. Een gepensioneerd technisch tekenaar die tegenwoordig woonachtig is in Thailand. Zijn vrouw was vreemd gegaan met z’n beste vriend en door alle gebeurtenissen heeft hij ook geen contact meer met zijn dochters en verdere familie. Heeft alles achtergelaten om een nieuw leven op te bouwen. Een man waarmee ik vreselijk heb gelachen. Al is hij wel een tikkeltje naïef in zijn handelen, zo kan ik opmaken uit zijn vermakelijke verhalen. Neem afscheid wanneer ik gebeld word door Anil en aangeeft dat hij bij de toegangspoort staat te wachten. Komt het dus toch allemaal weer goed. Terug in de stad eet ik iets in een verwarmd restaurant en besteed nog een paar uurtjes in de Purple Haze club als afsluiting van deze dag.

Word vroeg wakker met maagproblemen. Heb kramp en voel me verre van goed. Moet zelfs rennen naar het toilet waar ik vreselijk moet overgeven. Hoopte dat ik me hierdoor iets beter zou voelen maar helaas. Heb totaal geen honger maar loop toch maar even naar de eetzaal op de eerste verdieping. Misschien doen een paar bananen wonderen. Eenmaal terug op mijn kamer loop ik echter weer volledig leeg. Moet hier medicijnen voor hebben, dat is duidelijk. Bij de receptie adviseren ze me om even bij de drogist langs te gaan die even verderop in de straat te vinden is. De portier van het hotel zal me vergezellen. De drogist constateert al snel dat ik een voedselvergiftiging heb opgelopen. Terwijl hij medicijnen bij elkaar zoekt kan ik het wederom niet binnenhouden en moet rennen naar een steegje om weer over te geven. Nee, dit is niet iets waar ik vrolijk van word. Lig de hele verdere dag futloos op mijn bed. Probeer met bisques en fruit wat voedsel binnen te krijgen maar het gaat niet van harte. Kan nog steeds weinig binnen houden. Slik de medicijnen die me zijn meegegeven en hoop dat de dag van morgen beter zal zijn.

Het valt me mee dat ik toch nog redelijk heb kunnen slapen. Voel me alleen nog steeds niet veel beter. Durf ook niet echt naar buiten te gaan want een herhaling van gisteren zie ik liever niet meer gebeuren. Ook vandaag probeer ik iets binnen te krijgen als ontbijt maar ook nu geen succes. Zou eigenlijk wel een paar appels willen kopen maar naar buiten gaan is voor mij geen optie op dit moment. Liggend op mijn bed wordt er op de deur geklopt. Nischal heeft een bord met geschilde stukjes appel voor me geregeld. Hoe dankbaar kun je zijn voor iets kleins. Ik krijg het nog naar binnen ook. Laat het begin van verbetering zijn. Bevind me wederom de hele dag in mijn kamer maar hoeft niet meer om de haverklap naar het toilet. Godzijdank heb ik het ergste achter me liggen. Nu langzaam opsterken, al heb ik nog een lange weg te gaan. De laatste keer dat ik ziek in mijn bed heb gelegen was in India, zo’n 15 jaar geleden. Hopelijk blijft het hier voorlopig bij. Gunstige bijkomstigheid is dat er geen druk reisschema op de planning staat en ik me volledig kan overleveren aan het moment. Iets wat ongetwijfeld een positieve uitwerking heeft. Loop in het begin van de avond nog een klein rondje door de stad om even afleiding te zoeken maar laat het daarbij. Merk dat alles toch nog te veel langs me heen gaat. Alsof ik me in een roes in de menigte begeef. Een goede nacht kan wonderen verrichten. Laat het zo zijn.

Ik kan de slaap redelijk vatten maar word na een paar uur wakker. Wederom maagkrampen en ook nu komt alles er uit. Dit soort momenten hoop ik weinig meer mee te maken. Als de medicijnen dan ook al niet werken, wat is dan een volgende stap? Ik wil er eigenlijk niet aan denken, al ben ik er letterlijk en figuurlijk ziek van. Het duurt nog uren voordat ik uiteindelijk door vermoeidheid in slaap val. Ik weet niet wat er tussentijds gebeurd is maar zodra ik wakker word is alle pijn verdwenen. Stap naar omstandigheden redelijk fris mijn bed uit. Opnieuw een poging om iets te eten en kijken hoe mijn lichaam hier op reageert. Het gaat gelukkig steeds beter. Heb ook weer de behoefte om naar buiten te gaan. Had een adres opgegeven gekregen van Sjaak Hoffer, een goede kennis uit Hoogkarspel, om daar eens langs te gaan. Kijkend op google maps blijkt het betreffende Souvenir guesthouse op slechts 400 meter afstand te liggen. Een mooie uitdaging voor nu. Sjaak heeft jaren geleden vrijwilligerswerk gedaan door een school te helpen schilderen en heeft hier toen onderdak gevonden. Aangekomen laat ik via mijn mobiel een foto van Sjaak zien aan Madan Karki en zijn vrouw Samjhana. Het vrolijke stel die het guesthouse runt en me direct uitnodigen om samen Nepalese thee te drinken want ze hebben alle tijd. Van de achttien kamers is er op dit moment slechts een bezet. Het is een gezellig uurtje waarbij we ook nog even kort met video gebeld hebben met Sjaak in Nederland. Wat bijzonder toch dat de huidige technologie dit mogelijk maakt. Momenten om te koesteren. Wandel de verdere dag door de stad en bezoek het Durban square om er domweg te gaan zitten. Mensen te aanschouwen die zich vanuit alle hoeken over het plein verplaatsen. Bezoek er na verloop van tijd het Himalayan Java café aan het eind van het plein om er verder aan mijn blog te schrijven. Voor mij een heerlijke manier om te ontspannen. Als de zon eenmaal verdwenen is daalt de temperatuur aanzienlijk. Het is rond de zes graden, zo lees ik af van mijn mobiel. Nu de dag zijn einde nadert zijn ook de smalle straatjes in het centrum druk met verkeer. Brommers, taxi’s. fietsriksja’s en voetgangers. Het is niet de meest gezonde plek om te zijn maar ik kan hier wel van genieten. Sta op de weg terug naar het hotel een tijdje bij een viersprong te kijken waar het muurvast staat. Vanuit alle richtingen komt een overmacht aan transportmiddelen op de kruising af maar stapvoets vindt uiteindelijk iedereen toch zijn weg. Zonder ook maar een onvertogen woord. Hoe bijzonder is dat. Heb gelukkig ook weer wat gezonde honger gekregen. Laat het een voorbode zijn voor volledig herstel.

Het voelt bijna als een overwinning maar ik heb heerlijk geslapen. Geen maagproblemen meer en begin vroeg aan de dag. Wil de Boedhanath Stupa bezoeken die zeven kilometer buiten het centrum ligt. Neem eerst een goed ontbijt en heb zoals iedere ochtend een leuk gesprek met Nischal in de eetzaal. Boek vervolgens een vervoersmiddel online via inDrive. Sinds de periode dat Tibet in 1950 werd geannexeerd door China zijn er meer dan honderdduizend boeddhisten gevlucht naar het naastgelegen Nepal. De meesten hiervan hebben zich destijds gevestigd in de vallei net buiten Kathmandu. Het gevolg was dat er een immense Stupa werd gebouwd. Een van de grootste ter wereld, zo staat er beschreven. Als gevolg van de enorme groei die Kathmandu heeft doorgemaakt is de tempel nu volledig opgeslokt door de stad. Alleen een smalle toegangspoort verraad de toegang tot dit religieuze monument. Ik heb deze ooit eerder bezocht maar het blijft toch bijzonder. Rondom de cirkelvormige Boudhanath Stupa is een brede bestrating te vinden van bakstenen. Uitgesleten als het gevolg van de ontelbare bezoekers die een rondje rond de Stupa hebben gemaakt. Aan de buitenrand staan oude panden waar vanuit allerlei commerciële waar wordt aangeboden. Eten, drinken, souvenirs, kleding en noem het maar op. Het lijkt meer op een commerciële kermis dan een religieuze plek. Maak foto’s maar ga ook een tijdje op een stoepje zitten om alles te aanschouwen. Buitenlandse toeristen die elkaar op de foto zetten als mooie nagedachtenis, een schilder die onderhoud pleegt maar ook een kromgebogen oude vrouw die schoorvoetend, leunend op een houten stok zich ongemerkt langs de vele gebedsmolens voortbeweegt. Gekleed in een traditioneel Nepalees gewaad en om haar pols een schare aan kettingen met gebedskralen die ze met haar vingers een voor een beroerd. Als een rozenkrans bij christenen. Dit is waar het hier om draait. Voor haar is deze stupa waarschijnlijk van onschatbare waarde. Haalt zij uit het boeddhisme alle hoop en kracht om haar leven te leiden. Zou zo graag in haar ziel willen kijken om er achter te komen wat het met haar doet. Alles en iedereen die zich aan haar voorbij snelt, niet wetende wat hier daadwerkelijk gaande is. Dit zijn momenten die voor altijd op mijn netvlies staan. Ik wandel mijn rondje en zie in een oud gebedshuis monniken gekleed in hun bordeaux rode gewaden in een rij op de grond zitten. Vanachter een laag tafeltje brengen ze hun zegeningen over aan bezoekers voor een kleine bijdrage.

Ik laat het voor wat het is. Ga liever het gesprek aan met de jonge monnik die net buiten het gebedshuis op een stoel zit. Zijn naam is Sirup. Over hoe hij zijn roeping heeft gevonden en de leer die hij dagelijks volgt om totale verlichting te creëren voor alles wat er op aarde leeft. Vanaf zijn twaalfde jaar bestudeerd hij het boeddhisme. Inmiddels vijftien jaar lang en zal het zijn verdere leven beheersen. Boeddhisme is eigenlijk geen religie maar een levenswijze. Alles draait om het beheersen van de geest. Zoals het menselijk lijden en verlangen niet bepalend mogen zijn voor de gedachte van de geest en het geluk dat een ieder bij zich draagt. Alles in het hier en nu. Het is een heel dankbaar gesprek wat ik met deze 27 jarige monnik voer. Met zijn vergaarde kennis helpt Sirup mensen die problemen hebben. Veelal de minder bedeelden die mentale kracht en hoop nodig hebben om hun levensweg te vervolgen. Dit soort ontmoetingen maken mijn bezoek aan de Boudhanath Stupa dubbel en dwars waard.

Wanneer ik na enkele uren weer bij het hotel word  afgezet ga ik direct een kijkje nemen op de zevende verdieping. Er is hier een sauna en een massagesalon te vinden hebben ze me bij de receptie verteld. Tijd om daar maar eens goed gebruik van te maken. Het zijn de laatste dagen van het jaar. Aangezien ik een paar dagen mindere dagen achter me heb liggen en prima invulling. Ik neem ’s avonds nog wel een kijkje in de Sisha bar maar maak vroegtijdig een einde aan deze dag.
  
De laatste dag van het jaar is aangebroken. Tenminste, voor westerse begrippen. Hier in Nepal leeft men volgens een andere kalender en is het nu het jaar 2079 en viert men het nieuwjaar op 14 april. Het neemt niet weg dat hier alles vandaag in gereedheid wordt gebracht om er een groot feest van te maken. De clubs en kroegjes die er in overvloed aanwezig zijn promoten hun activiteiten en op straat worden op diverse plaatsen podiums gebouwd waar bands zullen spelen om een onstuimige massa te vermaken. Want druk zal het worden. Het is in het weekend sowieso erg druk maar vanavond staat ook heel Kathmandu op zijn kop. Ik schrijf mijn laatste gedachten op in het Himalayan Java café in Thamel en denk terug aan de dagen van 2022 die achter me liggen. Zoals ik ieder jaar eigenlijk doe. Mijn eigen levensboek nog eens terugblader om te beseffen waar ik op dit moment sta. Het ook dit jaar weer een uitdaging is geweest om lijden en verlangen naar de achtergrond te verdringen zoals Sirup zo mooi wist te verwoorden. Zou heel veel dingen anders willen zien maar ben dankbaar voor wat me gegeven is in het afgelopen jaar. Nu in Kathmandu, volledig hersteld van gezondheidsklachten en klaar om 2023 groots in te luiden. Laat het een fantastisch jaar worden. Ik wens iedereen een heel gelukkig Nieuwjaar.           

Een drukke periode met schilderwerk zit erop. Het eind van het jaar is in zicht en tijd om het vizier weer op India te richten. Daar waar ze nog altijd bezig zijn om producten af te maken waar ik in april van dit jaar opdracht voor heb gegeven. Vertraagd door de fluctuaties op het gebied van transport, materiaal prijzen en economische onzekerheid. Door het gebrek aan internationale orders  hebben vele kleine producenten, welke veelal aan grote exporteurs leveren, de deuren al moeten sluiten. Een tragisch gevolg voor veel arbeiders in deze industrie. Ook Habib en Joheb, de mensen waar ik mee werk, hebben hier last van maar kunnen zich gelukkig nog staande houden. Aan mij de taak om te kijken of we de boel weer vlot kunnen trekken. Met het aanpassen van modellen en vernieuwingen hoop ik weer aansluiting te krijgen tot de meubelmarkt en importeurs voor me te winnen. Een uitdaging waar ik vanaf begin januari in Jodhpur een vervolg aan zal geven. Eerst zal ik me richting Nepal begeven om daar de feestdagen door te brengen. Iets wat ik acht jaar geleden ook heb gedaan. Enkele maanden na mijn vertrek destijds was er de grote aardbeving waardoor veel mensen zijn omgekomen onder het puin van de oude huizen. Ben altijd benieuwd geweest hoe het er daar nu aan toe gaat. Over enkele dagen zal ik meer antwoorden vinden. Iets waar ik vreselijk naar uit kijk. De vlucht naar Abu Dhabi met Etihad verloopt voorspoedig. Vergezeld door twee jonge dames uit Oman die onderweg zijn naar huis vanwege de kerstvakantie. Beiden van rond de twintig jaar oud en studerend in de Amerikaanse staat Nevada aan een universiteit. Ze leren voor binnenhuisarchitect. Mooie gesprekken over de cultuurverschillen waar zij straks hun weg in moeten vinden. Oman ligt naast UAE en bestaat grotendeels uit moslims en heeft nog steeds strikte regels voor vrouwen. Zelf zijn ze er van bewust dat ze zich weer zullen moeten aanpassen en in hoeverre dat zal lukken zal de tijd leren. Ze werden overigens wel aangemoedigd door hun ouders. Er zijn dus zeker dingen aan het veranderen. Zoals op dit moment in het extremere Iran veranderingen via protesten worden opgeëist. Laten we er vanuit gaan dat al deze gebeurtenissen uiteindelijk iets positiefs op zullen leveren.

In Abu Dhabi moet ik acht uur wachten op mijn vervolgvlucht. Ongekend lang op deze kleine luchthaven. Besteed mijn tijd voornamelijk in een Starbucks café waar de dag met een verse cappuccino begint met uitzicht op een mooie opkomende zon. Het zijn de eerste momenten waarop ik daadwerkelijk bewust wordt van de reis die voor me ligt. De dankbare herinneringen die ik zal maken, niet wetende wie en wat ik op mijn pad zal tegenkomen. Zoals de jongeman die naast me komt zitten om de zonsopkomst te aanschouwen. Hij stelt zich voor als Joshir. Een jongen uit Pakistan, die onderweg is naar Sidney om daar een universitaire studie te gaan volgen als werktuigbouwkundig ingenieur. Het is de eerste keer dat hij vliegt en is nog vol verwondering over zijn eerste vlucht vanuit Pakistan. Voor uren praat ik met hem over zijn leven en zijn dromen over een toekomst vol welvaart. Gezien zijn passie zal hij al zijn doelen bereiken. Mooi om jonge mensen zo te zien stralen. Met een glimlach neem ik afscheid en maak me gereed voor de vlucht naar Delhi. Aangekomen voel ik me vermoeid en voel dat de lange reistijd duidelijk zijn sporen heeft achtergelaten. Bij de douane duurt het wederom ruim een uur voordat ik verder kan. Ben enigszins geprikkeld door de vreselijke traagheid van de man achter het loket maar kan uiteindelijk verder. Door naar het Cottage Yes Please hotel in de wijk Pahar Ganj in het centrum waar ik altijd verblijf. Krijg er een warm welkom van de mensen die me herkennen maar ben al snel in mijn kamer. Het is hier nu 21.00 uur. Neem een douche en kruip mijn bed in. Slaap, dat is wat ik nu nodig heb.

Word uitgerust wakker na een goede nacht. Mijn eerste stappen buiten zijn weer vertrouwd. Een aangename temperatuur en de hectiek zoals je die in India kunt verwachten. Wil direct alvast een treinkaartje kopen voor 4 januari wanneer ik hier weer zal zijn om mijn weg naar Jodhpur te vervolgen. In het hotel konden ze me ook helpen aan een kaartje maar ik heb de tijd en een beetje avontuur sta ik niet uit de weg, wetende dat er veel oplichters zich rond het station begeven. Er is veel veranderd. Het spoorwegnet is sinds kort geprivatiseerd. Gevolg is dat de prijzen van treinkaartjes aanzienlijk zijn gestegen. Bijna verdubbeld eigenlijk. Daarnaast boekt vrijwel iedereen tegenwoordig online waardoor het eenvoudig is om aan een kaartje komen. Bij het station word ik doorverwezen naar een gebouw even verderop. Bijna verscholen kan ik wel zeggen. Achterin een oud pand vind ik er een aantal loketten waarvan er een speciaal bestemd is voor buitenlanders. De prijs blijkt niet veel voordeliger dan de man in het hotel me had opgegeven maar het was de beleving waard want natuurlijk word ik weer door diverse vriendelijk mannen richtingen opgestuurd waar je niet zijn wilt als reiziger. Alles om geld los te peuteren van de onwetende reiziger. Verder geniet ik van het hier zijn. Voor even dan. Vanmiddag vlieg ik verder naar Kathmandu. Een vlucht waar ik fris en fruitig aan kan beginnen. Heb nog net voldoende tijd om met professor Kapoor een bak Indiase Tsai te drinken. Verlaat rond 13.00 uur het hotel en ben vroegtijdig weer op de luchthaven waar alles redelijk soepel verloopt. Zo ook de vlucht naar de hoofdstad van Nepal. Na wat formaliteiten voor een visum loop ik vol enthousiasme met mijn koffer naar buiten. Ram, de eigenaar van het Tradition & Spa hotel in Thamel waar ik de komende dagen zal verblijven, komt al lachend op me af lopen met een screenfoto van mij op zijn mobiel in zijn hand. Voel nu al de energie die het zo aangenaam maakt om hier te verblijven. Het is ondertussen 20.00 uur en de zes kilometer lange autorit door de verlichte straten van Kathmandu maken mooie herinneringen los. De kamer in hotel is meer dan perfect en maak al snel mijn rondje door de smalle straten van de wijk Thamel.

Wist niet wat ik verwachten kon maar mijn eerste aanblik is zeer positief. Er zijn niet veel dingen veranderd. Eigenlijk precies zoals ik het op mijn netvlies had. De vele kleine winkeltjes, de cafés waar iedere avond life muziek wordt gespeeld. Het is er allemaal nog. Al zijn de straten redelijk uitgestorven, ik vind het prima zo. Heb ook niets op de planning staan dan alleen hier te zijn. Beland uiteindelijk in de Purple Haze club waar een band speelt op een heel groot podium. Ontmoet er de Nepalese Janvhi die luid meezingt met de nummers die te gehore worden gebracht. Een vrolijke dame die voor een Amerikaans bedrijf werkt als marketing specialist. Gebeurd allemaal online. Ze spreekt vloeiend Engels en heeft goede humor. Het zijn een paar mooie uren waarbij we heel wat afgelachen hebben. Het is rond 02.00 uur wanneer Dandruk, de goedlachse Nepalese portier bij het hotel, de deur voor me open maakt en ik met een voldaan gevoel deze mooie dag mag afsluiten.

Heb heerlijk geslapen. Misschien een beetje duf maar wil toch naar de ontbijtzaal voordat de klok 10.00 uur slaat. Het is “off season” in deze periode van het jaar omdat het in de bergen te koud is om trektochten te maken en ook vanwege de feestdagen. Alleen een stel uit Indonesië die na een aantal dagen trekking in de bergen rond Pokhara vandaag richting huis gaan. Een bijzonder koppel kan ik je zeggen. Hebben daarover ook veel gelachen. Vervolgens een eerste wandeling bij daglicht gemaakt door de straten van deze oude stad. Alles is nog vrijwel hetzelfde. Er zijn hier en daar gebouwen gesloopt maar heb niet het idee dat dit een direct gevolg is van de aardbeving van jaren geleden. Het verbaasd me dat ik nog zoveel straatjes weet. Ja, het voelt goed om hier te zijn. Ben erg nieuwsgierig naar de veranderingen op Durban Square. Een plein waarop zich diverse eeuwenoude tempels begeven op loopafstand van Thamel. Zullen deze er nog zijn? Na twintig minuten lopen bereik ik de ingang naar het plein. De oude traditionele gebouwen staan er gelukkig nog. Een grote opluchting want hier ademt het historische verleden van Kathmandu. Altijd druk met mensen die op en rond de verschillende niveaus van de tempels zitten om er te socializen. De grootse tempel midden op het plein heeft het helaas moeten ontgelden maar zijn ze nu druk aan het restaureren. Iets wat voorspoedig verloopt gezien ze al met de dakspanten bezig zijn. Ik kan hier uren rondhangen.

Zittend bovenaan op een van de hoge stenen treden heb ik een prachtig uitzicht op alles wat er beneden gebeurt. Het is als zitten op een terras. Krijg regelmatig contact met nieuwsgierige Nepalezen maar geniet voornamelijk van het aanzicht. Het worden dagen van veel wandelen en ontspanning en daarbij hoort ook een goede massage. Omdat Nepal voornamelijk wordt bezocht om trektochten te maken is hier een overvloed aan massagesalons. Mensen die terugkomen van de bergen willen graag gemasseerd worden om alle spieren weer eens los te maken. Daarnaast zijn ze er hier echt heel goed in en is het betaalbaar. Wil verder vandaag niet veel doen. Eet iets in een van de vele restaurants en ga voor even naar de Sisha bar waar ik een band hoor spelen op de eerste verdieping van een oud pand. Duidelijk te horen vanaf de straat. Bijna overal spelen live bands in de vele kroegjes die overal in de straat te vinden zijn. Wanneer ik later weer naar buiten stap kan het niet laten om nog even bij de Purple Haze naar binnen te gaan. De club waar ik ook gisteren ben geweest op slechts een paar minuten lopen vanaf het hotel. Zittend op een kruk geniet ik van de band op het grote podium. Het is bijna alsof je iedere avond gratis een concert kunt bezoeken.

Het doet me erg denken aan de sfeer die er hangt in Paradiso, Amsterdam. Krijg aanspraak van een jongen die wil weten waarom ik hier in mijn eentje rondhang. Hij vindt alles bijzonder, zo heb ik het idee want hij staat erop dat ik bij zijn tafel aanschuif. Beland uiteindelijk met hem tussen zijn vrienden. Krijg weer van alles toegeschoven, wordt er veel gelachen en ga veel later dan gepland terug. Het is absoluut de moeite waard geweest. Bij het hotel is het pikkedonker. Klop op de glazen deur en zie de portier met een zaklamp op de deur afkomen. De stroom is uitgevallen en ook het noodaggregaat heeft het begeven, zo krijg ik te horen. In het donker begeef ik me naar de derde verdieping via het trappenhuis. Kan gelukkig wel het elektronische slot van mijn kamerdeur openen. Vind er mijn plek en kijk met een glimlach achterom.  

Zit ook vandaag weer niet echt vroeg aan het ontbijttafel. De stroom is nog steeds niet herstelt maar Nischal, de jongen in de keuken, heeft wel een gaspit waarop hij een omelet voor me kan bakken en water kan koken voor een bak thee. Met een gevulde maag loop ik later richting het Himalayan Java restaurant. Een heerlijke stek om te gaan schrijven en wat werk te gaan doen als voorbereiding voor India. De rustige sfeer die er hangt en de muziek maken het zeer aangenaam om hier te zijn. Voor mij de manier om de prikkels van buiten even af te wisselen met ontspanning. Overal zie je dat er kerstbomen worden opgetuigd. Alles om de aanwezige westerlingen een kerstgevoel te bieden. Nu het weekend begonnen is zal het drukker worden in de wijk Thamel. Het centrum van de stad en dus de plek waar veel Nepalese jongeren zich in het uitgaansleven storten. Aangezien kerst in het weekend valt zal er voldoende reuring zijn om er een mooi evenement van te maken. Ik laat het gewoon gebeuren. Raak wandelend door de straten hier en daar in gesprek met mensen die voor hun winkel staan te wachten op klanten en snuif de sfeer op van de stad. Wanneer ik later bij de Reggea Bar even naar binnen loop zie ik ook daar een kleine kerstboom op de bar staan. Een jongen achter de bar die ziet dat ik er wel om kan lachen vraagt of ik Christen ben. Hij begint ook vrijwel direct over de betekenis van kerst, de bijbel en zijn geloof in God. Meteen gaat er een lampje bij me branden. Met deze zelfde jongen heb ik namelijk tijdens mijn laatste bezoek, inmiddels acht jaar geleden, een soortgelijk gesprek gehad. Wat bijzonder dat hij wederom op mijn pad komt, al weet hij er zelf niets meer van. Het feit dat we aan de hand van de aanwezige kerstboom zo snel op dit onderwerp terecht komen. Toch wel bizar. Het is er rustig dus alle tijd voor een interessant gesprek over geloof en alles wat daar omheen hangt. Hij vraagt of ik mee ga naar de mis tijdens kerst in een kerk even buiten het centrum maar laat het voor wat het is. Wens hem het beste en vervolg mijn weg. Word regelmatig door een goedlachse en vrolijke man op straat gevraagd om zijn dans bar te bezoeken wanneer ik door de straat wandel. Meestal negeer ik deze opdringerige types maar kan deze man niet blijven weigeren. Om hem een plezier te doen loop ik even de trap op maar moet al lachen bij binnenkomst.

In een kleine ruimte zie ik een podium verlicht met gekleurd neon verlichting. Op het podium staat een jonge vrouw de dansen. Ze vragen me of ik even wil gaan zitten op een van de banken en zie dit alles aan. Binnen nog geen minuut zitten er twee jonge Nepalese dames naast me en vraag me een moment af wat er hier nu gaande is. Ben eigenlijk ook wel nieuwsgierig. Dit heb ik hier nog niet eerder meegemaakt hier en dus vraag ik de dames om iets meer informatie, in zoverre dat mogelijk is want hun Engels blijkt beperkt. Bestel een biertje en krijg van de dames te horen dat ze hier dansen als entertainment voor klanten. Op het podium staat een enigszins verlegen jongedame, geschat begin twintig,  die wat onwennig danspasjes doet op Bollywood muziek. Vind het eigenlijk aandoenlijk wat hier gebeurd. Wanneer de dames naast me steeds handtastelijk worden en ze graag iets van mij willen drinken begrijp ik het hoe en waarom. Alles om de klant geld uit zijn zakken te kloppen voor een beetje aandacht. In hoeverre mag je zelf invullen. Ben erg gesteld op vrouwelijk gezelschap maar niet op deze manier. Moet ze helaas teleurstellen, al had ik deze ervaring niet willen missen. Al hoop ik natuurlijk wel dat hier alles op vrijwillige basis gebeurd. Drink mijn biertje leeg en loop nog even de Purple Haze club binnen om er te luisteren naar de band die er speelt. Het is een prachtige afsluiting van deze dag.   

Het is zaterdag en dat is duidelijk te merken. Het is veel drukker in Thamel en zie steeds meer rode kerstmutsen opduiken. Gedragen door winkel en barpersoneel en door Nepalezen die hun weekend maar eens goed gaan vieren. Of ze nu wel of niet enige verbinding met kerst hebben is van ondergeschikt belang. Als er iets te vieren valt staat iedereen hier vooraan. Het creëert daardoor wel een ongekende kerstsfeer waar je automatisch wordt ingezogen. Wanneer ik me in de loop van de dag op het Durban Square begeef om de boel weer een tijdje te observeren zie ik verspreid op het plein jongens en meiden staan met een beschilderd gezicht. Waarschijnlijk gedaan om hun identiteit te verbergen. Voor zich houden ze een vel papier waarop staat “Feeling lonely, give me a hug”. Of dit zo bedoeld was weet ik niet maar vind het een ontzettend leuke actie zo rond de kerst wanneer heel veel mensen zich eenzaam voelen. Natuurlijk stap ik er op af om knuffels uit te delen. Al merk ik dat veel mensen meer bezig zijn met het fotograferen van deze stilstaande kunstobjecten.

Naarmate de avond vordert raken de straten in Thamel overvol door de stroming van mensen. Zie groepjes met stokken bewapende politieagenten langs de weg staan om mogelijke ongeregeldheden de kop in te slaan. Waarschijnlijk nodig wanneer overtollig drankgebruik een negatieve uitwerking heeft. Laten we hopen dat het meevalt. Ikzelf heb nog even contact gehad met Janhvi die met een paar vriendinnen op stap is. Voor een tijdje houd ik ze gezelschap. Drinken in een klein verscholen kroegje een paar shots Nepalese alcohol waarvan ik de naam vergeten ben en struinen de buurt af voor leuk entertainment. Het aanbod is echter zo overweldigend dat ze geen keuze kunnen maken. Wanneer de dames zich weer vroegtijdig naar hun hostel buiten het centrum begeven stap ik nog even bij de Purple Haze naar binnen. Het zijn nog een paar gezellige uurtjes voordat ik ruim na middernacht terug wandel naar het hotel. Fijne kerstdagen allemaal! Ook namens alle kerstelven en kerstmannen in Kathmandu.